Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

SEKCJA CZWARTA

DECYZJA

PROCEDURA WYROKU PILOTAŻOWEGO

Skarga nr 53491/10
Jan ZAŁUSKA przeciwko Polsce

Skarga nr 72286/10
Marianna ROGALSKA przeciwko Polsce
oraz 398 innych skarżących
(zobacz załączoną listę)

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Sekcja Pierwsza), zasiadając w dniu 20 czerwca 2017 r. jako Izba w składzie:

Linos-Alexire Sicilianos, Przewodniczący,
Kristina Pardalos,
Krzysztof Wojtyczek,
Ksenija Turković,
Pauliine Koskelo,
Tim Eicke,
Jovan Ilievski, sędziowie,

oraz Renata Degener, Zastępca Kanclerza Sekcji,

Mając na względzie powyższe skargi wniesione w dniach wskazanych w załączonej tabeli,

Mając na względzie decyzję zastosowaną w wyroku pilotażowym w sprawie Rutkowski i Inni przeciwko Polsce oraz 591 innych skarżących, nr 72287/10 i inne,

Mając na względzie 400 jednostronnych deklaracji przedstawionych przez Rząd oraz 270 formalnych deklaracji od skarżących, którzy zaakceptowali polubowne załatwienie ich spraw,

Po rozpoznaniu, postanawia, co następuje:

POSTĘPOWANIE I FAKTY

1. Przedstawione 400 skarg wnieśli obywatele polscy przeciwko Rzeczpospolitej Polsce na podstawie art. 34 Konwencji o ochronie praw człowieka („Konwencja”). Skarga nr 53491/10 została wniesiona przez Jana Załuskę („pierwszy skarżący) w dniu 16 sierpnia 2010 r. Skarga nr 72286/10 została wniesiona przez Mariannę Rogalską („druga skarżąca”) w dniu 1 grudnia 2010 r.

2. Nazwiska pozostałych skarżących oraz szczegóły dotyczące ich spraw wskazano w Załączniku I oraz II do tej decyzji.

3. Rząd Rzeczpospolitej Polskiej („Rząd”) był reprezentowany przez swego agenta, J. Chrzanowską z Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Pierwszy skarżący był reprezentowany przez W. Wrzecionkowskiego, prawnika praktykującego w Olsztynie. Druga skarżąca nie była reprezentowana prawnie podczas postępowania przed Trybunałem. Nazwiska pozostałych pełnomocników skarżących zostały umieszczone we wskazanym już załączniku.

4. Wszyscy skarżący złożyli skargę na podstawie art. 6 ust. 1 Konwencji w związku z przewlekłością postępowania w ich sprawach, a także, na podstawie art. 13 Konwencji, w związku z brakiem lub niewystarczającym zadośćuczynieniem za przewlekłe postępowanie, przyznanym im przez sądy krajowe.

5. W dniu 7 lipca 2015 r. skargi zostały zakomunikowane Rządowi, zgodnie z Regułą 54 ust. 2 lit. b Regulaminu Trybunału, na mocy dziewiątego punktu sentencji wyroku pilotażowego wydanego w sprawie Rutkowski i Inni przeciwko Polsce ( Rutkowski i Inni przeciwko Polsce oraz 591 innych skarżących, nr 72287/10 i 2 inne, §§ 223-228 oraz dziewiąty punkt sentencji wyroku, 7 lipca 2015 r.).

A. Wyrok pilotażowy w sprawie Rutkowski i Inni

6. W dniu 7 lipca 2015 r. Trybunał wydał wyrok pilotażowy w sprawie Rutkowski i Inni, w którym stwierdził naruszenie art. 6 ust. 1 oraz 13 Konwencji oraz że podstawowa przyczyna naruszenia Konwencji wynika z problemów o charakterze systemowym, mianowicie w przewlekłym postępowaniu w Polsce oraz w wadliwym działaniu środków krajowych, które zostały uchwalone, aby zapewnić zadośćuczynienie za przewlekłe postępowania („skarga na przewlekłość”) na podstawie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki („ustawa z 2004 r.”).

7. W odniesieniu do przewlekłości postępowania, Trybunał między innymi stwierdza, że złożoność tego problemu, „który może być – i często jest – spotęgowany przez okoliczności występujące na szczeblu krajowym, w tym ograniczenia budżetowe, uniemożliwia zalecenie jednego lub nawet więcej szczególnych środków zaradczych”. W związku z tym Trybunał „wstrzymał się od wskazywania konkretnych środków, które należy podjąć w celu rozwiązania problemu”, podkreślając, że Komitet Ministrów, w toku wykonywania wyroków dotyczących przewlekłości postępowania, „znajduje się w lepszej pozycji i jest lepiej przygotowany do monitorowania środków, które Polska powinna wprowadzić w tym względzie w trakcie wykonywania wyroków przeciwko Polsce”. Trybunał odnotował, że Państwo polskie uznało za konieczne podjęcie działań zmierzających do „usprawnienia i unowocześnienia procedury przed sądami krajowymi”. Jednakże stwierdził, że „mając na względzie skalę i złożoność problemu przewlekłości postępowań, pozwane państwo musi w dalszym ciągu podejmować kolejne, konsekwentne, długoterminowe starania, by sądy krajowe przestrzegały wymogu “rozsądnego terminu” określonego w art. 6 ust. 1” (zob. Rutkowski i inni, wyżej cytowane, §§ 207-209).

8. Odnośnie do niedostatecznej skuteczności skarg wnoszonych na podstawie ustawy z 2004 r. w aspekcie kompensacyjnym, Trybunał stwierdził, że za naruszeniem art. 13 w sprawie Rutkowski i inni stały dwie powiązane ze sobą przyczyny.

Pierwszą przyczyną jest niestosowanie się przez polskie sądy do linii orzeczniczej Trybunału w zakresie oceny rozsądnej długości postępowania, w szczególności jego wyroków uznających, że okres, który należy uwzględnić obejmuje całość postępowania krajowego. Z kolei polskie sądy, mając do czynienia ze skargami na podstawie ustawy z 2004 r., stosują praktykę nazywaną „fragmentacją postępowania”, dokonując „fragmentarycznej” oceny długości postępowania, ograniczonej jego obecnym etapem.

Drugą kwestią, związaną i częściowo wynikającą z praktyki ograniczonej – fragmentarycznej – oceny długości postępowania, jest niestosowanie przez polskie sądy standardów “wystarczającego zadośćuczynienia”, które może zostać przyznane na rzecz strony przez sąd krajowy z tytułu naruszenia prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. W rezultacie wysokość przyznawanego zadośćuczynienia jest „wyraźnie niższa od progu ustalonego dla ofiary w wyroku Trybunału w sprawie Scordino (nr 1)” (zob. Scordino przeciwko Włochom (nr 1) [GC], nr 36813/97, §§ 268-272, ECHR 2006–V). W związku z tym Trybunał doszedł do wniosku, że “ w istocie zasadniczym problemem Państwa w zakresie wykonania przedmiotowego wyroku jest zagwarantowanie, by skarga wniesiona na podstawie ustawy z 2004 roku w aspekcie kompensacyjnym nie była tylko dostępna z mocy prawa, lecz także w pełni skuteczna w praktyce”. Trybunał zdecydował, iż nie będzie wskazywać żadnych określonych środków, które mają zostać podjęte przez Państwo oraz żadnego ograniczenia czasowego na ich implementację, podobnie jak w przypadku problemu systemowego określonego na podstawie art. 6 ust 1 Konwencji. Trybunał uznał, że proces implementacji jest związany przede wszystkim z praktyką i podejściem sądowym, co wymaga “podjęcia szeregu kroków oraz stawia zadania wykraczające poza funkcje Trybunału, które zostały określone w art. 19 Konwencji” (zob. Rutkowski i Inni, wyżej cytowane, §§ 211-222).

9. W sentencji wyroku Trybunał w szczególności stwierdził, co następuje:

“ ...

3. Stwierdza, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji w związku z nadmierną długością postępowań w sprawach skarżących;

4. Stwierdza, że doszło do naruszenia art. 13 Konwencji w związku z wadliwym funkcjonowaniem skargi wnoszonej na podstawie ustawy z 2004 roku w zakresie, w jakim nie zapewniła skarżącym odpowiedniego i wystarczającego zadośćuczynienia za naruszenie art. 6 ust. 1;

5. Stwierdza, że powyższe naruszenia art. 6 ust. 1 oraz 13 wywodzą się z praktyki, która była niezgodna z Konwencją i dotyczyła przewlekłości postępowań cywilnych oraz karnych w Polsce oraz niestosowania przez polskie sądy orzecznictwa Trybunału w zakresie oceny rozsądnej długości postępowań oraz “odpowiedniego i wystarczającego zadośćuczynienia” z tytułu naruszenia prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie;

6. Stwierdza, że pozwane państwo musi, za pomocą właściwych środków prawnych lub innych, zagwarantować stosowanie przez sądy krajowe odpowiednich zasad, które zostały określone w art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji;

…”.

10. Trybunał stwierdził także:

“...

9. Decyduje o zawiadomieniu Rządu polskiego o 591 skargach ujętych w wykazie załączonym do wyroku zgodnie z Regułą 54 ust. 2 lit. b Regulaminu Trybunału;

10. Zawiesza procedurę skargową w zakomunikowanych sprawach na okres dwóch lat, od dnia w których wyrok stanie się prawomocny;

...”.

B. Jednostronne deklaracje Rządu

11. W dniu 7 grudnia 2015 r. Rząd złożył jednostronną deklarację obejmującą indywidualne i generalne środki podejmowane w implementacji wyroku pilotażowego. Deklaracja ta dotyczyła 50 skarżących, odnośnie do których Rząd uznał naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji z powodu przewlekłego postępowania w ich sprawach oraz naruszenie art. 13 Konwencji z powodu braku skutecznego środka naprawczego, zapewniającego wystarczające odszkodowanie za naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji. Rząd zaoferował wypłacenie kwot określonych w odniesieniu do każdego skarżącego w tabeli załączonej do swej deklaracji. Następnie Rząd zobowiązał się do przyjęcia szeregu środków generalnych w odniesieniu do innych osób, które były pokrzywdzone przez podobne naruszenia lub w przyszłości mogły zostać poszkodowane przez podobne naruszenia (pełny tekst – zob. par. 23-26 poniżej).

12. Powyższej deklaracji towarzyszyły cztery inne deklaracje, które były tak samo sformułowane i złożone, odpowiednio, w dniu 3 marca 2016 r. (50 spraw), 7 lipca 2016 r. (100 spraw), 3 listopada 2016 r. (112 spraw) oraz 28 lutego 2017 r. (105 spraw). Deklaracje zostały przesłane zainteresowanym skarżącym, którzy zostali zaproszeni do przedstawienia swych uwag.

13. W odpowiedzi na jednostronne deklaracje, skarżący z 270 spraw zaakceptowali propozycje Rządu. Skarżący ze 112 sprawach odrzucili ofertę zapłaty Rządu, wnosząc do Trybunału o wyższą kwotę zadośćuczynienia. Skarżący z 18 spraw nie zajęli stanowiska w tej kwestii.

C. Zmiany po wyroku pilotażowym

14. W dniu 9 września 2016 r. Rząd przedstawił Parlamentowi projekt ustawy o zmianie ustawy skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki oraz niektórych innych ustaw („projekt ustawy z 2016 r.”). W uzasadnieniu stwierdzono, że projekt ustawy został przedstawiony „z uwagi na konieczność implementacji wyroku [Trybunału] w sprawie Rutkowski i inni przeciwko Polsce”.

15. Projekt ustawy z 2016 r. zawierał m.in. poprawkę w art. 12 ust. 4 ustawy 2004 r., na mocy której sąd rozpoznający skargę na przewlekłość postępowania jest zobowiązany nie tylko do orzeczenia w każdej sprawie co najmniej ustawowej minimalnej kompensaty w wysokości 2 000 PLN (około 500 euro na podstawie obowiązujących przepisów, ale będzie także zobowiązany do zagwarantowania skarżącemu kwoty w wysokości minimum 1 000 PLN (około 250 euro) za każdy rok dotychczas trwającego postępowania.

16. Pierwsze czytanie projektu ustawy w Sejmie, niższej izby polskiego parlamentu, miało miejsce w dniu 6 października 2016 r. Podczas prac legislacyjnych nazwa projektu ustawy została zmieniona na „projekt ustawy o zmianie ustawy o ustroju sądów powszechnych i niektórych innych ustaw”.

17. W dniu 4 listopada 2016 r., po trzecim czytaniu, Sejm przyjął projekt ustawy z 2016 r. wraz z niektórymi poprawkami. W szczególności zmienił art. 12 ust. 4 oraz zmniejszył ustawową kwotę minimalną za każdy rok do 500 PLN (około 125 EUR).

18. W dniu 15 listopada 2016 r., w następnym etapie procesu legislacyjnego, Senat (wyższa izba polskiego parlamentu) znowelizował powyższy przepis projektu ustawy i podwyższył kwotę do 1000 PLN, jednakże Sejm odrzucił poprawki Senatu.

19. W dniu 30 listopada 2016 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw („nowelizacja z 2016 r.”), w której, w art. 6 wprowadza szereg zmian do ustawy z 2004 r. Nowelizacja z 2016 r. weszła w życie w dniu 6 stycznia 2016 r.

20. Dodano nowy ustęp 3 do art. 1 ustawy z 2004 r., zgodnie z którym sądy są zobowiązane do stosowania ustawy „zgodnie ze standardami wynikającymi z [Konwencji]”.

21. Zmieniono brzmienie art. 2 ustawy i obecnie sądy zajmujące się skargami na przewlekłość postępowania na podstawie ustawy z 2004 r. muszą oceniać długość trwania postępowania jako całości. Wskazany przepis, w stosownym zakresie, brzmi następująco:

2. Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie albo czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego lub czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.”

22. Nowy art. 12 ust. 4 ustawy z 2004 r., który ustala poziomy zadośćuczynienia za nadmierną długość postępowania sądowego, w stosownym zakresie brzmi następująco:

“Uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika – od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2000 do 20 000 złotych. Wysokość sumy pieniężnej, w granicach wskazanych w zdaniu pierwszym, wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego, ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość postępowania.

Sąd może przyznać sumę pieniężną wyższą niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, który swoją postawą nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania. Na poczet tej sumy zalicza się kwoty przyznane już skarżącemu tytułem sumy pieniężnej w tej samej sprawie. ...”

PRAWO

A. Jednostronna deklaracja Rządu

23. Jednostronna deklaracja Rządu, w części dotyczącej aspektów ogólnych, brzmi następująco:

“JEDNOSTRONNA DEKLARACJA RZĄDU

Biorąc pod uwagę wydany w dniu 7 czerwca 2015 r. przez Izbę Trybunału ostateczny wyrok w sprawie Rutkowski i Inni przeciwko Polsce (skargi nr 72287/10, 13927/11 i 46187/11), w której Trybunał:

(a) stwierdza, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji w związku z nadmierną długością postępowań w sprawach skarżących;

(b) stwierdza, że doszło do naruszenia art. 13 Konwencji w związku z wadliwym funkcjonowaniem skargi wnoszonej na podstawie Ustawy z 2004 roku w zakresie, w jakim nie zapewniła skarżącym odpowiedniego i wystarczającego zadośćuczynienia za naruszenie art. 6 ust. 1;

(c) stwierdza , że powyższe naruszenia art. 6 ust. 1 oraz 13 wywodzą się z praktyki, która była niezgodna z Konwencją i dotyczyła przewlekłości postępowań cywilnych oraz karnych w Polsce oraz niestosowania przez polskie sądy orzecznictwa Trybunału w zakresie oceny rozsądnej długości postępowań oraz “odpowiedniego i wystarczającego zadośćuczynienia” z tytułu naruszenia prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie;

(d) stwierdza, że pozwane państwo musi, za pomocą właściwych środków prawnych lub innych, zagwarantować stosowanie przez sądy krajowe odpowiednich zasad, które zostały określone w art. 6 ust. 1 oraz art.13 Konwencji;

(e) decyduje o zawiadomieniu Rządu polskiego o 591 skargach ujętych w wykazie załączonym do wyroku zgodnie z Regułą 54 ust. 2 lit. b Regulaminu Trybunału;

(f) zawiesza procedurę skargową w zakomunikowanych sprawach na okres dwóch lat, od dnia w których wyrok stanie się prawomocny;

(g) zawiesza procedurę skargową w przyszłych podobnych sprawach na okres jednego roku, od dnia ogłoszenia wyroku,

niniejszym Rząd składa jednostronną deklarację w celu przyznania zadośćuczynienia ...

skarżącym wskazanym w poniższej liście, poza 591, którzy wnieśli swe skargi przed Trybunał zanim wydał on wyrok (zob. dziewiąta klauzula operacyjna oraz par. 227 wyroku).

Rząd składa, jako integralną część tego dokumentu, deklarację co do ogólnych środków, które zostaną podjęte zgodnie z warunkami wyroku”.

24. Część odnosząca się do środków indywidualnych, w stosownym zakresie, brzmi następująco:

“ŚRODKI INDYWIDUALNE

Zgodnie z punktem 9 sentencji wyroku w sprawie Rutkowski i inni przeciwko Polsce, Trybunał poinformował Rząd Polski o 591 skargach umieszczonych w załączniku do wyroku zgodnie z Regułą 54 § 2 lit. b Regulaminu Trybunału.

Na podstawie punktu 10 sentencji oraz par. 227-228 wyroku, Trybunał daje Rządowi dwa lata na rozpatrzenie przedstawionych skarg oraz przyznanie zadośćuczynienia wszystkim poszkodowanym, którzy wnieśli swe skargi przed Trybunał, zanim wydał on wyrok.

W świetle powyższego, niniejszym Rząd pragnie podkreślić – poprzez złożenie jednostronnej deklaracji – swe uznanie, iż w okolicznościach 50 wymienionych wyżej spraw (zob. szczegółowy wykaz załączony do niniejszej deklaracji):

- długość postępowania nie była zgodna z wymogiem „rozsądnego terminu” zgodnie z art. 6 ust. 1 Konwencji; oraz

- skarga na podstawie ustawy z 2004 r. nie zapewniła skarżącym “skutecznego środka naprawczego” zgodnie z art. 13 Konwencji.

Jednocześnie Rząd oświadcza, że oferuje zapłatę skarżącym w kwocie wskazanej w każdej sprawie w załączonym wykazie do niniejszej deklaracji, co uważa za właściwe w świetle indywidualnych okolicznościach tych spraw.

Kwoty, o których mowa powyżej i które mają pokryć każdą szkodę i krzywdę, a także koszty i wydatki, będą wolne od wszelkich podatków. Zostaną wypłacone w ciągu trzech miesięcy od daty notyfikacji decyzji podjętej przez Trybunał zgodnie z art. 37 ust. 1 Konwencji. Jeśli kwota nie zostanie wypłacona w ciągu trzech miesięcy, od wygaśnięcia powyższego trzymiesięcznego terminu do momentu zapłaty płatne od tej sumy będą zwykłe odsetki według marginalnej stopy procentowej Europejskiego Banku Centralnego plus trzy punkty procentowe.”

25. Ponadto Rząd złożył, jako integralną część dokumentu, deklarację co do podjęcia środków generalnych „zgodnie z warunkami [pilotażowego] wyroku”. Brzmi ona następująco:

“ ŚRODKI GENERALNE

Biorąc pod uwagę swe zobowiązania wynikające z art. 46 Konwencji co do wykonania wyroku Trybunału w sprawie Rutkowski i Inni przeciwko Polsce, co dotyczy w szczególności przyjęcia środków generalnych w celu zabezpieczenia poprzez odpowiednie, prawne lub inne środki, przestrzegania przez sądy krajowe odpowiednich zasad na podstawie art. 6 ust. 1 i 13 Konwencji nie tylko odnośnie do skarżących w tej sprawę, lecz także do osób, które są poszkodowane przez podobne naruszenie lub mogą zostać poszkodowane w przyszłości, Rząd Rzeczpospolitej Polski, aby zapewnić natychmiastową i całkowitą implementację wyroku Trybunału, oświadcza, że:

1. Jest świadomy narastającego problemu prokrastynacji postępowania przygotowawczego oraz postępowania sądowego, spowodowanej przez szereg czynników o charakterze prawnym, administracyjnym czy też logistycznym, które często dotyczą:

nieodpowiednich pomieszczeń sądowych, niewystarczającej liczby sędziów lub obsługi administracyjnej, braku odpowiedniego zarządzania sprawą, braku odpowiedniej organizacji procesu, włączając niedoskonałości w doręczeniach pism procesowych oraz długie przerwy między rozprawami, luk w procedurach, pozwalających na nieuzasadnione przerwy, powtarzalnego przekazywania spraw przez sądy odwoławcze do ponownego rozpoznania, opóźnień w składaniu opinii biegłych, braku skuteczności w zbieraniu opinii biegłych, wprowadził ostatnio znaczącą liczbę obszernych zmian prawnych, zawartych w Kodeksie postępowania cywilnego oraz Kodeksie postępowania karnego, aby przyśpieszyć i usprawnić postępowania przygotowawcze oraz postępowania sądowe. Zmiany te zostały wprowadzone poprzez np.:

1) Ustawę z dnia 29 sierpnia 2014 r. zmieniającą Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawę o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, które weszły w życie w dniu 27 października 2014 r. i zapewniają np. wdrażanie elektronicznych protokołów oraz elektronicznego uzasadnienia wyroków, jak również odrzucenie obowiązkowego przedstawienia sprawozdania w postępowaniu apelacyjnym przez sędziego sprawozdawczego, zwiększenie możliwości niesporządzania uzasadnienia ex officio przez sądy drugiej instancji oraz wprowadzenie możliwości sporządzenia uproszczonego uzasadnienia dla sądów drugiej instancji.

2) Ustawę z dnia 15 stycznia 2015 r. zmieniającą Kodeks postępowania cywilnego oraz inne ustawy, która weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2016 r. i zapewnia np. przyszłe wdrażania rozwiązań IT w odniesieniu do postępowań cywilnych, a zwłaszcza do systemu rejestrowania spraw oraz dalsze zwiększanie kwalifikacji urzędników sądowych w związku z działaniami w systemie rejestrowania spraw oraz postępowań.

3) Ustawę z dnia 10 lipca 2015 r. zmieniającą ustawy – Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz inne ustawy, która wejdzie w życie w dniu 8 sierpnia 2016 r. i zapewnia np. liberalizację przepisów w sprawie formy czynności prawnych oraz nowe podejście do dokumentacji w postępowaniach cywilnych.

4) Ustawę z dnia 27 września 2013 r. zmieniającą ustawy - Kodeks postępowania karnego i inne ustawy, która weszła w życie w dniu 1 lipca 2015 r. Przewiduje się, że wskutek przyjętych zmian czas postępowań karnych zostanie skrócony o 1/3. Najważniejsze zmiany wprowadzone przez wspomniane wyżej poprawki to:

• usprawnienie i przyśpieszenie postępowań;

• ułatwienie postępowania karnego i uczynienie go mniej formalnym;

• ustanowienie od nowa podstaw do korzystania z środków zapobiegawczych;

• odciążenie sędziów, prezesów sądów oraz przewodniczących wydziału przez referendarzy sądowych;

• osiągnięcie pełnej zgodności przepisów kodeksów ze standardami wynikającymi z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;

5) Ustawę z dnia 4 kwietnia 2014 r. zmieniającą Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, która weszła w życie w dniu 8 listopada 2014 r. oraz wprowadziła elektroniczne protokoły i elektroniczne uzasadnienia wyroków w sprawach o wykroczenia.

6) Ustawę z dnia 10 lipca 2015 r. zmieniającą Kodeks postępowania karnego, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2016 r. oraz wprowadziła elektroniczne protokoły i elektroniczne uzasadnienia wyroków w sprawach karnych.

II. Zobowiązał się do ulepszenia istniejących środków prawnych poprzez wprowadzenie koniecznych poprawek do ustawy z 2004 r. w celu usunięcia niedoskonałości wskazanych w wyroku (zob. par. 207-222 wyroku), w szczególności poprzez ulepszenie praktycznych działań mechanizmu stworzonego, aby zapewnić skarżącym odpowiednią kompensatę za przewlekłe postępowanie oraz zapobiec fragmentarycznej ocenie długości postępowania przez sądy krajowe („fragmentacja postępowania”), zgodnie z wymogami art. 6 ust. 1 i 13 Konwencji.

III. Zobowiązał się, oprócz przyjęcia środków stworzonych do usunięcia przeszkód w implementacji prawa do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie, takich jak wskazanych powyżej, które przyśpieszają i modernizują procedury przed sądami, zwiększą swe starania, aby podejmować dalsze działania mające na celu zabezpieczenie przed podobnymi naruszeniami art. 6 ust. 1 i 13 Konwencji w przyszłości, włączając wszystkie konieczne zmiany ustawodawcze”.

26. Deklaracja Rządu zawierała także prośbę dotyczącą spraw, które mają zostać skreślone z listy Trybunału na podstawie art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji, wyrażoną w następujący sposób:

“OSTATECZNE WNIOSKI

Uwzględniając powyższą jednostronną deklarację, Rząd sugeruje, aby powyższa deklaracja została przyjęta przez Trybunał jako „każdy inny powód” uzasadniający skreślenie spraw wskazanych w załączniku do niniejszej deklaracji z listy Trybunału, zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.”

B. Stosowanie art. 37 § 1 w wyroku pilotażowym

27. Art. 37 ust. 1 Konwencji, w stosownym zakresie, brzmi:

“1. Trybunał może w każdej fazie postępowania zdecydować o skreśleniu skargi z listy spraw, jeżeli okoliczności prowadzą do wniosku, że:

…

b) spór został już rozstrzygnięty, lub

c) z jakiejkolwiek innej przyczyny ustalonej przez Trybunał nie jest uzasadnione dalsze rozpatrywanie skargi.

Jednakże Trybunał kontynuuje rozpatrywanie skargi, jeśli wymaga tego poszanowanie praw człowieka w rozumieniu Konwencji i jej protokołów.”

28. Rozważając, czy w kontekście procedury wyroku pilotażowego stosowanie art. 37 Konwencji jest uzasadnione, Trybunał konsekwentnie podtrzymuje, iż podstawowym cechą tej procedury jest to, iż ocena Trybunału w zakresie stanu faktycznego sprawy pilotażowej z konieczności wykracza poza wyłączny interes indywidualnego skarżącego oraz wymaga zbadania sprawy także z perspektywy środków generalnych, które powinny zostać podjęte na rzecz innych poszkodowanych już osób lub tych, które mogą zostać poszkodowanymi w przyszłości (zob. np. Hutten–Czapska przeciwko Polsce [Wielka Izba], nr 35014/97, § 238, ECHR 2006–VIII; Broniowski przeciwko Polsce (polubowne załatwienie sprawy) [Wielka Izba], nr 31443/96, §§ 36-37; Hutten-Czapska przeciwko Polsce (polubowne załatwienie sprawy) [Wielka Izba], nr 35014/97, § 33; Stowarzyszenie Prywatnych Właścicieli w Łodzi i Inni przeciwko Polsce (dec.), nr 3485/02, § 83, ECHR 2011 (fragmenty); Greens i M.T. przeciwko Wielkiej Brytanii, nr. 60041/08 oraz 60054/08, § 111, ECHR 2010 (fragmenty); Kurić i Inni przeciwko Słowenii [Wielka Izba], nr 26828/06, § 413, ECHR 2012 (fragmenty); Kurić i Inni przeciwko Słowenii (tylko zadośćuczynienie) [Wielka Izba], nr 26828/06, § 138 ECHR 2014; Anastasov i Inni przeciwko Słowenii (dec.) nr 65020/13, 18 października 2016 r., § 90).

29. Celem tej procedury jest z jednej strony zmniejszenie zagrożenia co do skutecznego działania systemu konwencyjnego wywodzącego się ze spraw powtarzalnych dotyczących uchybień o charakterze systemowym, a z drugiej wspieranie najszybszego i najbardziej skutecznego rozwiązania naruszeń o charakterze systemowym, wpływającego na ochronę praw Konwencji w krajowym porządku Państwa. Poprzez włączenie do procesu wykonywania wyroku pilotażowego interesów wszystkich innych istniejących bądź potencjalnych poszkodowanych przez wskazane naruszenia systemowe, procedura ta ma na celu zapewnienie zadośćuczynienia wszystkim obecnym i potencjalnym poszkodowanym przez te naruszenia, jak również poszczególnym skarżącym w sprawie pilotażowej (zob. Broniowski (meritum), wyżej cyt., § 191 I 193-194; Broniowski (polubowne załatwienie sprawy), wyżej cyt., §§ 36-37; Hutten–Czapska przeciwko Polsce (meritum), wyżej cyt., § 238; Kurić i Inni (meritum), wyżej cyt., § 413; Stowarzyszenie Prywatnych Właścicieli w Łodzi i Inni, wyżej cyt., §§ 86-87; oraz Anastasov i inni, wyżej cyt., §§ 94-96).

30. W konsekwencji, w sprawach rozpoznawanych w kontekście tej procedury, Trybunał musi zwrócić uwagę nie tylko na sytuację skarżącego w obliczu indywidualnych środków podjętych przez Państwo, lecz także na środki mające na celu rozwiązanie ogólnego naruszenia systemowego w krajowym porządku prawnym wskazanego w głównym wyroku jako źródło stwierdzonego naruszenia (zob. mutatis mutandis, Wolkenberg i inni, wyżej cyt., § 35; oraz, mutatis mutandis, Broniowski (polubowne załatwienie sprawy), wyżej cyt., § 36-37 i Hutten-Czapska (polubowne załatwienie sprawy), wyżej cyt., § 35).

C. Ocena Trybunału

1. Jeśli chodzi o sprawę Załuska i 269 innych spraw, w których skarżący zaakceptowali jednostronną deklarację Rządu – zapłaty słusznego zadośćuczynienia

(a) Połączenie skarg

31. Zgodnie z Regułą 42 ust. 1 Regulaminu Trybunału Trybunał zdecydował, że powyższe 270 skarg powinno zostać połączone.

(b) Stosowanie art. 37 ust. 1 w związku z art. 39 Konwencji

32. Trybunał wstępnie zauważył, że skarżący zaakceptowali jednostronną deklarację Rządu, poprzez którą Rząd uznał naruszenie art. 6 ust. 1 i 13 Konwencji w ich sprawach i zaoferował zapłacenie kwot wskazanych w Załączniku nr I do decyzji, aby „pokryć każdą krzywdę i szkodę, a także koszty i wydatki” wynikające z tego naruszenia (zob. par. 24 powyżej). W konsekwencji akceptacji skarżących, poprzez wspólne porozumienie co do warunków zaproponowanych przez pozwany Rząd, deklaracje przedstawione przez strony są rozpatrywane jako ugoda na potrzeby art. 39 Konwencji.

33. Art. 39 Konwencji, przyznający Trybunałowi prawo do skreślenia spawy z listy spraw na wypadek ugody, zapewnia:

“Jeśli zdołano doprowadzić do polubownego załatwienia sprawy, Trybunał skreśla skargę z listy spraw w formie decyzji, która ogranicza się do krótkiego przedstawienia faktów i przyjętego rozwiązania.”

Korzystanie z tego prawa jest uzależnione od zachowania warunków określonych w art. 37 ust. 1. Trybunał może skreślić skargę z listy tylko wtedy, gdy jest przekonany, iż rozwiązanie kwestii ujętej w ugodzie zawartej między stronami jest oparte na poszanowaniu praw człowieka w rozumieniu Konwencji i jej protokołów (zob. Broniowski (ugoda), §§ 32-33).

34. Jak stwierdzono powyżej w aspekcie dotyczącym zawarcia ugody, tak jak w niniejszej sprawie, po wydaniu wyroku pilotażowego odnoszącego się do istoty sprawy, pojęcie „poszanowania praw człowieka” wymaga od Trybunału zbadania sprawy także z punktu widzenia „właściwych środków generalnych” (zob. par. 28-31 powyżej; zob. też. Broniowski (ugoda), wyżej cyt., § 36).

W tym względzie Trybunał uznaje za ważne, aby podkreślić, iż w świetle systemowego charakteru wad leżących u podstaw ustalonego naruszenia w wyroku pilotażowym, dla skutecznego działania systemu Konwencji oczywiście pożądane jest to, aby kompensata indywidualna i generalna szły ze sobą w parze. Państwo pozwane musi w ramach swoich uprawnień podejmować jednocześnie konieczne środki – zarówno generalne, jak i indywidualne – oraz przejść do polubownego zakończenia sprawy ze skarżącym na podstawie ugody obejmującej obydwie kategorie środków, a tym samym ułatwić wykonywanie właściwych zadań Trybunału oraz Komitetu Ministrów na podstawie art. 41 i 46 Konwencji. Natomiast każdy przypadek zaniechania działania w taki sposób prowadzi do wystawienia systemu konwencyjnego na szwank i podważa zasadę pomocniczości, na której oparty jest system (zob. Broniowski (ugoda), wyżej cyt., § 36.)

35. Ugoda zawarta między skarżącym a polskim Rządem w niniejszych sprawach obejmuje zarówno środki generalne, jak i indywidualne, które mają na celu wykonanie zobowiązania Państwa w związku z zapadłym wyrokiem pilotażowym.

W rezultacie decydując, czy można skreślić bieżącą skargę z listy zgodnie z art. 39 i art. 37 ust. 1 lit b. Konwencji na podstawie tego, czy kwestia została rozwiązana oraz czy poszanowanie praw człowieka określonych w Konwencji i jej protokołach wymaga dalszego badania sprawy, Trybunał będzie zwracać uwagę nie tylko na indywidualną sytuację skarżących, lecz także na środki służące rozwiązaniu podstawowego uchybienia w polskim systemie prawa oraz praktyce sądowej, stwierdzonego w wyroku Rutkowski i inni.

(i) Środki indywidualne

36. Jeśli chodzi o zadośćuczynienie przyznane skarżącym, Trybunał stwierdza, że zaoferowana kwota pieniężna daje im słuszne zadośćuczynienie, które średnio o 25% procent przewyższają kwoty, które powinny zostać uznane za wystarczające dla Trybunału, aby stwierdzić, że nie mogą oni dłużej twierdzić, iż są ofiarami na podstawie z art. 34 Konwencji (zob. Scordino (nr 1), wyżej cyt. §§ 189-190 i 268-272; oraz Rutkowski i Inni, wyżej cyt., §§ 174-175 i 211–221).

Oceniając wskazane kwoty z punktu widzenia przeciętnych zadośćuczynień przyznawanych przez Trybunał, kwoty oferowane przez Rząd wynoszą średnio 50-60% tego, co byłoby zasądzone przez Trybunał, jeśli nie istniałby żaden środek naprawczego za przewlekłość postępowania w Polsce (zob. Scordino (nr 1), wyżej cyt. §§ 268-272).

37. W świetle powyższego, zgodnie z art. 37 ust. 1 in fine, a także biorąc pod uwagę dotychczasowe środki indywidualne, Trybunał nie znajduje żadnych okoliczności dotyczących przestrzegania praw człowieka, określonych w Konwencji i w jej protokołach, które wymagałyby kontynuowanie badania niniejszych skarg.

(ii) Środki generalne

38. Warunki deklaracji Rządu, będące integralną częścią porozumienia, wyraźnie określają, iż winny być brane pod uwagę nie tylko w stosunku do poszczególnych skarżących w niniejszych sprawach, lecz także na “wobec innych osób, które są poszkodowane poprzez podobne naruszenia lub mogą zostać poszkodowane w przyszłości, … w celu zapewnienia natychmiastowej i pełnej implementacji” wyroku pilotażowego oraz zobowiązań Rządu na podstawie art. 46 Konwencji, a także wykonania wyroku Trybunału w sprawie Rutkowski i inni przeciwko Polsce (zob. par. 25 powyżej).

39. W sprawie Rutkowski i inni Trybunał stwierdził, że podstawową przyczyną naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji rozpoznaną w wyroku pilotażowym była „niezgodna z Konwencją praktyka”. Orzekł, co następuje:

“(i) W odniesieniu do art. 6 ust. 1

...

209. ... [J]ak wskazują okoliczności faktyczne w niniejszej sprawie, mając na względzie skalę i złożoność problemu przewlekłości postępowań, pozwane państwo musi w dalszym ciągu podejmować kolejne, konsekwentne, długoterminowe starania, by sądy krajowe przestrzegały wymogu “rozsądnego terminu” określonego w art. 6 ust. 1.

210. Przed dokonaniem oceny przyczyn leżących u podstaw naruszenia art. 13, do którego doszło w niniejszej sprawie, Trybunał pragnie ponownie podkreślić, że oprócz zachowania władz krajowych, do przewlekłości postępowania mogą przyczynić się często takie czynniki jak luki w prawie krajowym, które wpływają na organizację systemu sądownictwa oraz prowadzenie postępowań (zob. paragrafy 184 i 207 powyżej).

(ii) W odniesieniu do art. 13

211. Dokonując oceny poszczególnych zarzutów podnoszonych przez skarżących Trybunał stwierdził już, że istnieją dwie powiązane przyczyny leżące u podstaw naruszenia art. 13, do którego doszło w niniejszej sprawie (zob. paragrafy 180-183 powyżej).

212. Pierwszą przyczyną jest niestosowanie się przez polskie sądy do linii orzeczniczej Trybunału w zakresie oceny rozsądnej długości postępowania, w szczególności jego wyroków uznających, że okres, który należy uwzględnić obejmuje całość postępowania krajowego.

Drugą kwestią, związaną i częściowo wynikającą z praktyki ograniczonej – fragmentarycznej – oceny długości postępowania, jest niestosowanie przez polskie sądy standardów “wystarczającego zadośćuczynienia”, które może zostać zasądzone na rzecz strony przez sąd krajowy z tytułu naruszenia prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie.

...

217. ... Głównym celem niniejszych skarg oraz [650] innych podobnych spraw zawisłych przed Trybunałem jest dochodzenie słusznego zadośćuczynienia przed Trybunałem z tytułu naruszenia prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, ponieważ skarżący nie byli w stanie uzyskać go przed sądami krajowymi. Bezpośrednią przyczyną takiego stanu rzeczy jest niewystarczająca wysokość przyznawanego zadośćuczynienia z tytułu doznanej szkody niemajątkowej w związku z nadmierną zwłoką na szczeblu krajowym (zob. paragraf 7 powyżej).

Jak wspomniano powyżej drugą, powiązaną, przyczyną powodującą naruszenie art. 13 jest niestosowanie przez polskie sądy orzecznictwa Trybunału, określającego standardy “wystarczającego i odpowiedniego” zadośćuczynienia. Niniejsza sprawa oraz szereg podobnych spraw ujętych w wykazie załączonym do wyroku wskazują, że przyznawane zadośćuczynienie jest wyraźnie niższe od progu ustalonego dla ofiary w wyroku Trybunału w sprawie Scordino (nr 1). Dane statystyczne przedstawione przez strony potwierdzają stanowisko skarżących, że proces dostosowywania wysokości krajowego zadośćuczynienia jest wyraźnie powolny. Ponadto, nie wydaje się, by ustalenie minimalnej kwoty zadośćuczynienia oraz wzrost maksymalnej kwoty zadośćuczynienia pobudziło polskie sądy do przyznawania wyższych sum, w sposób rozsądny związanych ze standardami Trybunału. Średnia kwota przyznawanego zadośćuczynienia znajduje się w dolnej granicy skali określonej w ustawie z 2004 roku i oscyluje wokół kwoty minimalnej 2,000 zł, w szczególności w odniesieniu do skarg rozpoznawanych przez sądy okręgowe (zob. paragrafy 108-117 oraz 189 i 194 powyżej).

218. Niechęć ze strony sądów krajowych do przyznawania większych kwot może mieć związek z wieloma czynnikami, które powinny zostać zidentyfikowane nie przez Trybunał, lecz przez państwo, by mogło przestrzegać Konwencji w przyszłości. Trybunał nie może jednak nie zauważyć, że w niniejszej sprawie roszczenie każdego skarżącego z tytułu doznanej szkody niemajątkowej mogło zostać zaspokojone na szczeblu krajowym zgodnie z wymogami określonymi w wyroku Scordino (nr 1), bez konieczności kierowania skargi do Trybunału – jeżeli tylko właściwe sądy przestrzegałyby standardów wynikających z Konwencji.

...

219. W konsekwencji, pomimo wprowadzenie krajowego środka naprawczego przez Polskę – skargi wypracowanej w celu zapewnienia “właściwego zadośćuczynienia” w związku z nadmierną długością postępowania sądowego (zob. paragrafy 80 i 89 powyżej), Trybunał jest nieustannie zmuszony do zastępowania sądów krajowych oraz rozstrzygania w setkach powtarzalnych spraw, w których jedyne jego zadanie polega na przyznaniu zadośćuczynienia, które powinno było zostać uzyskane przy użyciu środka krajowego.

Sytuacja ta, która utrzymuje się w Polsce już przez wiele lat, jest nie tylko niezgodna z art. 13, lecz doprowadziła także do praktycznego odwrócenia poszczególnych ról odgrywanych przez Trybunał oraz sądy krajowe w systemie konwencyjnym. Zakłóciła równowagę podziału obowiązków pomiędzy pozwanym państwem a Trybunałem, które zostały określone w art. 1 oraz 19 Konwencji. W tym względzie, Trybunał pragnie przypomnieć ponownie, że zgodnie z art. 1 główna odpowiedzialność za wprowadzenie w życie i realizację praw i wolności gwarantowanych Konwencją spoczywa na władzach krajowych oraz że mechanizm wnoszenia skarg do Trybunału ma jedynie charakter pomocniczy w stosunku do krajowych systemów ochrony praw człowieka (zob. paragraf 170 powyżej oraz Kudła, cyt. powyżej, § 152). Zadania Trybunału, w rozumieniu art. 19, nie można realizować w pełni poprzez powtarzanie tych samych ustaleń odnoszących się do naruszenia Konwencji w szeregu spraw (zob. także paragraf 202 powyżej).

220. W istocie zasadniczym problemem państwa w zakresie wykonania przedmiotowego wyroku jest zagwarantowanie, by skarga wniesiona na podstawie ustawy z 2004 roku w aspekcie kompensacyjnym nie była tylko dostępna z mocy prawa, lecz także w pełni skuteczna w praktyce. ...”

40. W swoich deklaracjach Rząd zobowiązał się do „ulepszenia istniejących środków prawnych poprzez wprowadzenie koniecznych poprawek do ustawy z 2004 r. w celu usunięcia nieprawidłowości wskazanych w wyroku [Rutkowski i inni], w szczególności poprzez poprawę funkcjonowania w praktyce mechanizmu stworzonego do zapewnienia skarżącym wystarczającego zadośćuczynienia za przewlekłość postępowania oraz uniemożliwienie fragmentarycznej oceny długości postępowania przez sądy krajowe [„fragmentacja postępowania”], zgodnie z wymogami art. 6 ust. 1 i 13 Konwencji” (zob. par. 25 powyżej).

41. Realizując tę obietnicę, polski Parlament przyjął nowelizację z 2016 r., która została przygotowana w celu wyeliminowania wad systemowych, które zostały wskazane w wyroku Rutkowski i inni (zob. par. 14-22 powyżej).

Na podstawie wskazanej ustawy sądy rozpoznające skargi na podstawie ustawy z 2004 r. są zobowiązane na podstawie art. 1 ust. 3 do zastosowania tej ustawy „zgodnie ze standardami wynikającymi z Konwencji” (zob. par. 20 powyżej).

Co więcej, zgodnie z art. 2 ust. 2 znowelizowanym ustawą z 2016 r., są one zobowiązane wziąć pod uwagę „całą długość dotychczasowego postępowania” i ocenić ją z punktu widzenia zgodności z pojęciem „rozsądnego terminu” wskazanego w art. 6 ust. 1 Konwencji (zob. par. 21 powyżej). Przepis ten został zaprojektowany, aby zakończyć poprzednią praktykę „fragmentacji postępowania”, ograniczającą ocenę długości trwania postępowania krajowego do ich aktualnego etapu, co zostało uznane za niezgodne z Konwencją i wskazane jako jeden z głównych powodów stojących za systemowych naruszeniem art. 13 (zob. Rutkowski i inni, wyżej cyt., §§ 212-213).

42. Należy odnotować, iż znowelizowany art. 12 ust. 4, oprócz zobowiązania sądów na podstawie poprzedniego ustawodawstwa do przyznania w każdej uzasadnionej sprawie co najmniej minimalnej ustawowej kompensaty w wysokości 2 000 PLN, wprowadza nowy przepis, w którym sądy są zobowiązane do zasądzenia co najmniej 500 PLN za każdy dotychczasowy rok trwania postępowania (zob. par. 22 powyżej).

Na obecnym etapie, zanim polskie sądy rozwiną swoje orzecznictwo w zakresie stosowania art. 12 ust. 4 ustawy z 2004 r., Trybunał nie może spekulować, jaki wpływ będzie ten nowy element określania zadośćuczynienia miał na dostosowanie kwot przyznawanych na poziomie krajowym do standardów określonych przez orzecznictwo Trybunału. Biorąc pod uwagę fakt, że naruszenie art. 13 w sprawie Rutkowski i inni wynika z utrzymującej się, jeśli nie chronicznej, niewystarczającej wysokości kompensaty przyznawanej za przewlekłość postępowania na poziomie krajowym, sądy krajowe odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu, aby przyszłe przyznawane kwoty były zgodne ze standardami Trybunału w zakresie „odpowiedniego i wystarczającego zadośćuczynienia” (zob. Rutkowski i inni, wyżej cyt., §§ 217-218). Ponieważ – jak ustalono w wyroku pilotażowym – proces jego implementacji dotyczy przede wszystkim podejścia i praktyki sądowej (ibid. § 222), władze sądowe ponoszą ostateczną odpowiedzialność za skuteczne wdrożenie środków generalnych wprowadzonych przez Państwo.

43. Na koniec Trybunał odnotowuje, że Rząd zobowiązał się także „oprócz przyjęcia środków prawnych mających na celu wyeliminowanie przeszkód w implementacji prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, takich jak środki przyśpieszające i modernizujące procedury przed sądami, Rząd [będzie] zwiększać swe starania, aby przeprowadzać kolejne działania, mające na celu zapobieganie podobnym naruszeniom art. 6 ust. 1 i 13 Konwencji w przyszłości, włączając wszystkie konieczne zmiany ustawodawcze” (zob. par. 25 powyżej).

(c) Wnioski

44. Trybunał zauważa, że liczne kwestie, które były podstawową przyczyną naruszenia art. 6 ust. 1 i 13 Konwencji, stwierdzonego w wyroku pilotażowym – nazywane „fragmentacją postępowania”, wynikającą z niezgodności orzecznictwa sądów krajowych z orzecznictwem Trybunału w zakresie oceny „rozsądnego terminu”, zostały uwzględnione w nowelizacji z 2016 r. Jak ustalono powyżej (zob. par. 42 powyżej), kwestia dostrzeżonego przyznawania niewystarczających krajowych kwot tytułem zadośćuczynienia za przewlekłość postępowania, może zostać rozwiązana tylko poprzez zachowanie w przyszłości zgodności orzecznictwa sądów polskich ze standardami Trybunału w zakresie „odpowiedniego i wystarczającego zadośćuczynienia” oraz stosowanie przeze nie art. 12 ust. 4 ustawy z 2004 r. zgodnie z tymi standardami.

Rząd zobowiązał się także do podjęcia przyszłych działań, mających na celu zapobieganie podobnym naruszeniom art. 6 ust. 1 i 13 Konwencji, w tym przyjęcia koniecznych poprawek dotychczasowego ustawodawstwa (zob. par. 25 i 43 powyżej).

45. W świetle powyższego, Trybunał stwierdza, że pozwany Rząd, poprzez różnorodne środki przyjęte w implementacji wyroku Rutkowski i inni oraz obietnice działań ustawodawczych, które zostały przedstawione w jego deklaracji (zob. par. 25 powyżej), wykazał aktywne i rzetelne zaangażowanie w podejmowaniu środków będących środkami naprawczymi wad systemowych w polskim ustawodawstwie oraz praktyce sądowej, które zostały wskazane przez Trybunał w wyroku pilotażowym. Podczas gdy to Komitet Ministrów, na podstawie art. 46 Konwencji, ocenia środki generalne podjęte przez Rząd oraz ich implementację w zakresie nadzoru nad wykonaniem wyroku Trybunału, to Trybunał, korzystając ze swojego prawa do decyzji, czy skreślić sprawę z listy na podstawie art. 37 ust. 1 lit. b i 39 wskutek polubownego załatwienia sprawy między stronami, może jedynie polegać na aktualnych i obiecanych działaniach pozwanego Rządu jako na ważnym, pozytywnym czynniku dotyczącym kwestii „poszanowania prawa człowieka określonego w Konwencji i w jej protokołach” (zob. par. 36 powyżej oraz Broniewski (ugoda), wyżej cyt. § 42).

46. Biorąc pod uwagę przedmiot wspomnianego wyżej wyroku pilotażowego (zob. par. 28-30 powyżej) oraz fakt, że w ciągu około 15 miesięcy po tym, jak wyrok w sprawie Rutkowski i inni stał się ostateczny Państwo pozwane wprowadziło środki generalne w interesie innych osób, poszkodowanych w podobny sposób, a także zobowiązało się do podjęcia koniecznych środków w przyszłości, Trybunał jest pewny, iż ugoda jest oparta na poszanowaniu praw człowieka określonego w Konwencji i w jej protokołach. Dlatego też nie widzi powodów, aby uzasadnić dalsze badanie niniejszych skarg.

47. W świetle powyższego skreślenie z listy Trybunału 270 spraw jest zasadne.

2. Jeśli chodzi o sprawę Pani Rogalskiej oraz 129 innych spraw, w których skarżący odrzucili propozycję Rządu lub nie pozostawili komentarza co do niej

48. W 112 sprawach skarżący, włączając Panią Rogalską, nie zaakceptowali oferty Rządu – zapłaty – podnosząc, że w poszczególnych okolicznościach swoich spraw powinni otrzymać wyraźnie wyższe kwoty. Wnieśli do Trybunału o kontynuację badania ich spraw co do istoty. Pozostałych 18 skarżących nie zajęło stanowiska co do jednostronnej deklaracji Rządu. Trybunał potraktuje ich milczenie jako odrzucenie oferty Rządu.

(a) Połączenie skarg

49. Zgodnie z Regułą 42 ust. 1 Regulaminu Trybunału Trybunał zdecydował, że powyższe 130 skargi powinny zostać połączone.

(b) Mające zastosowanie zasady ogólne

50. W pewnych okolicznościach Trybunał może skreślić skargę na podstawie art. 37 ust. 1 lit. c na podstawie jednostronnej deklaracji pozwanego Rządu, nawet jeśli skarżący życzy sobie, aby jego sprawa była dalej badana.

W tym celu Trybunał zbadał deklarację w świetle zasad ukształtowanych w jego orzecznictwie, w szczególności w wyroku Tahsin Acar ( Tahsin Acar przeciwko Turcji (wstępne zarzuty) [GC], nr 26307/95, §§ 75-77, ECHR 2003-VI; WAZA Sp. z o.o. przeciwko Polsce (dec.), nr 11602/02, 26 czerwca 2007 r.; Sulwińska przeciwko Polsce (dec.), nr 28953/03, 18 września 2007 r.; Facondis przeciwko Cyprowi, nr 9095/08, 27 maja 2010 r.; oraz Messana przeciwko Włochom, nr 26128/04, § 23, 9 lutego 2017 r.).

51. Trybunał stwierdził już, że w świetle kwoty zaproponowanej przez Rząd w swej jednostronnej deklaracji dotyczącej indywidualnych środków zadośćuczynienia, nie zaistniały żadne okoliczności w odniesieniu do poszanowania praw człowieka określonego w Konwencji i w jej protokołach, które wymagałyby kontynuowania badania powyższych 270 spraw, w których została zawarta ugoda. Trybunał jest przekonany, że biorąc pod uwagę podjęte lub mające być podjęte w przyszłości środki generalne przez pozwany Rząd, porozumienie zostało oparte na „poszanowaniu praw człowieka” rozumianego w kontekście procedury wyroku pilotażowego (zob. par. 37 i 45 powyżej).

Skoro wszystkie jednostronne deklaracje Rządu mają takie same warunki, w niniejszych sprawach będą miały zastosowanie te same wnioski.

52. Jeśli chodzi o argumentację 112 skarżących, że poszczególne okoliczności ich spraw wzywają do przyznania znacznie wyższych kwot, oraz że na tej podstawie Trybunał powinien kontynuować badanie ich spraw co do istoty (zob. par. 48 powyżej), Trybunał podkreśla, że jest międzynarodowym organem władzy sądowniczej oraz że jego głównym zadaniem jest zapewnienie poszanowania praw człowieka, a nie precyzyjne i skrupulatne wynagradzanie skarżących. W przeciwieństwie do organów krajowych, głównym zadaniem Trybunału jest wydawanie publicznych wyroków, które ustalają standardy praw człowieka w całej Europie.

Z tego powodu w sprawach dotyczących – tak jak niniejsza – wielu poszkodowanych w podobnych sytuacjach, wymagane jest jednolite podejścia. Podejście to zapewni, że skarżący pozostaną połączeni oraz że żadna dysproporcja w zakresie poziomu przyznanej kwoty nie będzie wpływać na ich podzielenie (zob. mutatis mutandis, Goncharova i Inni “Privileged Pensioners” sprawy przeciwko Rosji, nr. 23113/08 i 68 innych, § 22, 15 października 2009 r.; oraz Gaglione i Inni przeciwko Włochom, nr. 45867/07 i 69 innych, § 67, 21 grudnia 2010 r.).

(c) Wnioski

53. W świetle powyższego oraz biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, takie jak stwierdzenia i zobowiązania zawarte w deklaracji Rządu, Trybunał stwierdza, że nie jest dłużej uzasadnione kontynuowanie badania skarg (art. 37 ust. 1 lit. c.

Trybunał stwierdza, że kwoty te powinny zostać zapłacone w ciągu trzech miesięcy od daty wydania przez Trybunał niniejszej decyzji wydanej zgodnie z art. 37 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W przypadku nie wykonania wskazanego obowiązku w tym terminie, winny zostać wypłacone odsetki zwykłe od tych kwot według marginalnej stopy procentowej Europejskiego Banku Centralnego powiększonej o trzy punkty procentowe.

54. Trybunał podkreśla dalej, że jeśli Rząd nie wypełni warunków zawartych w deklaracji jednostronnej, skarga może zostać przywrócona na listę, zgodnie z art. 37 ust. 2 Konwencji ( Josipović przeciwko Serbii (dec.), nr 18369/07, 4 marca 2008 r.).

55. Dlatego też zasadne jest skreślenie niniejszych 130 spraw z listy Trybunału.

Z tych powodów Trybunał jednogłośnie,

Postanawia rozpoznać łącznie 270 skarg wymienionych w Załączniku nr I do swej decyzji;

Postanawia skreślić powyższe 270 skarg z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. b i art. 39 ust. 3 Konwencji;

Postanawia rozpoznać łącznie 130 skargi wymienione w Załączniku nr II do swej decyzji;

Postanawia skreślić powyższe 130 skargi z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.

Sporządzono w języku angielskim i obwieszczono pisemnie 22 czerwca 2017 r.

Renata Degener Linos-Alexire Sicilianos
Kanclerz Przewodniczący

ZAŁĄCZNIK NR I

WYKAZ SKARŻĄCYCH, KTÓRZY PRZYJĘCLI POROZYCJĘ RZĄDU ZAWARTĄ W JEDNOSTRONNEJ DEKLARACJI

	Nr sprawy	Nazwa sprawy	Data wniesienia	Nazwisko pełnomocnika	Adres pełnomocnika	Złożona przez	Kwota zaproponowana w jednostronnej deklaracji
01.	53491/10	Załuska przeciwko Polsce	16/08/2010	W. Wrzecionkowski	Pan Mecenas Wojciech Wrzecionkowski Kancelaria Adwokacka ul. Warmińska 14/20 PL - 10-545 Olsztyn	J. Załuska	PLN 33 400
2.	34524/09	Baumert i Pastuszka przeciwko Polsce	19/06/2009	A. Kijak	Pan Mecenas Irzej Kijak Kancelaria Prawna ul. Ks. Fr. Blachnickiego 3 PL - 41-219 Sosnowiec	B. Baumert A. Pastuszka	PLN 34 800 to B. Baumert i PLN 32 900 dla A. Pastuszka
3.	37778/09	Prużyński przeciwko Polsce	23/06/2009			K. Prużyński	PLN 6 240
4.	47807/09	Haberkiewicz przeciwko Polsce	26/08/2009			P. Haberkiewicz	PLN 5 890
5.	54417/09	Rynkiewicz przeciwko Polsce	16/06/2010			J. Rynkiewicz	PLN 12 300
6.	345/10	Dejewski przeciwko Polsce	17/09/2009			E. Dejewski	PLN 34 320
7.	16550/10	Holka-Łaski przeciwko Polsce	24/02/2010			P. Holka-Łaski	PLN 10 700
8.	21183/10	Szymik przeciwko Polsce	22/03/2010			L. Szymik	PLN 15 600
9.	23340/10	Kierzek przeciwko Polsce	16/04/2010			A. Kierzek	PLN 5 800
10.	28543/10	Nowacka przeciwko Polsce	10/05/2010			L. Nowacka	PLN 35 200
11.	30408/10	Tyczyński przeciwko Polsce	27/05/2010	S. Wrona	Pan Mecenas Stanisław Wrona Kancelaria Adwokacka ul. Inowrocławska 21 D lok. nr 8 PL - 53-653 Wrocław	R. Tyczyński	PLN 9 360
12.	31177/10	Kupiec przeciwko Polsce	01/06/2010			S. Kupiec	PLN 24 500
13.	31212/10	Kompert przeciwko Polsce	01/06/2010	S. Załęcki	Pan Mecenas Sławomir Załęcki Kancelaria Adwokacka ul. Kilińskiego 7 PL - 42200 Częstochowa	B. Kompert	PLN 39 900
14.	31271/10	Wyrzykowski przeciwko Polsce	01/05/2010			G. Wyrzykowski	PLN 32 400
15.	42339/10	Łozińska przeciwko Polsce	24/05/2010	S. Wrona	Pan Mecenas Stanisław Wrona Kancelaria Adwokacka ul. Inowrocławska 21 D lok. nr 8 PL - 53-653 Wrocław	K. Łozińska	PLN 9 600
16.	50607/10	Domagała przeciwko Polsce	24/08/2010	J. Kasperczuk	Pan Mecenas Jerzy Kasperczuk Kancelaria Adwokacka ul. Wałbrzyska 8 PL - 58-100 Świdnica	W. Domagała	PLN 31 200
17.	58144/10	Pukacz przeciwko Polsce	20/09/2010			D. Pukacz	PLN 3 900
18.	59547/10	Świerszcz przeciwko Polsce	04/10/2010			M. Świerszcz	PLN 8 920 za pierwsze postępowanie i PLN 5 800 za drugie postępowanie
19.	61580/10	Ziemiańczyk przeciwko Polsce	14/10/2010			J. Ziemiańczyk	PLN 37 300 920 za pierwsze postępowanie i PLN 34 400 za drugie postępowanie
20.	61643/10	Ciselski przeciwko Polsce	07/09/2010	L. Daszuta	Pan Mecenas Łukasz Daszuta Kancelaria Adwokacka ul. Piwna 1/2 PL - 80-831 Gdańsk	P. Ciselski	PLN 10 000
21.	63282/10	Kwapiński przeciwko Polsce	17/10/2010			M. Kwapiński	PLN 26 000
22.	65111/10	Pamuła przeciwko Polsce	14/10/2010	M. Pieńkowska-Rutkowska	Pani Mecenas Magdalena Pieńkowska-Rutkowska ul. Kaszubska 8a / 3 PL - 80-318 Gdańsk	G. Pamuła	PLN 18 850
23.	67701/10	Cichoński przeciwko Polsce	08/11/2010			L. Cichoński	PLN 21 840
24.	67816/10	Jurewicz przeciwko Polsce	19/10/2010			M. Jurewicz	PLN 9 600
25.	70171/10	Pyrża przeciwko Polsce	02/11/2010			S. Pyrża	PLN 6 400
26.	72202/10	Olkowicz przeciwko Polsce	30/11/2010			P. Olkowicz	PLN 13 600
27.	73263/10	Skórzybut przeciwko Polsce	17/08/2010	S. Skórzybut	Mr Stanisław Skórzybut Dorfstrasse 21 AUT - 2831 Hassbach	M. Skórzybut	PLN 3 900
28.	429/11	Matusik przeciwko Polsce	16/12/2010			K. Matusik	PLN 46 800
29.	654/11	Ciselski przeciwko Polsce	27/09/2010	L. Daszuta	Pan Mecenas Łukasz Daszuta Kancelaria Adwokacka ul. Piwna 1/2 PL - 80-831 Gdańsk	P. Ciselski	PLN 27 000
30.	1033/11	Kiwak przeciwko Polsce	16/12/2010			M. Kiwak	PLN 15 440
31.	1740/11	Dobruk przeciwko Polsce	23/12/2010			D. Dobruk	PLN 10 920
32.	2361/11	Śpiewak przeciwko Polsce	07/01/2011			A. Śpiewak	PLN 12 100
33.	2911/11	Kurcoń przeciwko Polsce	17/12/2010			J. Kurcoń	PLN 12 500
34.	3455/11	Lech przeciwko Polsce	04/01/2011			H. Lech	PLN 12 480
35.	4155/11	Bogucki przeciwko Polsce	14/12/2010			T. Bogucki	PLN 9 600
36.	4161/11	Butelski przeciwko Polsce	03/01/2011			K. Butelski	PLN 38 500
37.	5148/11	Chmielewski przeciwko Polsce	04/01/2011	W. Grzelak	Pan Mecenas Witold Grzelak Indywidualna Kancelaria Adwokacka ul. Krótka 3/1 PL - 44-100 Gliwice	K. Chmielewski	PLN 21 840 za pierwsze postępowanie i PLN 18 720 za drugie postępowanie
38.	5611/11	Stączek przeciwko Polsce	20/01/2011			A. Stączek	PLN 12 480
39.	6689/11	Sadowski przeciwko Polsce	14/01/2011			M. Sadowski	PLN 39 300
40.	7337/11	Przyk przeciwko Polsce	26/01/2011			J. Przyk	PLN 14 196
41.	7910/11	Modzelewski przeciwko Polsce	24/01/2011			N. Modzelewski	PLN 6 190
42.	9178/11	Mańkowski przeciwko Polsce	27/01/2011			K. Mańkowski	PLN 40 560
43.	11968/11	Fendryk przeciwko Polsce	15/02/2011			G. Fendryk	PLN 12 480
44.	12217/11	Witecki przeciwko Polsce	14/02/2011			D. Witecki	PLN 5 460
45.	12570/11	Jasiński przeciwko Polsce	18/02/2011			M. Jasiński	PLN 12 480
46.	13025/11	Dydek przeciwko Polsce	11/02/2011			R. Dydek	PLN 12 480
47.	15110/11	Matuszewski przeciwko Polsce	28/02/2011			R. Matuszewski	PLN 9 360
48.	15497/11	Stenka przeciwko Polsce	10/02/2011	M. Pieńkowska-Rutkowska	Pani Mecenas Magdalena Pieńkowska-Rutkowska ul. Kaszubska 8a / 3 PL - 80-318 Gdańsk	Z. Stenka	PLN 10 480
49.	16094/11	Dugiełło przeciwko Polsce	23/02/2011			D. Dugiełło	PLN 2 880
50.	16205/11	Dzitkowski przeciwko Polsce	15/02/2011	L. Daszuta	Pan Mecenas Łukasz Daszuta Kancelaria Adwokacka ul. Piwna 1/2 PL - 80-831 Gdańsk	Z. Dzitkowski	PLN 21 170
51.	16305/11	Kamińska przeciwko Polsce	07/03/2011			J. Kamińska	PLN 37 300 za pierwsze postępowanie i PLN 34 400 za drugie postępowanie
52.	16616/11	Franiewski przeciwko Polsce	07/03/2011			R. Franiewski	PLN 25 940
53.	18738/11	Karp przeciwko Polsce	15/03/2011			J. Karp	PLN 15 670
54.	19288/11	Sikora przeciwko Polsce	09/03/2011			P. Sikora	PLN 4 230
55.	22324/11	Jaskółkowski przeciwko Polsce	25/03/2011	W. Szewczyk	Pan Mecenas Wiktor Szewczyk Kancelaria Adwokacka ul. Gen. Władysława Iersa 7/2 PL - 81-831 Sopot	G. Jaskółkowski	PLN 15 600
56.	22446/11	Rekowska przeciwko Polsce	28/03/2011			L. Rekowska	PLN 36 300
57.	22846/11	Pietrzykowski przeciwko Polsce	20/01/2011			Z. Pietrzykowski	PLN 11 860
58.	23020/11	Grzegorzewski przeciwko Polsce	27/03/2011			D. Grzegorzewski	PLN 16 150
59.	23329/11	Piątek przeciwko Polsce	20/01/2011			P. Piątek	PLN 12 360
60.	24576/11	Zając przeciwko Polsce	17/11/2011	H. Majcherkiewicz	Pani Helena Majcherkiewicz Osiedle. Albertyńskie 28/1 PL - 31854 Kraków	L. Zając	PLN 22200
61.	25841/11	Lorents przeciwko Polsce	11/04/2011			B. Lorents	PLN 22 380
62.	28009/11	Kamiński przeciwko Polsce	05/04/2011			S. Kamiński	PLN 36 500
63.	28027/11	Kamowski przeciwko Polsce	10/04/2011			R. Kamowski	PLN 15 600
64.	28983/11	Konas przeciwko Polsce	20/04/2011			J. Konas	PLN 10 600
65.	29363/11	Hołownia przeciwko Polsce	27/04/2011			B. Hołownia	PLN 4 240
66.	29600/11	Głowaty przeciwko Polsce	28/04/2011			P. Głowaty	PLN 27 800
67.	31522/11	Palka przeciwko Polsce	09/05/2011			M. Palka	PLN 17 780
68.	31524/11	Palka przeciwko Polsce	09/05/2011			M. Palka	PLN 8 650
69.	32417/11	Żyrek przeciwko Polsce	10/01/2011			K. Żyrek	PLN 8 330 za pierwsze postępowanie i PLN 9 720 za drugie postępowanie
70.	34227/11	Kaczmarek przeciwko Polsce	09/05/2011			R. Kaczmarek	PLN 9 270
71.	34497/11	Pawłowski przeciwko Polsce	25/05/2011	M. Sykulska-Przybysz	Pani Mecenas Magdalena Sykulska-Przybysz Kancelaria Adwokacka ul. Kościuszki 8 PL - 83-110 Tczew	M. Pawłowski	PLN 40 560
72.	35251/11	Stan przeciwko Polsce	24/05/2011			R. Stan	PLN 17 780 za pierwsze postępowanie i PLN 17 780 za drugie postępowanie
73.	35985/11	Misztalski przeciwko Polsce	20/05/2011			P. Misztalski	PLN 10 830
74.	36183/11	Cichoński przeciwko Polsce	20/05/2011			L. Cichoński	PLN 28 190
75.	37129/11	Marcinkowski przeciwko Polsce	06/06/2011			J. Marcinkowski	PLN 7 090
76.	37418/11	Stankiewicz przeciwko Polsce	06/06/2011			A. Stankiewicz	PLN 40 560
77.	37508/11	Buszydlik przeciwko Polsce	06/06/2011			J. Buszydlik	PLN 10 764
78.	38103/11	Szczodrowski przeciwko Polsce	15/06/2011			R. Szczodrowski	PLN 12 470
79.	38869/11	Grabara przeciwko Polsce	10/06/2011			J. Grabara	PLN 9 690
80.	38877/11	Rakowski przeciwko Polsce	06/06/2011	K. Ways	Pan Mecenas Krzysztof Ways Kancelaria Adwokacka BWHS Bartkowiak Wojciechowski Hałupczak Springer sp.j. ul. Mińska 25 PL - 03-808 Warszawa	R. Rakowski	PLN 14 725
81.	38893/11	Rykalski przeciwko Polsce	05/05/2011			P. Rykalski	PLN 20 090
82.	40826/11	Klimczyk przeciwko Polsce	22/06/2011			K. Klimczyk	PLN 24 435
83.	42378/11	Mikołajczak przeciwko Polsce	06/07/2011			G. Mikołajczak	PLN 16 150
84.	45127/11	Kucharski przeciwko Polsce	13/07/2011			K. Kucharski	PLN 41 210
85.	45802/11	Antczak przeciwko Polsce	24/06/2011			S. Antczak	PLN 11 980
86.	45995/11	Wawrzkiewicz przeciwko Polsce	11/07/2011			P. Wawrzkiewicz	PLN 4 500
87.	46059/11	Meska przeciwko Polsce	21/07/2011			J. Meska	PLN 4 240
88.	48752/11	Leksztoń przeciwko Polsce	28/07/2011			J. Leksztoń	PLN 46 320
89.	50009/11	Portuś przeciwko Polsce	03/08/2011			T. Portuś	PLN 28 245
90.	50725/11	Sokołowski przeciwko Polsce	01/08/2011			T. Sokołowski	PLN 26 200
91.	53182/11	Sadowska przeciwko Polsce	12/08/2011			N. Sadowska	PLN 39 300
92.	54543/11	Cygan przeciwko Polsce	19/08/2011			R. Cygan	PLN 13 980
93.	55215/11	Drabik przeciwko Polsce	09/08/2011			D. Drabik	PLN 4 000
94.	56798/11	Szustak przeciwko Polsce	26/06/2011			J. Szustak	PLN 10 810
95.	57527/11	Kosmulski przeciwko Polsce	04/09/2011			D. Kosmulski	PLN 11 120
96.	58010/11	Karliński przeciwko Polsce	04/08/2011			J. Karliński	PLN 6 240
97.	58618/11	Witmajer przeciwko Polsce	30/08/2011			A. Witmajer	PLN 16 220
98.	59404/11	Kościński przeciwko Polsce	05/09/2011			R. Kościński	PLN 43 210
99.	60280/11	Zalewski przeciwko Polsce	13/09/2011			A. Zalewski	PLN 29 330 za pierwsze postępowanie i PLN 9 690 za drugie postępowanie
100.	60542/11	Załęgowski przeciwko Polsce	12/04/2011			J. Załęgowski	PLN 7 570
101.	60641/11	Mamaj przeciwko Polsce	22/09/2011			A. Mamaj	PLN 8 580
102.	62008/11	Rejnert przeciwko Polsce	27/09/2011			M. Rejnert	PLN 5 680
103.	62092/11	Zdunek przeciwko Polsce	21/09/2011			R. Zdunek	PLN 15 660
104.	63767/11	Wyrzykowski przeciwko Polsce	29/09/2011			T. Wyrzykowski	PLN 4 040
105.	64947/11	Topij przeciwko Polsce	30/09/2011			A. Topij	PLN 9 690
106.	65636/11	Waniewski przeciwko Polsce	06/10/2011			R. Waniewski	PLN 10 480
107.	65933/11	Petrolex SP. Z O.O. przeciwko Polsce	12/10/2011	K. Falkiewicz	Pan Mecenas Krzysztof Falkiewicz Kancelaria Radcy Prawnego ul. Dworkowa 3 PL - 00-784 Warszawa	Petrolex SP. Z O.O.	PLN 40 150
108.	70397/11	Jarosz przeciwko Polsce	09/11/2011	A. Kasperkiewicz	Pan Mecenas Adam Kasperkiewicz Kancelaria Adwokacka ul. Dąbrowskiego 15 lok. 13 PL - 42-200 Częstochowa	W. Jarosz	PLN 26 970
109.	71771/11	Piotrowski przeciwko Polsce	13/10/2011			C. Piotrowski	PLN 7 800
110.	72621/11	Dumiński przeciwko Polsce	25/10/2011			A. Dumiński	PLN 6 400
111.	72829/11	Siwulski przeciwko Polsce	16/11/2011	P. Żyłka	Pan Mecenas Piotr Żyłka Kancelaria Adwokacka ul. Dr. Pieniężnego 27 B PL – 65-054 Zielona Góra	R. Siwulski	PLN 24 960
112.	74048/11	Samoraj przeciwko Polsce	21/11/2011			T. Samoraj	PLN 13 850
113.	74913/11	Stykowski przeciwko Polsce	21/11/2011			Z. Stykowski	PLN 29 200
114.	75722/11	Sikora przeciwko Polsce	22/11/2011			S. Sikora	PLN 4 000
115.	76937/11	Skorubski przeciwko Polsce	08/12/2011			S. Skorubski	PLN 17 690
116.	78373/11	Sitkowski przeciwko Polsce	12/12/2011			A. Sitkowski	PLN 9 360
117.	1216/12	Okuniewicz przeciwko Polsce	14/12/2011			T. Okuniewicz	PLN 27 080
118.	6019/12	Arłamowski przeciwko Polsce	19/01/2012			M .Arłamowski	PLN 33 400
119.	6023/12	Gałuszka przeciwko Polsce	12/01/2012			Z. Gałuszka	PLN 41 680
120.	6026/12	Kucharski przeciwko Polsce	16/01/2012			K. Kucharski	PLN 14 370
121.	6046/12	Skowroński przeciwko Polsce	03/01/2012			G. Skowroński	PLN 5 990
122.	7274/12	Mleczak przeciwko Polsce	17/01/2012	S. Ciesielski	Pan Mecenas Sławomir Ciesielski Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Pl. Wolności 9/5a III p. PL - 61-738 Poznań	M. Mleczak	PLN 26 790
123.	7643/12	Frączek przeciwko Polsce	18/01/2012			T. Frączek	PLN 9 360
124.	9009/12	Budziszewski przeciwko Polsce	04/01/2012			S. Budziszewski	PLN 5 800
125.	9727/12	Majewski przeciwko Polsce	30/01/2012	M. Majewska	Pani Monika Majewska ul. Narbutta 42 m 1/2 PL - 00-873 Warszawa	M. Majewski	PLN 12 480
126.	10759/12	Klupś przeciwko Polsce	30/01/2012			T. Klupś	PLN 9 360
127.	11926/12	Trela przeciwko Polsce	13/02/2012			J. Trela	PLN 10 600
128.	12202/12	Piątkowski przeciwko Polsce	17/02/2012			B. Piątkowski	PLN 23 580
129.	12575/12	Czerniak przeciwko Polsce	23/01/2012			P. Czerniak	PLN 6 240
130.	16045/12	Jasik przeciwko Polsce	12/03/2012			M. Jasik	PLN 24 960
131.	16751/12	Grzelak przeciwko Polsce	12/03/2012			K. Grzelak	PLN 12 600
132.	19053/12	Erchard przeciwko Polsce	08/03/2012			M. Erchard	PLN 6 910
133.	23418/12	Nowak przeciwko Polsce	02/04/2012	A. Kijak	Pan Mecenas Irzej Kijak Kancelaria Prawna ul. Ks. Fr. Blachnickiego 3 PL - 41-219 Sosnowiec	E. Nowak	PLN 32 450
134.	23566/12	Mielcarz przeciwko Polsce	02/04/2012			W. Mielcarz	PLN 5 960
135.	24894/12	Giszczak przeciwko Polsce	11/04/2012			G. Giszczak	PLN 13 600
136.	26122/12	Marczyńska przeciwko Polsce	24/04/2012			A. Marczyńska	PLN 20 340
137.	27325/12	Sobala przeciwko Polsce	18/04/2012			N. Sobala	PLN 12 480
138.	27438/12	Jura przeciwko Polsce	23/04/2012			R. Jura	PLN 12 640
139.	28123/12	Natkański przeciwko Polsce	23/03/2012			M. Natkański	PLN 2 315
140.	29470/12	Gazda przeciwko Polsce	08/05/2012			A. Gazda	PLN 7 920
141.	30753/12	Towpik przeciwko Polsce	16/05/2012			K. Towpik	PLN 33 980
142.	31847/12	Soczko przeciwko Polsce	17/05/2012			W. Soczko	PLN 6 360
143.	33360/12	Bogusz przeciwko Polsce	28/05/2012			M. Bogusz	PLN 10 480
144.	33405/12	Bylina przeciwko Polsce	17/05/2012			Ł. Bylina	PLN 14 290
145.	34518/12	Kieczka przeciwko Polsce	14/11/2011			S. Kieczka	PLN 6 240
146.	34577/12	Choba przeciwko Polsce	25/05/2012			T. Choba	PLN 40 560
147.	34660/12	Wójcik przeciwko Polsce	19/03/2012			S. Wójcik	PLN 5 800
148.	35613/12	Krzepkowski przeciwko Polsce	14/05/2012			K. Krzepkowski	PLN 4 450
149.	36519/12	Ulinowicz przeciwko Polsce	12/06/2012			D. Ulinowicz H. Ulinowicz	PLN 30 600 dla D. Ulinowicz i PLN 30,600 dla H. Ulinowicz
150.	36741/12	Pieszczyńska przeciwko Polsce	12/06/2012			M. Pieszczyńska	PLN 46 300
151.	36846/12	Mucha przeciwko Polsce	12/06/2012			M. Mucha	PLN 46 300
152.	37873/12	Gasiński przeciwko Polsce	08/06/2012			A. Gasiński	PLN 34 730
153.	38711/12	Gniado przeciwko Polsce	08/06/2012			G. Gniado	PLN 10 170
154.	41318/12	Wróblewski przeciwko Polsce	13/06/2012			A. Wróblewski	PLN 3 860
155.	41368/12	Mucha przeciwko Polsce	19/06/2012			E. Mucha	PLN 46 300
156.	41393/12	Bracka przeciwko Polsce	18/06/2012			T. Bracka	PLN 12 360 za pierwsze postępowanie i PLN 5,800 za drugie postępowanie
157.	41461/12	Górska przeciwko Polsce	19/06/2012			E. Górska	PLN 9 480
158.	41542/12	Bracka przeciwko Polsce	18/06/2012			R. Bracka	PLN 12 920 za pierwsze postępowanie, PLN 19 380 za drugie postępowanie i PLN 7 220 za trzecie postępowanie
159.	43018/12	Gudalewicz przeciwko Polsce	05/07/2012			I. Gudalewicz	PLN 27 280
160.	43720/12	Bujakowski przeciwko Polsce	02/07/2012			J. Bujakowski	PLN 30 290
161.	44661/12	Kufel przeciwko Polsce	11/07/2012			E. Kufel	PLN 6 300
162.	44737/12	Kaczmarek przeciwko Polsce	02/07/2012			T. Kaczmarek	PLN 18 240
163.	46318/12	Kaczmarek przeciwko Polsce	02/07/2012			T. Kaczmarek	PLN 9 690
164.	46359/12	Hobot przeciwko Polsce	20/07/2012			T. Hobot	PLN 12 690
165.	47369/12	Małaczewski przeciwko Polsce	17/07/2012			M. Małaczewski	PLN 14 960
166.	52831/12	Bielawiak przeciwko Polsce	09/08/2012			J. Bielawiak	PLN 14 980
167.	54047/12	Mieszkowski przeciwko Polsce	06/08/2012			J. Mieszkowski	PLN 26 010
168.	54166/12	Bojanowicz przeciwko Polsce	17/08/2012	M. Pelc	Pani Mecenas Martyna Pelc Kancelaria Adwokacka ul. Drzymały 4/4 PL - 40-059 Katowice	M. Bojanowicz	PLN 3 900
169.	54182/12	Meroń przeciwko Polsce	09/08/2012			M. Meroń	PLN 20 600
170.	55271/12	Więckowska przeciwko Polsce	21/08/2012			E. Więckowska	PLN 31 450
171.	55342/12	Jagieła przeciwko Polsce	20/08/2012			Z. Jagieła	PLN 29 710
172.	55824/12	Przyjemski przeciwko Polsce	16/08/2012			P. Przyjemski	PLN 6 240 za pierwsze postępowanie i PLN 7 800 za drugie postępowanie
173.	56068/12	Todorski przeciwko Polsce	30/07/2012			R. Todorski	PLN 4 240
174.	56868/12	Przybylak przeciwko Polsce	27/08/2012			R. Przybylak	PLN 10 380
175.	58610/12	Paszkowski przeciwko Polsce	27/08/2012			P. Paszkowski	PLN 7 570
176.	66980/12	Mikiewicz przeciwko Polsce	16/10/2012	J. Budzowska	Pani Mecenas Jolanta Budzowska Budzowska, Fiutowski i Partnerzy Radcowie Prawni ul. Sienna 11/1 PL - 31-041 Kraków	Z. Mikiewicz	PLN 9 360
177.	68218/12	Kalbarczyk przeciwko Polsce	12/10/2012			R. Kalbarczyk	PLN 10 375
178.	68534/12	Buksa-Klinowska przeciwko Polsce	19/10/2012			E. Buksa-Klinowska	PLN 12 480
179.	75104/12	Gałuszka przeciwko Polsce	24/10/2012			Z. Gałuszka	PLN 24 470
180.	75458/12	Kosmala przeciwko Polsce	16/11/2012	T. Gasiński	Pan Mecenas Tomasz Gasiński Kancelaria Adwokacka ul. Tymienieckiego 25 C / 288 PL - 90-350 Łódź	P. Kosmala	PLN 25 560
181.	75724/12	Irczyńska przeciwko Polsce	16/11/2012	T. Gasiński	Pan Mecenas Tomasz Gasiński Kancelaria Adwokacka ul. Tymienieckiego 25 C / 288 PL - 90-350 Łódź	E. Irczyńska	PLN 25 560
182.	75862/12	Puchalski przeciwko Polsce	16/11/2012	T. Gasiński	Pan Mecenas Tomasz Gasiński Kancelaria Adwokacka ul. Tymienieckiego 25 C / 288 PL - 90-350 Łódź	S. Puchalski	PLN 25 560
183.	75870/12	Walczak przeciwko Polsce	16/11/2012	T. Gasiński	Pan Mecenas Tomasz Gasiński Kancelaria Adwokacka ul. Tymienieckiego 25 C / 288 PL - 90-350 Łódź	R. Walczak	PLN 25 300
184.	75908/12	Rotnicki przeciwko Polsce	06/11/2012			J. Rotnicki	PLN 19 420
185.	76318/12	Carrozzo przeciwko Polsce	20/11/2012			M. Carrozzo	PLN 20 560
186.	77946/12	Żłobiński przeciwko Polsce	22/11/2012	M. Konieczynski	Pan Mecenas Michał Konieczyński Kancelaria Adwokacka ul. Kopernika 13/5 PL – 40-064 Katowice	R. Żłobiński	PLN 20 450
187.	80456/12	Todorski przeciwko Polsce	05/12/2012			R. Todorski	PLN 6 600
188.	2096/13	Banaszkowski przeciwko Polsce	10/12/2012			P. Banaszkowski	PLN 4 080
189.	3164/13	Wójciak przeciwko Polsce	16/12/2012			M. Wójciak	PLN 9 115
190.	3524/13	Kaczmarek przeciwko Polsce	21/12/2012			T. Kaczmarek	PLN 15 600
191.	3597/13	Ściborowski przeciwko Polsce	11/12/2012			K. Ściborowski	PLN 7 380
192.	5088/13	Lipiec przeciwko Polsce	31/12/2012			K. Lipiec	PLN 5 250
193.	8282/13	Musiał przeciwko Polsce	09/01/2013			S. Musiał	PLN 15 600
194.	8969/13	Cukierski przeciwko Polsce	07/01/2013			A. Cukierski	PLN 9 270
195.	10522/13	Bałaklejewski przeciwko Polsce	21/01/2013			P. Bałaklejewski	PLN 10 100
196.	12655/13	Tomkiewicz przeciwko Polsce	04/02/2013			G. Tomkiewicz	PLN 7 660
197.	15626/13	Maksym przeciwko Polsce	04/02/2013			M. Maksym	PLN 39 820
198.	15972/13	Trybek przeciwko Polsce	19/02/2013			A. Trybek	PLN 16 080
199.	16390/13	Pyrzanowski-Kluczyński przeciwko Polsce	20/02/2013			A. Pyrzanowski-Kluczyński	PLN 13 080
200.	17574/13	Nowak przeciwko Polsce	25/02/2013			M. Nowak	PLN 29 180
201.	17969/13	Smyk przeciwko Polsce	19/02/2013			W. Smyk	PLN 16 550
202.	18241/13	Lipski przeciwko Polsce	05/03/2013			A. Lipski	PLN 6 780
203.	18476/13	Winer przeciwko Polsce	04/03/2013			J. Winer	PLN 37 440
204.	18596/13	Wiktorski przeciwko Polsce	08/03/2013			R. Wiktorski	PLN 25 080
205.	18715/13	Gasiński przeciwko Polsce	28/02/2013			B. Gasiński	PLN 10 480
206.	20584/13	Szczodrowski przeciwko Polsce	31/12/2012			R. Szczodrowski	PLN 9 600
207.	23884/13	Meroń przeciwko Polsce	12/03/2013			M. Meroń	PLN 12 636
208.	28927/13	Błaszczak przeciwko Polsce	17/04/2013			D. Błaszczak	PLN 5 740
209.	30963/13	Adaszewski przeciwko Polsce	30/04/2013			W. Adaszewski	PLN 10 480
210.	32281/13	Górski przeciwko Polsce	28/04/2013			R. Górski	PLN 7 315
211.	33344/13	Irasik przeciwko Polsce	07/05/2013			L. Irasik	PLN 9 360
212.	33470/13	Stołkowski przeciwko Polsce	23/04/2013			M. Stołkowski	PLN 9 360
213.	33531/13	Strusiński przeciwko Polsce	10/05/2013			J. Strusiński	PLN 7 410
214.	33545/13	Szymecki przeciwko Polsce	18/05/2013			Z. Szymecki	PLN 12 480
215.	33559/13	Szafrańska przeciwko Polsce	13/05/2013	J. Budzowska	Pani Mecenas Jolanta Budzowska Budzowska Fiutowski i Partnerzy Radcowie Prawni ul. Sienna 11/1 PL - 31-041 Kraków	J. Szafrańska	PLN 18 720
216.	34505/13	Kostrzewa przeciwko Polsce	21/05/2013			K. Kostrzewa	PLN 15 290
217.	35076/13	Tyzo przeciwko Polsce	13/05/2013			P. Tyzo	PLN 6 240
218.	37179/13	Olędzki przeciwko Polsce	27/05/2013	J. Stachura	Pan Mecenas Jakub Stachura Kancelaria Adwokacka ul. Wałowa 4 lok. U3 PL - 26-600 Radom	J. Olędzki	PLN 15 440
219.	37476/13	Wasyl przeciwko Polsce	29/05/2013	M. Puchalski	Pan Mecenas Michał Puchalski Kancelaria Adwokacka ul. 10 Lutego 29/2 PL - 81-364 Gdynia	P. Wasyl	PLN 28 080
220.	38784/13	Piechula-Folek przeciwko Polsce	11/05/2013			D. Piechula-Folek	PLN 4 630
221.	41159/13	Kasprzak przeciwko Polsce	13/06/2013			R. Kasprzak	PLN 9 360
222.	43103/13	Chodysz przeciwko Polsce	20/06/2013	P. Szeja	Pan Mecenas Piotr Szeja Kancelaria Prawnicza Szeja i Wspólnicy Sp. K. ul. Pańska 73/109 PL - 00-834 Warszawa	H. Chodysz	PLN 9 600
223.	45326/13	Winiarski przeciwko Polsce	02/07/2013			W. Winiarski	PLN 27 690
224.	45556/13	Górski przeciwko Polsce	18/06/2013	J. Potulski	Pan Mecenas Jacek Potulski Kancelaria Adwokacka ul. Śląska 21 PL – 81 319 Gdynia	W. Górski	PLN 32 670
225.	46109/13	Śledź przeciwko Polsce	16/04/2013			H. Śledź	PLN 9 660
226.	46704/13	Galewski przeciwko Polsce	15/07/2013			Z. Galewski	PLN 12 150
227.	47164/13	Ziarek przeciwko Polsce	08/07/2013			D. Ziarek	PLN 9 500
228.	48248/13	Koczyk przeciwko Polsce	18/07/2013	A. Pietryka	Pan Mecenas Artur Pietryka Kancelaria Adwokacka ul. Opoczyńska 2a/2 PL - 02-526 Warszawa	P. Koczyk	PLN 9 180
229.	49269/13	Kos przeciwko Polsce	24/07/2013	M. Mazur	Pan Mec. Marcin Mazur Kancelaria Adwokacka ul. Krucza 46 lok. 75 PL 00-509 Warszawa	M. Kos	PLN 12 900
230.	49276/13	Kowalski przeciwko Polsce	24/07/2013			P. Kowalski	PLN 7 960
231.	49629/13	Fryc przeciwko Polsce	24/07/2013			M. Fryc	PLN 12 580
232.	51688/13	Sokołowski przeciwko Polsce	05/08/2013			G. Sokołowski	PLN 14 050
233.	55113/13	Bieniek przeciwko Polsce	14/08/2013			K. Bieniek	PLN 8 040
234.	55181/13	Lisowski przeciwko Polsce	06/08/2013			E. Lisowski	PLN 24 340
235.	57675/13	Bartnicki przeciwko Polsce	19/08/2013			T. Bartnicki	PLN 8 040
236.	61099/13	Patelski przeciwko Polsce	09/09/2013			A. Patelski	PLN 9 710
237.	67118/13	Sawicki przeciwko Polsce	14/10/2013			A. Sawicki	PLN 9 360
238.	68740/13	Wojna przeciwko Polsce	13/10/2013			P. Wojna	PLN 9 660
239.	68777/13	Wasylkowski przeciwko Polsce	13/03/2013			M. Wasylkowski	PLN 17 320
240.	71173/13	Czarnecki przeciwko Polsce	31/10/2013			P. Czarnecki	PLN 6 100
241.	73568/13	Kubiak przeciwko Polsce	02/09/2013			M. Kubiak	PLN 21 840
242.	77642/13	Maczan i Others przeciwko Polsce	24/11/2013	A. Brzozowski	Pan Mecenas Irzej Brzozowski Kancelaria Adwokacka TOGA ul. Wyzwolenia 32/2 PL - 10-106 Olsztyn	K. Maczan I. Maczan D. Nebeś W. Nebeś	PLN 6 410 dla K. Maczan, PLN 6 410 dla W. Nebeś, PLN 6 410 dla D. Nebeś i PLN 6 410 dla I. Maczan
243.	78866/13	Zosiuk przeciwko Polsce	29/11/2013			G. Zosiuk	PLN 12 790
244.	79322/13	Marszałkowski przeciwko Polsce	19/11/2013			M. Marszałkowski	PLN 7 400
245.	79960/13	Stępień przeciwko Polsce	03/12/2013			M. Stępień	PLN 22 730
246.	1562/14	Dolecki przeciwko Polsce	10/12/2013			T. Dolecki	PLN 7 360
247.	2141/14	Zawistowski przeciwko Polsce	20/12/2013	K. Wysiadecka	Pani Mecenas Katarzyna Wysiadecka Kancelaria Adwokacka ul. Nadarzyńska 14 lok. 5 PL - 05-500 Piaseczno	A. Zawistowski	PLN 13 600
248.	4967/14	Bacza przeciwko Polsce	16/12/2013			M. Bacza	PLN 18 720
249.	4980/14	Bacza przeciwko Polsce	08/01/2014			M. Bacza	PLN 45 400
250.	8080/14	Pastoła przeciwko Polsce	25/03/2014			M. Pastoła	PLN 7 410
251.	8679/14	Żelasko przeciwko Polsce	27/06/2014			D. Żelasko	PLN 6 240
252.	11208/14	Dwernicka przeciwko Polsce	27/01/2014	P. Roczkowski	Pan Mecenas Piotr Roczkowski Kancelaria Adwokacka ul. Starowiejska 25/6 PL - 81-363 Gdynia	P. Dwernicka	PLN 35 760
253.	12065/14	Feit przeciwko Polsce	31/01/2014			M. Feit	PLN 15 600
254.	17666/14	Madej przeciwko Polsce	17/02/2014	K. Wysiadecka	Pani Mecenas Katarzyna Wysiadecka Kancelaria Adwokacka ul. Nadarzyńska 14 lok. 5 PL - 05-500 Piaseczno	J. Madej	PLN 39 800
255.	20713/14	Kowalczyk przeciwko Polsce	03/01/2014			G. Kowalczyk	PLN 8 900
256.	23610/14	Wieczorkiewicz przeciwko Polsce	18/03/2014			E. Wieczorkiewicz	PLN 7 480
257.	23951/14	Ficek przeciwko Polsce	05/03/2014			K. Ficek	PLN 7 690
258.	36398/14	Wakulińska przeciwko Polsce	02/05/2014			B. Wakulińska	PLN 19 480
259.	37001/14	Żakowski przeciwko Polsce	29/04/2014	K. Jasińska	Pani Mecenas Katarzyna Jasińska Kancelaria Prawna ul. Żółtej Ciżemki 3/4 PL – 31-560 Kraków	J. Żakowski	PLN 10 920
260.	39661/14	Kozioł przeciwko Polsce	16/06/2014			D. Kozioł	PLN 5 800
261.	55434/14	Przedsiębiorstwo Budowlane ‘Górski’ SP. Z O.O. przeciwko Polsce	25/07/2014			Przedsiębiorstwo Budowlane ‘Górski’ SP. Z O.O.	PLN 2 800
262.	65755/14	Łukomski przeciwko Polsce	21/11/2014			T. Łukomski	PLN 18 720
263.	68609/14	Kaźmierowska przeciwko Polsce	16/10/2014			J. Kaźmierowska	PLN 23 960
264.	72334/14	Rzepiński przeciwko Polsce	22/10/2014			D. Rzepiński	PLN 19 380 za pierwsze postępowanie i PLN 5 825 za drugie postępowanie
265.	75438/14	Lidwin przeciwko Polsce	23/01/2015			R. Lidwin	PLN 26 980
266.	76575/14	Krupski przeciwko Polsce	29/11/2014			G. Krupski	PLN 8 100
267.	78676/14	Mika przeciwko Polsce	16/12/2014			K. Mika	PLN 52 730
268.	13841/15	Birecki przeciwko Polsce	04/03/2015			B. Birecki	PLN 6 410
269.	14634/15	Moszczyński i Gawlik-Moszczyńska przeciwko Polsce	16/03/2015			M. Moszczyński T.Gawlik-Moszczyńska	PLN 12 900 dla M. Moszczyńskiego i PLN 12 900 dla T. Gawlik-Moszczyńskiej
270.	17315/15	Sulik przeciwko Polsce	01/04/2015			E. Sulik	PLN 10 140

ZAŁĄCZNIK NR II

WYKAZ SKARŻĄCYCH, KTÓRZY ODRZUCILI PROPOZYCJĘ RZĄDU ZAWARTĄ W JEDNOSTRONNEJ DEKLARACJI

	Nr sprawy	Nazwa sprawy	Data wniesienia	Nazwisko przedstawiciela	Adres przedstawiciela	Złożona przez	Kwota zaproponowana w jednostronnej deklaracji
1.	72286/10	Rogalska przeciwko Polsce	01/12/2010			M. Rogalska	PLN 15 600
2.	12452/08	Bury przeciwko Polsce	04/03/2008			K. Bury	PLN 2 270
3.	33010/09	Herman przeciwko Polsce	15/06/2009	B. Tsakaridis-Herman	Pani Beata Tsakaridis-Herman ul. Kukułcza 3 PL - 66-008 Wilkanowo	M. Herman	PLN 26 700
4.	45807/09	Kujawa przeciwko Polsce	17/08/2009			A. Kujawa	PLN 19 180
5.	53621/09	Karaban-Awdziejczyk przeciwko Polsce	02/10/2009			A. Karaban-Awdziejczyk	PLN 7 410
6.	54487/09	Karaban przeciwko Polsce	08/10/2009			J. Karaban	PLN 8 890
7.	58867/09	Nowak przeciwko Polsce	31/10/2009			R. Nowak	PLN 8 890
8.	19467/10	Osiadacz przeciwko Polsce	15/03/2010			K. Osiadacz	PLN 19 000 za pierwsze postępowanie i PLN 33 600 za drugie postępowanie
9.	20984/10	Kaczmarczyk przeciwko Polsce	12/04/2010	D. Cupial	Pan Mecenas Dawid Cupiał Kancelaria Adwokacka Al. Solidarności 113 lok. 23 PL - 00-140 Warszawa	D. Kaczmarczyk	PLN 4 040
10.	31277/10	Winnicki przeciwko Polsce	04/06/2010			P. Winnicki	PLN 9 800
11.	50517/10	Popławski przeciwko Polsce	19/08/2010			J. Popławski	PLN 9 600
12.	51370/10	Kwiatkowski przeciwko Polsce	23/08/2010			I. Kwiatkowski	PLN 28 750.40
13.	56649/10	Makulski przeciwko Polsce	30/08/2010			B. Makulski	PLN 10 920
14.	57696/10	Kotlarski przeciwko Polsce	28/09/2010	D. Ziaja	Pan Mecenas Dominik Ziaja Kancelaria Adwokacka ul. Grunwaldzka 29/2 PL - 43300 Bielsko-Biała	M. Kotlarski	PLN 31 200
15.	57897/10	Chabowski przeciwko Polsce	15/09/2010	L. Daszuta	Pan Mecenas Łukasz Daszuta Kancelaria Adwokacka ul. Piwna 1/2 PL - 80-831 Gdańsk	S. Chabowski	PLN 27 000 Skarżący nie skomentował propozycji
16.	66948/10	Manikowski przeciwko Polsce	28/10/2010			M. Manikowski	PLN 7 800 Skarżący nie skomentował propozycji
17.	70900/10	Nowak przeciwko Polsce	14/10/2010			L. Nowak	PLN 8 800
18.	72103/10	Walczak przeciwko Polsce	01/12/2010	I. Zirk-Sadowska	Pani Mecenas Irena Zirk–Sadowska Kancelaria Adwokacka ul. Liściasta 11 c PL - 91-357 Łódź	M. Walczak	PLN 9 360 Skarżący nie skomentował propozycji
19.	75/11	Chabowski przeciwko Polsce	16/09/2010	L. Daszuta	Pan Mecenas Łukasz Daszuta Kancelaria Adwokacka ul. Piwna 1/2 PL - 80-831 Gdańsk	S. Chabowski	PLN 15 600 Skarżący nie skomentował propozycji
20.	4058/11	Miłoń przeciwko Polsce	02/12/2010			K. Miłoń	PLN 40 200
21.	4165/11	Bachanowicz przeciwko Polsce	30/12/2010	L. Daszuta	Pan Mecenas Łukasz Daszuta Kancelaria Adwokacka ul. Piwna 1/2 PL - 80-831 Gdańsk	E. Bachanowicz	PLN 44 930 Skarżący nie skomentował propozycji
22.	6428/11	Cicha-Gnyp przeciwko Polsce	12/01/2011			H. Cicha-Gnyp	PLN 32 400
23.	10008/11	Sadowski przeciwko Polsce	04/02/2011			L. Sadowski	PLN 11 340
24.	11829/11	Eberchard przeciwko Polsce	15/02/2011			D. Eberchard	PLN 11 840
25.	12032/11	Bronsart przeciwko Polsce	08/02/2011			W. Bronsart	PLN 7 800 Skarżący nie skomentował propozycji
26.	13614/11	Dąbrowski przeciwko Polsce	22/02/2011			T. Dąbrowski	PLN 19 600
27.	16220/11	Stanclik przeciwko Polsce	15/02/2011			A. Stanclik	PLN 31 320
28.	17326/11	Kubiak przeciwko Polsce	09/02/2011			T. Kubiak	PLN 6 240
29.	18958/11	Pawlukowski przeciwko Polsce	18/03/2011			R. Pawlukowski	PLN 15 985 Skarżący nie skomentował propozycji
30.	20258/11	Kwiecińska przeciwko Polsce	18/03/2011			M. Kwiecińska	PLN 28 770
31.	22414/11	Kocot przeciwko Polsce	29/03/2011	B. Sułkowski	Pan Mecenas Bartosz Sułkowski Kancelaria Radcy Prawnego ul. Józefczaka 1 PL - 41902 Bytom	A. Kocot	PLN 33 400
32.	31774/11	Wróblewski przeciwko Polsce	28/04/2011			A. Wróblewski	PLN 4 200
33.	32260/11	Jarosz-Czapnik przeciwko Polsce	21/05/2011	J. Jarosz	Pan Jan Jarosz ul. Smyczkowa 4/174 PL - 20844 Lublin	J. Jarosz-Czapnik	PLN 14 200
34.	33189/11	Kamiński przeciwko Polsce	16/05/2011			R. Kamiński	PLN 12 150
35.	33323/11	Skurat przeciwko Polsce	18/05/2011			E. Skurat	PLN 2 815
36.	35262/11	Wróblewski przeciwko Polsce	23/05/2011			J. Wróblewski	PLN 9 360 Skarżący nie skomentował propozycji
37.	37604/11	Śliwa przeciwko Polsce	23/05/2011			A. Śliwa	PLN 37 440
38.	43487/11	Cytrynowicz przeciwko Polsce	11/07/2011	M. Pietrzak	Pan Mecenas Mikołaj Pietrzak Kancelaria Pietrzak Sidor i Wspólnicy Sp. J. ul. Siomierska 8 lok. 5 PL - 02-567 Warszawa	A. Cytrynowicz	PLN 41 980
39.	44447/11	Mazur przeciwko Polsce	11/07/2011	M. Pietrzak	Pan Mecenas Mikołaj Pietrzak Kancelaria Pietrzak Sidor i Wspólnicy Sp. J. ul. Siomierska 8 lok. 5 PL - 02-567 Warszawa	K. Mazur	PLN 41 980
40.	47871/11	Żwawczyk przeciwko Polsce	22/07/2011			D. Żwawczyk	PLN 12 270 za pierwsze postępowanie PLN 18 410 za drugie postępowanie i PLN 18 410 za trzecie postępowanie
41.	55221/11	Załuski przeciwko Polsce	11/08/2011			J. Załuski	PLN 15 380 Skarżący nie skomentował propozycji
42.	55308/11	Jachnik przeciwko Polsce	16/08/2011			J. Jachnik	PLN 15 440
43.	57013/11	Jarmuż przeciwko Polsce	22/08/2011			M. Jarmuż	PLN 16 150
44.	63353/11	Kuchnicki przeciwko Polsce	16/09/2011			M. Kuchnicki	PLN 10 140
45.	63703/11	Bajakushev przeciwko Polsce	01/10/2011			M. Bajakushev	PLN 4 680 za pierwsze postępowanie i PLN 5 380 za drugie postępowanie
46.	65118/11	Czekaj przeciwko Polsce	13/10/2011			M. Czekaj	PLN 13 720
47.	73839/11	Majewicz przeciwko Polsce	18/11/2011	B. Słupska-Uczkiewicz	Pani Mecenas Bogdana Słupska-Uczkiewicz Kancelaria Adwokacka ul. Jedności Narodowej 118/2 PL - 50-300 Wrocław	M. Majewicz	PLN 24 960
48.	77559/11	Marszałek przeciwko Polsce	29/11/2011			Z. Marszałek	PLN 28 200
49.	77732/11	Pluciński przeciwko Polsce	28/11/2011			G. Pluciński	PLN 2 710
50.	78453/11	Wróblewski przeciwko Polsce	13/12/2011			A. Wróblewski	PLN 12 360
51.	1054/12	Jarecki przeciwko Polsce	15/12/2011	J. Szydlowski	Pan Mecenas Jarosław Szydłowski Kancelaria Adwokacka ul. Bogurodzicy 4 PL - 70-400 Szczecin	M. Jarecki	PLN 12 600
52.	1622/12	Sosnowski przeciwko Polsce	23/12/2011	L. Moczydłowski	Pan Mecenas Łukasz Moczydłowski Kancelaria Radców Prawnych i adwokatów Prokurent ul. Różana 61 PL – 02-569 Warszawa	M. Sosnowski	PLN 6 920
53.	3546/12	Kępka przeciwko Polsce	11/01/2012			E. Kępka	PLN 29 200
54.	4848/12	Zalewski przeciwko Polsce	09/01/2012			A. Zalewski	PLN 15 600
55.	6060/12	Sękowska przeciwko Polsce	20/01/2012	I. Nakielska	Pani Mecenas Izabela Nakielska Kancelaria Adwokacka ul. Jana Matejki 6/126 PL - 80-232 Gdańsk	B. Sękowska	PLN 10 480
56.	8974/12	Jarzyński przeciwko Polsce	16/01/2012	M. Żerański	Pan Mecenas Maciej Żerański Kancelaria Adwokacka ul. Chlebnicka 48/51 PL - 80-830 Gdańsk	D. Jarzyński	PLN 33 290
57.	9940/12	Skalski przeciwko Polsce	27/01/2012			B. Skalski	PLN 15 900
58.	10557/12	Łacic przeciwko Polsce	20/02/2012			A. Łacic	PLN 18 720
59.	11960/12	Jachymczak przeciwko Polsce	21/02/2012			Ł. Jachymczak	PLN 11 740
60.	12251/12	Burzyński przeciwko Polsce	30/01/2012	M. Juśkiewicz	Pani Mecenas Marzena Juśkiewicz Kancelaria Adwokacka Al. Beliny Prażmowskiego 37/1 PL - 31-514 Kraków	P. Burzyński	PLN 7 800 Skarżący nie skomentował propozycji
61.	12882/12	Schlabs przeciwko Polsce	09/02/2012			M. Schlabs	PLN 33 290
62.	14952/12	Olszewski przeciwko Polsce	05/03/2012			A. Olszewski	PLN 12 480
63.	15004/12	Grosicki przeciwko Polsce	08/03/2012	I. Nakielska	Pani Mecenas Izabela Nakielska Kancelaria Adwokacka ul. Jana Matejki 6/126 PL - 80-232 Gdańsk	P. Grosicki	PLN 10 480
64.	15253/12	Wasiak przeciwko Polsce	24/02/2012			M. Wasiak	PLN 11 040
65.	20348/12	Traczyk przeciwko Polsce	27/03/2012	K. Węgliński	Pan Mecenas Karol Węgliński Kancelaria Adwokacka ul. Złotoryjska 21/5 PL - 59-220 Legnica	S. Traczyk	PLN 12 600 Skarżący nie skomentował propozycji
66.	26319/12	Budzińska przeciwko Polsce	23/04/2012			M. Budzińska	PLN 12 480
67.	30823/12	Ratajczak przeciwko Polsce	08/05/2012			J. Ratajczak	PLN 46 990
68.	34173/12	Tarka przeciwko Polsce	15/05/2012			O. Tarka	PLN 26 430
69.	34512/12	Klik przeciwko Polsce	26/03/2012			S. Klik	PLN 19 360
70.	34541/12	Stachniałek przeciwko Polsce	28/05/2012			K. Stachniałek	PLN 15 600
71.	36095/12	Kabot przeciwko Polsce	23/05/2012			S. Kabot	PLN 9 360
72.	37973/12	Kisielewicz przeciwko Polsce	15/05/2012			R. Kisielewicz	PLN 28 080
73.	38754/12	Orłowski przeciwko Polsce	16/04/2012			L. Orłowski	PLN 2 420
74.	38849/12	Skrzyński przeciwko Polsce	15/06/2012			P. Skrzyński	PLN 5 680 Skarżący nie skomentował propozycji
75.	43052/12	Kalinowski przeciwko Polsce	02/07/2012			K. Kalinowski	PLN 25 050
76.	46415/12	Nowak przeciwko Polsce	13/07/2012	A. Wójcik	Pani Anna Wójcik ul. Snopowa 16 PL – 04-689 Warszawa	J. Nowak	PLN 7 800
77.	58876/12	Baran-Baranowski przeciwko Polsce	27/08/2012			W. Baran-Baranowski	PLN 18 930
78.	59435/12	Golonko przeciwko Polsce	30/08/2012			A. Golonko	PLN 40 560
79.	63989/12	Goliat przeciwko Polsce	28/09/2012			U. Goliat	PLN 7 870
80.	64789/12	Brajković przeciwko Polsce	22/09/2012			M. Brajković	PLN 24 210
81.	1747/13	Gumkowski przeciwko Polsce	17/12/2012	K. Kowalska	Pani Mecenas Katarzyna Kowalska Kancelaria Adwokacka ul. Stanisława Dygata 3 lok. 46 PL - 01-748 Warszawa	A. Gumkowski	PLN 14 945
82.	3194/13	Wolański przeciwko Polsce	19/12/2012			K. Wolański	PLN 2 320
83.	5907/13	Kulik przeciwko Polsce	26/11/2012	J. Dużynski	Pan Mecenas Jacek Dużyński Kancelaria Adwokacka Plac Pocztowy 6/5 PL - 65-062 Zielona Góra	K. Kulik	PLN 17 720 za pierwsze postępowanie i PLN 18 990 za drugie postępowanie
84.	10174/13	Laskowski przeciwko Polsce	14/01/2013			T. Laskowski	PLN 12 840
85.	11757/13	Hoszowska przeciwko Polsce	12/02/2013	K. Kozub-Ciembroniewicz	Pan Mecenas Konrad Kozub-Ciembroniewicz Kancelaria Adwokacka ul. Madalińskiego 18 PL - 30-303 Kraków	D. Hoszowska	PLN 21 800
86.	16248/13	Czerkas przeciwko Polsce	26/02/2013			P. Czerkas	PLN 12 900
87.	28195/13	Piasecki przeciwko Polsce	08/04/2013			K. Piasecki	PLN 2 340 Skarżący nie skomentował propozycji
88.	31947/13	Radziszewska-Jankowerny przeciwko Polsce	06/05/2013			M. Radziszewska-Jankowerny	PLN 2 340
89.	34587/13	Jurek przeciwko Polsce	17/05/2013			L. Jurek	PLN 12 480
90.	36362/13	Wojna przeciwko Polsce	09/05/2013			P. Wojna	PLN 9 360
91.	41354/13	Płachta przeciwko Polsce	17/06/2013			T. Płachta	PLN 13 620
92.	43614/13	Wodzicki przeciwko Polsce	01/07/2013			R. Wodzicki	PLN 8 110 za pierwsze postępowanie i PLN 10 140 za drugie postępowanie
93.	44305/13	Lasek przeciwko Polsce	01/07/2013			R. Lasek	PLN 12 480
94.	45944/13	Adasiak przeciwko Polsce	11/07/2013			M. Adasiak	PLN 10 900
95.	50503/13	Słowiński przeciwko Polsce	10/06/2013			W. Słowiński	PLN 10 920
96.	50548/13	Kokociński przeciwko Polsce	07/07/2013			G. Kokociński	PLN 17 090 Skarżący nie skomentował propozycji
97.	50865/13	Szklarski przeciwko Polsce	01/08/2013			D. Szklarski	PLN 46 730 Skarżący nie skomentował propozycji
98.	51886/13	Salamonik przeciwko Polsce	31/07/2013	M. Szelenbaum-Kręt	Pani Mecenas Małgorzata Szelenbaum-Kręt Kancelaria Adwokacka ul. Nowogrodzka 15/4 PL - 00-511 Warszawa	B. Salamonik	PLN 36 320
99.	53941/13	Gawlas przeciwko Polsce	08/08/2013			M. Gawlas	PLN 34 810 za pierwsze postępowanie i PLN 26 520 za drugie postępowanie
100.	55290/13	Esslar International Broker SP. Z O.O. przeciwko Polsce	21/08/2013	D. Wieluński	Pan Prezes Dominik Wieluński ul. Drzewieckiego 34 PL - 21-500 Biała Podlaska	Esslar International Broker SP. Z O.O.	PLN 9 170
101.	58208/13	Wójcicki przeciwko Polsce	02/09/2013			J. Wójcicki	PLN 22 050 Skarżący nie skomentował propozycji
102.	59687/13	Gruszka przeciwko Polsce	18/12/2013	J. Kłosiński	Pan Mecenas Jacek Kłosiński Kancelaria Adwokacka ul. A. Struga 7 lok. 3 PL - 90-420 Łódź	K. Gruszka	PLN 9 470
103.	60357/13	Kudeń przeciwko Polsce	19/08/2013			D. Kudeń	PLN 6 030
104.	60613/13	Młynarski przeciwko Polsce	11/09/2013	A. Młynarska	Pani Mecenas Agata Młynarska Kancelaria Adwokacka ul. Kotlarska 6/3 PL - 31-539 Kraków	W. Młynarski	PLN 6 480 Skarżący nie skomentował propozycji
105.	61084/13	Podlaski przeciwko Polsce	20/09/2013			J. Podlaski	PLN 4 240
106.	62318/13	Strzałkowski przeciwko Polsce	11/08/2013			P. Strzałkowski	PLN 12 480
107.	65512/13	Bekus przeciwko Polsce	07/10/2013			K. Bekus	PLN 7 510
108.	70414/13	Keller przeciwko Polsce	16/10/2013			R. Keller	PLN 26 770
109.	76517/13	Wójcicka przeciwko Polsce	27/11/2013			M. Wójcicka	PLN 2 170
110.	78008/13	Wardziński przeciwko Polsce	19/11/2013			M. Wardziński	PLN 19 340
111.	78148/13	Pawłowski przeciwko Polsce	26/11/2013			D. Pawłowski	PLN 9 690
112.	79928/13	Szulc przeciwko Polsce	10/10/2013			M. Szulc	PLN 9 690
113.	80026/13	Laszczak przeciwko Polsce	11/12/2013			T. Laszczak	PLN 10 140
114.	2667/14	Kowalik przeciwko Polsce	16/12/2013	S. Kotuła	Pan Mecenas Sebastian Kotuła Kancelaria Adwokacka ul. Okopowa 12/6 PL - 20-022 Lublin	M. Kowalik	PLN 40 560
115.	15562/14	Wenta przeciwko Polsce	05/02/2014	M. Głowczyński	Pan Mecenas Marian Główczyński Spółka Adwokacka S. C.Woliński Surewicz Główczyński i Partnerzy ul. Uphagena 4/1 PL - 80-237 Gdańsk	J. Wenta	PLN 16 500 Skarżący nie skomentował propozycji
116.	22248/14	Brożyna przeciwko Polsce	05/04/2014			W. Brożyna	PLN 5 800 za pierwsze postępowanie i PLN 7 480 za drugie postępowanie
117.	34726/14	Polewany przeciwko Polsce	12/04/2014			Z. Polewany	PLN 19 960
118.	36955/14	Grymuła przeciwko Polsce	02/05/2014			A. Grymuła	PLN 19 840
119.	38799/14	Sidorczak przeciwko Polsce	19/05/2014			G. Sidorczak	PLN 12 900
120.	38804/14	Smolińska przeciwko Polsce	17/05/2014	T. Turek	Pan Mecenas Tomasz Turek Kancelaria Adwokacka ul. Dobra 54 lok. 55 PL - 00-312 Warszawa	E. Smolińska	PLN 26 080
121.	39023/14	Mojsym przeciwko Polsce	19/05/2014			A. Mojsym	PLN 9 660
122.	44165/14	Barwiński przeciwko Polsce	06/06/2014			M. Barwiński	PLN 12 900
123.	61128/14	Kapuściński przeciwko Polsce	29/08/2014	B. Olesińska-Truszczyńska	Pani Mecenas Barbara Olesińska-Truszczyńska Kancelaria Adwokacka ul. Piękna 16 B lok. 6 PL - 00-539 Warszawa	P. Kapuściński	PLN 15 600
124.	70259/14	Śliwa przeciwko Polsce	26/11/2014			K. Śliwa	PLN 4 540
125.	70276/14	Słowiński przeciwko Polsce	23/10/2014			W. Słowiński	PLN 16 720
126.	76522/14	Szczerba przeciwko Polsce	01/12/2014			W. Szczerba	PLN 32 440
127.	77781/14	Górecki przeciwko Polsce	08/12/2014			S. Górecki	PLN 24 800
128.	792/15	Wadenhed przeciwko Polsce	17/12/2014	A. Rabenda-Ozimek	Pani Mecenas Agnieszka Rabenda-Ozimek Kancelaria Radcy Prawnego ul. Apartamentowa 15 lok. 15 PL - 02-495 Warszawa	T. Wadenhed	PLN 40 000
129.	4947/15	Gordon-Krajcer przeciwko Polsce	14/01/2015	L. Chojniak	Pan Mecenas Łukasz Chojniak Kancelaria Adwokacka ul. Kaliska 23 lok. 14 PL - 02-316 Warszawa	W. Gordon-Krajcer	PLN 13 460
130.	10529/15	Płomińska przeciwko Polsce	16/02/2015			I. Płomińska	PLN 19 380