Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

PIERWSZA SEKCJA

DECYZJA

Skarga nr 32362/12
Krzysztof Andrzej WRZESIEŃ
przeciwko Polsce

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Pierwsza Sekcja), zasiadając w dniu 8 lutego 2022 r. jako Izba złożona z następujących sędziów:

Erik Wennerström, Przewodniczący,
Krzysztof Wojtyczek,
Ioannis Ktistakis, sędziowie,
oraz Liv Tigerstedt, Zastępca Kanclerza Sekcji,

uwzględniając:

skargę nr 32362/12 przeciwko Polsce, wniesioną do Trybunału w dniu 22 maja 2012 r. przez obywatela tego Państwa pana Krzysztofa Andrzeja Września („skarżący”), urodzonego w 1960 r. i zamieszkałego w Lęborku, reprezentowanego przez mec. Mościckiego, adwokata z Koszalina, na podstawie art. 34 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności („Konwencja”),

decyzję o zakomunikowaniu skargi rządowi polskiemu („Rząd”), reprezentowanemu przez pełnomocnika, panią J. Chrzanowską, a następnie pana J. Sobczaka, oboje z Ministerstwa Spraw Zagranicznych,

uwagi stron,

po odbyciu narady wydaje następującą decyzję:

%1  PRZEDMIOT SPRAWY

1. Sprawa dotyczy braku pomocy adwokata przed sądem pierwszej instancji, który wszczął postępowanie karne przeciwko skarżącemu.

2. W marcu 2007 r. sąd pierwszej instancji, orzekający jako sąd krajowy, uznał skarżącego za winnego serii oszustw i wymierzył mu z tego tytułu karę czterech lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny. W chwili wszczęcia postępowania przed przedmiotowym sądem adwokat skarżącego poinformował sąd o wygaśnięciu swojego pełnomocnictwa w wyniku braku jego przedłużenia przez skarżącego. Wniosek o przyznanie zwolnienia z kosztów sądowych złożony w tym samym czasie przez zainteresowanego został oddalony z powodu nieprzedłożenia sądowi pierwszej instancji przez skarżącego dowodów niezbędnych do jego rozpatrzenia.

3. Po zakończeniu postępowania w pierwszej instancji zainteresowany wyznaczył adwokata, który złożył apelację w imieniu i na rzecz skarżącego. Na rozprawie, na której ogłoszono wyrok Sądu Apelacyjnego, adwokat skarżącego przedstawił zaświadczenie lekarskie wskazujące, że w czasie trwania postępowania w pierwszej instancji zainteresowany leczył się psychiatrycznie m.in. z powodu zaburzeń zachowania, depresji i stanów lękowych. Opierając się na powyższym zaświadczeniu lekarskim, adwokat stwierdził, że brak obecności adwokata w danym okresie spowodował naruszenie prawa skarżącego do obrony.

4. W związku z późniejszym wyrokiem Sądu Apelacyjnego niekorzystnym dla zainteresowanego złożył on skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, podnosząc między innymi, że zaburzenia opisane w zaświadczeniu lekarskim ograniczyły jego zdolność do obrony, że odrzucenie jego wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych było przedwczesne oraz że jego zarzuty dotyczące powyższych punktów nie zostały rozpatrzone przez Sąd Apelacyjny. Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę skarżącego do ponownego rozpatrzenia przez Sąd Apelacyjny, wskazując w motywach, że wyżej wymienione zarzuty zainteresowanego powinny zostać poddane głębszej analizie, w razie potrzeby poprzez zlecenie opinii biegłego. Biegli powołani przez sąd krajowy zgodnie z wytycznymi Sądu Najwyższego stwierdzili, że nie doszło do jakiegokolwiek ograniczenia poczytalności skarżącego i jego zdolności do obrony. W wyniku tych ustaleń biegłych wyrokiem z dnia 3 sierpnia 2011 r. Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną, którą skarżący wniósł od niekorzystnego dla niego wyroku sądu krajowego, uznając tę skargę za oczywiście bezzasadną.

5. Skarżący zarzucił naruszenie wobec niego art. 6 ust. 3 lit. c Konwencji.

  OCENA TRYBUNAŁU

6. Zasady ogólne mające zastosowanie do prawa do obrony wskazano w wielu wyrokach (zob. m.in. Beuze przeciwko Belgii [Wielka Izba] nr 71409/10, §§ 120–136, 9 listopada 2018 r., i przytoczone tam orzecznictwo).

7. W niniejszej sprawie, po dokonaniu dokładnej analizy uwag stron oraz odpowiedniego orzecznictwa, Trybunał stwierdza, że brak pomocy adwokata, na który powołuje się skarżący, nie jest sprzeczny z wyżej wskazanym postanowieniem Konwencji. Trybunał zauważa, że w trakcie postępowania przeciwko zainteresowanemu, z wyjątkiem pierwszej instancji, był on reprezentowany przez właściwego pełnomocnika. Trybunał stwierdza ponadto, że z powodów, których skarżący nie przedstawił, z jednej strony nie przedłużył on pełnomocnictwa adwokata w chwili wszczęcia postępowania w pierwszej instancji, a z drugiej strony nie przedstawił sądowi żadnych dowodów niezbędnych do rozpatrzenia jego wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych. Trybunał zauważa ponadto, że twierdzenia zainteresowanego, jakoby jego stan poczytalności w przedmiotowym okresie wymagał, by był on reprezentowany przez właściwego pełnomocnika, zostały rozpatrzone przez Sąd Najwyższy, który stwierdził, że twierdzenia te wymagają bardziej szczegółowej analizy. Na koniec Trybunał stwierdza, że wnioski z opinii biegłego przeprowadzonej na zlecenie najwyższego sądu krajowego wskazują, że przedstawione zarzuty zainteresowanego zostały oddalone.

8. Na podstawie wszystkich przedstawionych mu dowodów Trybunał stwierdza, że skarga jest w sposób oczywisty nieuzasadniona, i oddala ją na podstawie art. 35 ust. 3 lit. a i art. 35 ust. 4 Konwencji.

Z tych przyczyn Trybunał jednogłośnie

%1  uznaje skargę za niedopuszczalną.

Sporządzono w języku francuskim, a następnie obwieszczono pisemnie w dniu 3 marca 2022 r.

Liv Tigerstedt Erik Wennerström
Zastępca Kanclerza Przewodniczący