Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

WYROK

STRASBURG

z dnia 26 marca 2020 r.

Niniejszy wyrok jest ostateczny, ale może podlegać korekcie wydawniczej.

W sprawie Zborowski przeciwko Polsce

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Sekcja Pierwsza), zasiadając jako Komitet w składzie:

Pere Pastor Vilanova, Przewodniczący,
Krzysztof Wojtyczek,
Pauliine Koskelo, sędziowie,

oraz Renata Degener, Zastępczyni Kanclerza Sekcji,

obradując na posiedzeniu niejawnym w dniu 3 marca 2020 r.,

wydaje następujący wyrok, który został przyjęty w tym dniu:

%1  POSTĘPOWANIE

1. Sprawa wywodzi się ze skargi (nr 72950/13) przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, wniesionej do Trybunału w dniu 4 listopada 2013 r. na podstawie art. 34 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności („Konwencji”) przez obywatela polskiego p. Mirosława Zborowskiego („skarżącego”).

2. Rząd polski („Rząd”) reprezentowany był przez swojego pełnomocnika, p. J. Chrzanowską, a następnie przez p. J. Sobczaka z Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

3. W dniu 7 lipca 2015 r. sprawa została zakomunikowana Rządowi.

%1  STAN FAKTYCZNY

I.  OKOLICZNOŚCI SPRAWY

4. Skarżący urodził się w 1958 r. i mieszka w Poznaniu.

A.  Postępowanie karne prowadzone przeciwko skarżącemu

5. W dniu 17 stycznia 2001 r. skarżący został zatrzymany przez Policję i osadzony w areszcie śledczym. Postawiono mu liczne zarzuty oszustwa, którego miał dopuścić się w związku z postępowaniem spadkowym, fałszowaniem testamentów oraz składaniem fałszywych zeznań/wyjaśnień. Skarżący przebywał w areszcie śledczym przez łączny okres czterech lat.

6. W dniu 5 listopada 2001 r. w sprawie skarżącego do Sądu Okręgowego w Poznaniu przesłano akt oskarżenia. Podczas rozprawy sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego psychiatry w odniesieniu do pozostałych oskarżonych. W dniu 23 kwietnia 2004 r. Sąd Rejonowy w Szamotułach, któremu w międzyczasie przekazano sprawę do rozpoznania, wydał wyrok. W dniu 14 stycznia 2005 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

7. W dniu 26 czerwca 2007 r. Sąd Rejonowy w Szamotułach wydał kolejny wyrok, który w dniu 12 lutego 2009 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu utrzymał w mocy wskutek apelacji. Skarżący wniósł skargę kasacyjną.

8. W dniu 14 stycznia 2010 r. Sąd Najwyższy uchylił orzeczenie Sądu Okręgowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

9. W dniu 9 maja 2011 r., po ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Okręgowy wydał orzeczenie w sprawie, częściowo zmieniając swój poprzedni wyrok.

10. Wskutek złożenia przez skarżącego kolejnej skargi kasacyjnej, w dniu 17 maja 2012 r. Sąd Najwyższy w części uchylił, a w części utrzymał w mocy orzeczenie Sądu Okręgowego.

11. W dniu 19 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu wydał czwarty wyrok w sprawie przeciwko skarżącemu. W dniu 19 lutego 2013 r. skarżącemu doręczono odpis orzeczenia z uzasadnieniem. W marcu 2013 r. skarżący a następnie jego obrońca wnieśli skargi kasacyjne. Sporządzoną przez skarżącego skargę kasacyjną zwrócono, ponieważ nie została podpisana przez pełnomocnika, a następnie ją odrzucono. W dniach 4 kwietnia i 6 maja 2013 r. sąd oddalił złożone przez skarżącego wnioski o wyznaczenie obrońcy z urzędu. Skarga kasacyjna wniesiona przez obrońcę skarżącego została uwzględniona i przekazana Sądowi Najwyższemu w dniu 7 lipca 2013 r.

12. W dniu 12 grudnia 2013 r. Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną.

B.  Postępowanie prowadzone na gruncie ustawy z 2004 r.

13. W dniu 3 czerwca 2013 r. skarżący wniósł do Sądu Okręgowego w Gliwicach skargę na gruncie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki („ustawa z 2004 r.”). Skarżący zarzucał w szczególności, iż Sąd Okręgowy dopuścił się zwłoki w przekazaniu skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego. Zarzucał ponadto przewlekłe prowadzenie wobec niego postępowania karnego i domagał się kwoty 20 000 PLN tytułem zadośćuczynienia.

14. Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2013 r. (sygn. akt II S 19/13) Sąd Apelacyjny w Poznaniu pozostawił skargę bez rozpoznania w części dotyczącej długości postępowania karnego w okresie do dnia 19 grudnia 2012 r., gdy wydano orzeczenie w drugiej instancji. Sąd odniósł się do interpretacji potwierdzonej przez Sąd Najwyższy w przyjętej uchwale („uchwała z 2013 r.”) oraz uznał, iż właściwą skargę wniesioną na gruncie art. 5 ustawy z 2014 r. można było wnieść wyłącznie w toku właściwego postępowania – przed wydaniem orzeczenia przez sąd drugiej instancji. Z tych względów etap postępowania kasacyjnego powinien zostać uznany za odrębne postępowanie. W niniejszej sprawie skarga na gruncie ustawy z 2004 r. w odniesieniu do postępowania głównego została wniesiona zbyt późno, w związku z czym pozostawiono ją bez rozpoznania. Sąd następnie oddalił skargę z powodu prowadzonego w późniejszym okresie postępowania przed Sądem Najwyższym. Uznał, że skarżący ponosił odpowiedzialność za zwłokę, ponieważ wielokrotnie wnosił o ustanowienie dlań obrońcy z urzędu, mimo iż był już reprezentowany przez obrońcę z wyboru.

II.  WŁAŚCIWE PRAWO KRAJOWE I PRAKTYKA

15. Szczegółowy opis właściwego prawa krajowego i praktyki dotyczących środków zaradczych związanych z przewlekłością postępowania sądowego – w szczególności odpowiednie przepisy ustawy z 2004 r. – znalazł się w wydanych przez Trybunał decyzjach w sprawach Charzyński przeciwko Polsce ((dec.), skarga nr 15212/03, §§ 12–23, ETPCz 2005-V), Ratajczyk przeciwko Polsce ((dec.), skarga nr 11215/02, ETPCz 2005-VIII), w wyrokach wydanych w sprawach Krasuski przeciwko Polsce (skarga nr 61444/00, §§ 34–46, ETPCz 2005-V) oraz w ostatnim czasie w sprawach Rutkowski i Inni przeciwko Polsce (skargi nr 72287/10, 13927/11 oraz 46187/11, §§ 75–107, wyrok z dnia 7 lipca 2015 r.)

%1  PRAWO

I.  ZARZUCANE NARUSZENIE ART. 6 UST. 1 KONWENCJI

16. Skarżący zarzucił, iż długość prowadzonego postępowania była niezgodna z wymogiem „rozsądnego terminu” przewidzianym w art. 6 ust. 1 Konwencji, który stanowi:

„Każdy ma prawo do […] rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez […] sąd […] przy rozstrzyganiu o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej […]”.

17. Rząd zakwestionował ten zarzut.

18. Okres, który należy wziąć pod uwagę, trwał od dnia 17 stycznia 2001 r. do dnia 12 grudnia 2013 r. (zob. par. 5 i 12 powyżej). Tym samym postępowanie w trzech instancjach prowadzono przez okres niemal 13 lat.

A.  Dopuszczalność

19. Rząd wyraził wstępne zastrzeżenie dotyczące niewyczerpania krajowych środków odwoławczych. Twierdził, iż skarżący nie wniósł skargi na przewlekłość postępowania na gruncie ustawy z 2004 r. w czasie, gdy przed sądami pierwszej i drugiej instancji toczyły się postępowania w jego sprawie. Rząd zauważył, iż na gruncie prawa krajowego skargę można było wnieść wyłącznie „w toku postępowania”, a skarżący wniósł skargę po zakończeniu postępowania. Na gruncie polskiego prawa karnego postępowanie zakończone orzeczeniem wydanym w drugiej instancji na etapie postępowania kasacyjnego stanowi odrębne postępowanie. W związku z powyższym skarżący nie spełnił wymogów formalnych określonych przez prawo krajowe. Ponadto miał możliwość skorzystania z innego środka odwoławczego, po zakończeniu postępowania, a mianowicie z wniesienia powództwa cywilnego na gruncie art. 417 Kodeksu cywilnego.

20. Skarżący zakwestionował zastrzeżenia Rządu. Twierdził, że postępowanie w jego sprawie zakończyło się orzeczeniem wydanym przez Sąd Najwyższy oraz że stanowisko to było wielokrotnie potwierdzane przez Trybunał. Mimo, że Trybunał niezmiennie sprzeciwia się fragmentaryzacji postępowań, sprawa skarżącego pokazuje, iż polskie sądy nadal stosują tę praktykę. W uchwale Sądu Najwyższego z 2013 r. nie uznano jednoznacznego orzecznictwa Trybunału, w którym wskazano, iż etap postępowania kasacyjnego należy uznać za część całego postępowania. Odnośnie do możliwości wniesienia powództwa do sądu cywilnego po zakończeniu postępowania, skarżący uznał, że taki środek odwoławczy nie byłby skuteczny w jego sprawie oraz że nie zapewniłby mu wystarczającego zadośćuczynienia.

21. W tym zakresie należy przypomnieć, iż w wyroku pilotażowym w sprawie Rutkowski Trybunał stwierdził, że praktyka krajowa zwana „fragmentaryzacją postępowań” stanowi jeden z problemów natury systemowej środka kompensacyjnego wprowadzonego ustawą z 2004 r. Fragmentaryzacja polega na tym, że sądy nie oceniały postępowań w całości, co miało decydujący wpływ na rozstrzygnięcia w sprawach powództw o zadośćuczynienie, które oddalano w całości uznając je za nieuzasadnione albo uwzględniano jedynie w części (zob. Rutkowski i Inni, op. cit., § 181).

22. Trybunał stwierdza, iż niniejsza sprawa dotyczy głównie kwestii, czy w związku z postępowaniem w przedmiocie skargi wniesionej na podstawie ustawy z 2004 r., gdy jednocześnie przed Sądem Najwyższym toczy się postępowanie główne, należałoby stwierdzić, iż skarżący wyczerpał krajowe środki odwoławcze. Kwestia wyczerpania krajowych środków odwoławczych jest tym samym nierozerwalnie związana z przedmiotem skargi na przewlekłość prowadzonego wobec skarżącego postępowania karnego. Aby uniknąć przesądzania o powyższym, obie kwestie należy ocenić łącznie. W związku z powyższym Trybunał uznaje, iż kwestię wyczerpania krajowych środków odwoławczych należy objąć przedmiotem skargi.

23. Trybunał zauważa, że skarga ta nie jest w sposób oczywisty nieuzasadniona w rozumieniu art. 35 ust. 3 lit. a Konwencji. Ponadto zauważa, że nie jest ona też niedopuszczalna na żadnej innej podstawie. Tym samym należy uznać ją za dopuszczalną.

B.  Przedmiot skargi

24. Skarżący twierdził, iż długość postępowania, które łącznie trwało 13 lat, w sposób oczywisty naruszała zasadę „rozsądnego terminu”. Łączny czas trwania postępowania był wynikiem niedołożenia staranności przez sądy krajowe, które nie wyznaczyły terminów rozpraw w sposób umożliwiający przewożenie skarżącego między jednostkami penitencjarnymi ani dochowanie przez biegłych stosownych terminów. Sądy dopuściły się ponadto różnych uchybień proceduralnych i błędów co do prawa, wskutek czego orzeczenie zostało uchylone a sprawę trzykrotnie przekazywano do ponownego rozpoznania (jednokrotnie przez sąd drugiej instancji i dwukrotnie przez Sąd Najwyższy). Sam skarżący nie miał żadnego wpływu na łączną długość trwania postępowania; w ciągu tego 13-letniego okresu nie przyczynił się też do odroczenia rozprawy, ani do innego rodzaju zwłoki.

25. Rząd powstrzymał się od przedstawienia stanowiska co do przedmiotu skargi.

26. Trybunał przypomina, że kwestię rozsądnej długości postępowania należy oceniać w świetle konkretnych okoliczności sprawy oraz biorąc pod uwagę kryteria wyznaczone przez orzecznictwo Trybunału, w szczególności zawiłość sprawy oraz postawę skarżącego i właściwych organów. W tym ostatnim względzie należy również wziąć pod uwagę, jakie były konsekwencje postępowania dla skarżącego (zob. Kudła przeciwko Polsce [WI], skarga nr 30210/96, § 124, ETPCz 2000‑XI; dalsze odniesienia do orzecznictwa, zob. Rutkowski i Inni przeciwko Polsce, skargi nr 72287/10, 13927/11 oraz 46187/11, §§ 126–28, wyrok z dnia 7 lipca 2015 r.).

27. Trybunał nie dysponuje dostatecznymi informacjami, aby stwierdzić, czy sprawa była zawiła w stopniu wyższym niż przeciętny. Wydaje się, że w toku postępowania wymagane było przedłożenie dowodów z opinii biegłych. W tym zakresie Trybunał przypomina, iż w postępowaniu sądowym nad pracą biegłych czuwa sędzia, który odpowiada za przygotowanie i sprawne prowadzenie postępowania (zob. przykładowo Proszak przeciwko Polsce, wyrok z dnia 16 grudnia 1997 r., § 44, Zbiór wyroków i decyzji 1997‑VIII, oraz Łukjaniuk przeciwko Polsce, skarga nr 15072/02, § 28, wyrok z dnia 7 listopada 2006 r.).

28. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż w następstwie trzykrotnego przekazania przez Sąd Okręgowy i Sąd Najwyższy sprawy do ponownego rozpoznania, sprawa skarżącego była dwukrotnie rozpoznawana przez sąd pierwszej instancji i czterokrotnie przez sąd drugiej instancji. (zob. par. 6–10 powyżej). Chociaż Trybunał nie jest w stanie przeanalizować jakości orzecznictwa sądów krajowych pod względem prawnym, przekazywanie spraw do ponownego rozpoznania zwykle następuje w związku z uchybieniami, jakich dopuściły się sądy niższej instancji. Ponowne wydanie takich postanowień w ramach jednego postępowania świadczy o uchybieniach w systemie sądownictwa. Ponadto za uchybienia te obwiniać należy organy, a nie skarżących (zob. m.in. Wierciszewska przeciwko Polsce, skarga nr 41431/98, § 46, wyrok z dnia 25 listopada 2003 r.; Matica przeciwko Rumunii, skarga nr 19567/02, § 24, wyrok z dnia 2 listopada 2006 r.; oraz Vlad i Inni przeciwko Rumunii, skargi nr 40756/06, 41508/07 oraz 50806/07, § 133, wyrok z dnia 6 listopada 2013 r.).

29. Wreszcie Trybunał zauważa, iż nie wydaje się, aby skarżący miał jakikolwiek wpływ na łączną długość postępowania prowadzonego w swojej sprawie. W tych okolicznościach Trybunał nie znajduje żadnego uzasadnienia łącznej długości prowadzonego wobec skarżącego postępowania karnego.

30. Powracając do kwestii, czy skarżący prawidłowo skorzystał z prawnych środków krajowych w związku ze skargą na przewlekłość postępowania, Trybunał uważa za konieczne powtórzenie niektórych wniosków wywiedzionych z wyroku pilotażowego w sprawie Rutkowski ( op. cit., §§ 176–86). W wyroku tym Trybunał ocenił sposób, w jaki sądy krajowe zastosowały przepisy ustawy z 2004 r., w tym ich wykładnię, przyjętą przez Sąd Najwyższy ( ibidem, §§ 93–106).

31. Trybunał stwierdził w szczególności, iż przypadki istotnej zwłoki występującej w sprawach skarżących, co okazało się istotne przy ocenie zarzucanego przez nich naruszenia art. 6 ust. 1, nie zostały wzięte pod uwagę przez sądy rozpoznające ich skargi. Wbrew ugruntowanemu orzecznictwu Trybunału w sprawach dotyczących oceny rozsądnej długości postępowania, sądy przeprowadziły jedynie wybiórczo ocenę długości postępowania. Nawiązując do interpretacji Sądu Najwyższego w sprawie pojęcia „w toku postępowania w sprawie”, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z 2004 r., ocena skargi na przewlekłość postępowania powinna sprowadzać się do okresu następującego po wejściu w życie ustawy – chyba że dotychczasowa zwłoka nadal trwa w tym dniu – oraz do instancji, przed którą sprawa aktualnie się toczy, z pominięciem wcześniejszych instancji.

32. Praktykę „fragmentaryzacji postępowania” stosowaną przez sądy krajowe Trybunał uznał – na co zwrócił uwagę Państwu polskiemu – za sprzeczną z art. 6 ust. 1 już na wczesnym etapie obowiązywania ustawy z 2004 r. W 2005 r. Trybunał przypomniał polskim organom, iż „jak już zostało wielokrotnie wskazane, rozsądna długość postępowania musi być poddana ocenie w świetle konkretnych okoliczności sprawy postrzeganych jako całość. Podejście Trybunału sprowadzało się do zbadania ogólnej długości postępowania i obejmowało wszystkie etapy postępowania” (zob. Majewski przeciwko Polsce, skarga nr 52690/99, § 35, wyrok z dnia 11 października 2005 r.). W świetle powyższego wyroku, dla władz krajowych oczywiste było, że sąd rozpoznający skargę wniesioną na podstawie ustawy z 2004 r. musi uwzględnić całość postępowania na wszystkich jego etapach (zob. Rutkowski, op. cit. § 213).

33. W dniu 20 marca 2013 r. Sąd Najwyższy wydał uchwałę, w której dokonał krytycznej analizy swojego dotychczasowego orzecznictwa w tym zakresie i przyjął nową interpretację, zgodnie z linią orzeczniczą Trybunału w odniesieniu do oceny rozsądnej długości postępowania ( ibidem, § 181). W tej samej uchwale jednak Sąd Najwyższy odniósł się do znaczenia sformułowania „zakończenia postępowania” i przypomniał, że zakończenie postępowania sądowego następuje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu drugiej instancji. Podkreślił, że Sądu Najwyższego nie należy uznawać za „kolejną instancję”, ponieważ pozostaje poza ustrojem sądownictwa powszechnego. W konsekwencji, postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym nie jest, w jego ocenie, kontynuacją wcześniejszych postępowań i dotyczy nowej sprawy dla celów skargi wniesionej na gruncie art. 5 ust. 1 ustawy z 2004 r. Pojęcie „tok postępowania w sprawie”, o którym mowa w tym przepisie nie obejmuje zatem postępowania przed Sądem Najwyższym, chociażby jego wynikiem było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania (zob. Rutkowski, op. cit. § 107).

34. Co więcej, w wyroku w sprawie Rutkowski Trybunał przypomniał standardy „odpowiedniego i wystarczającego zadośćuczynienia” z tytułu naruszenia obowiązku rozpoznania sprawy w „rozsądnym terminie” , oraz silne, acz wzruszalne, domniemanie (łac. praesumptio iuris tantum) wystąpienia szkody niemajątkowej w związku z przewlekłością postępowania ( ibidem, § 182). W związku z powyższym, w swoim wyroku pilotażowym Trybunał uznał, że przepisy ustawy z 2004 r. nie zapewniły skarżącym „odpowiedniego i wystarczającego zadośćuczynienia” w zakresie właściwej kompensaty z tytułu przewlekłości prowadzonych w ich sprawach postępowań ( ibidem, § 183).

35. Trybunał stwierdza, iż ustalenia poczynione w wyroku pilotażowym w sprawie Rutkowski, w odniesieniu do wadliwej praktyki dotyczącej stosowania przepisów ustawy z 2004 r., mają znaczenie dla niniejszej sprawy, tym bardziej, że okoliczności faktyczne w sprawie dotyczą tego samego okresu. Trybunał przypomina, że krajowa praktyka fragmentaryzacji postępowań miała bezpośrednie przełożenie na sposób obliczania łącznej długości postępowania w sprawach skarżących (zob. Rutkowski, op. cit, § 181).

36. Trybunał zauważa, że postępowanie dotyczące zasadności skierowanego wobec skarżącego oskarżenia rozpoczęło się w dniu 17 stycznia 2001 r. kiedy skarżącego oskarżono o popełnienie przestępstwa. Postępowanie pierwszoinstancyjne i postępowanie odwoławcze przed różnymi sądami, w tym trzykrotnie przed Sądem Najwyższym, trwały 13 lat. Postępowania w przedmiocie wniesionych przez skarżącego skarg kasacyjnych dwukrotnie zakończyły się uchyleniem przez Sąd Najwyższy orzeczeń sądu drugiej instancji i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania. Ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie zasadności oskarżenia przeciwko skarżącemu również nastąpiło przed Sądem Najwyższym w dniu 12 grudnia 2013 r. Wykluczenie z całości postępowania, mającego istotne znaczenie dla sprawy, okresów, w których sprawę rozpoznawano na najwyższym szczeblu krajowym, byłoby sprzeczne z dotychczas prezentowanym przez Trybunał dotychczas stanowiskiem w tym zakresie (zob., m.in., Gossa przeciwko Polsce, skarga nr 47986/99, §§ 68 oraz 71, wyrok z dnia 9 stycznia 2007 r.; Metzger przeciwko Niemcom, skarga nr 37591/97, § 34, wyrok z dnia 31 maja 2001 r.; oraz Zielinski, Pradal, Gonzalez i Inni przeciwko Francji [WI], skargi nr 24846/94 oraz 34165/96 do 34173/96, § 64, ETPCz 1999–VII).

37. Skarżący wniósł skargę na gruncie ustawy z 2004 r. w dniu 22 sierpnia 2013 r., w toku postępowania prowadzonego na etapie postępowania kasacyjnego. Sąd krajowy pozostawił jednak bez rozpoznania wcześniejsze etapy postępowania, które trwały około 12 lat.

38. Uwzględniając powyższe rozważania w przedmiocie krajowej praktyki fragmentaryzacji postępowań oraz orzecznictwo dotyczące obliczania całości postępowania podlegającemu rozpatrzeniu w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konwencji, Trybunał stwierdza, że złożenie przez skarżącego skargi na gruncie ustawy z 2004 r. nastąpiło w toku postępowania. W tych okolicznościach, zwrócenie się do niego o podjęcie kolejnej próby skorzystania ze środka odwoławczego ex post facto poprzez wystąpienie z powództwem cywilnym po zakończeniu postępowania stanowiłoby rozszerzenie jego obowiązków wynikających z art. 35 ust. 1 Konwencji.

39. Podsumowując, Trybunał oddala zastrzeżenie Rządu dotyczące korzystania z krajowych środków odwoławczych i stwierdza, że w niniejszej sprawie doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji.

II.  W PRZEDMIOCIE ART. 13 KONWENCJI

40. Pierwotnie skarżący wniósł skargę na gruncie art. 13 Konwencji, podnosząc zarzut braku skutecznego środka odwoławczego w odniesieniu do przewlekłości prowadzonego w jego sprawie postępowania. Tymczasem nie podtrzymał on tego zarzutu w swoich uwagach na piśmie w przedmiocie dopuszczalności i przedmiotu skargi.

41. Rząd również nie przedstawił stanowiska w tym zakresie.

42. Ze względu na fakt, że skarżący nie zamierzał podtrzymywać skargi na gruncie art. 13 Konwencji, Trybunał nie dostrzega potrzeby rozpatrywania jej z urzędu (zob. przykładowo Steel i Inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, wyrok z dnia 23 września 1998 r., Zbiór 1998-VI, 2733, § 43; oraz H.B. przeciwko Szwajcarii, skarga nr 26899/95, § 67, wyrok z dnia 5 kwietnia 2001 r.).

III.  ZASTOSOWANIE ART. 41 KONWENCJI

43. Artykuł 41 Konwencji stanowi:

„Jeżeli Trybunał stwierdzi, że nastąpiło naruszenie Konwencji lub jej Protokołów, oraz jeżeli prawo wewnętrzne zainteresowanej Wysokiej Układającej się Strony pozwala tylko na częściowe usunięcie konsekwencji tego naruszenia, Trybunał orzeka, gdy zachodzi taka potrzeba, o przyznaniu słusznego zadośćuczynienia pokrzywdzonej stronie”.

A.  Szkoda

44. Skarżący domagał się odszkodowania z tytułu poniesionej szkody majątkowej w kwocie 86 000 EUR na pokrycie utraconego dochodu od 2006 r. Ponadto skarżący domagał się kwoty 15 000 EUR tytułem zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową.

45. Rząd zakwestionował te roszczenia.

46. Trybunał stwierdza, na podstawie przedłożonych dowodów, iż skarżący nie wykazał, jakoby poniósł szkodę majątkową w związku z naruszeniem Konwencji. W związku z powyższym, nie znajduje uzasadnienia dla przyznania odszkodowania w tym zakresie (zob. mutatis mutandis, Kudła przeciwko Polsce [WI] , skarga nr 30210/96, § 164, ETPCz 2000-XI).

Trybunał, działając w oparciu o zasadę słuszności, przyznaje skarżącemu kwotę 9000 EUR tytułem zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową.

B.  Koszty i wydatki

47. Skarżący nie zgłosił żadnego roszczenia z tytułu kosztów i wydatków poniesionych w postępowaniach przed sądami krajowymi bądź przed Trybunałem.

C.  Odsetki za zwłokę

48. Trybunał za słuszne uznaje wyznaczenie wysokości odsetek za zwłokę na podstawie marginalnej stopy procentowej Europejskiego Banku Centralnego powiększonej o trzy punkty procentowe.

%1  Z POWYŻSZYCH WZGLĘDÓW TRYBUNAŁ JEDNOGŁOŚNIE

1.  Obejmuje przedmiotem skargi zastrzeżenia wstępne Rządu dotyczące braku wyczerpania przez skarżącego krajowych środków odwoławczych i w tej części je oddala;

2.  Uznaje skargę za dopuszczalną na gruncie art. 6 ust. 1 Konwencji;

3.  Orzeka, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji;

4.  Orzeka, że nie ma potrzeby rozpatrywania skargi na gruncie art. 13 Konwencji;

5.  Orzeka:

(a)  że Państwo pozwane ma zapłacić skarżącemu, w terminie trzech miesięcy, kwotę 9000 EUR (dziewięć tysięcy euro) w przeliczeniu na walutę obowiązującą w pozwanym Państwie po kursie obowiązującym w dniu rozliczenia, z tytułu kosztów i wydatków, plus wszelkie należne podatki;

(b)  że od upływu wyżej wskazanego terminu trzech miesięcy aż do momentu uregulowania należności, należne będą odsetki zwykłe od określonej powyżej kwoty, naliczone według stopy równej marginalnej stopie procentowej Europejskiego Banku Centralnego obowiązującej w tym okresie, powiększonej o trzy punkty procentowe;

6.  Oddala pozostałą część roszczenia skarżącej dotyczącego słusznego zadośćuczynienia.

Sporządzono w języku angielskim i obwieszczono pisemnie dnia 26 marca 2020 r. zgodnie z Regułą 77 §§ 2 i 3 Regulaminu Trybunału.

Renata Degener Pere Pastor Vilanova
Zastępczyni Kanclerza Przewodniczący