Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

SEKCJA DRUGA

DECYZJA

Skarga nr 18357/11
Gülseren KUTLU i Inni
przeciwko Turcji

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Sekcja Druga), zasiadając w dniu 12 marca 2019 r. jako Izba w składzie:

Robert Spano, Przewodniczący,
Paul Lemmens,
Işil Karakaş,

Julia Laffranque,
Valeriu Griţco,
Jon Fridrik Kjølbro,
Stéphanie Mourou-Vikström, sędziowie,

oraz Stanley Naismith, Kanclerz Sekcji,

Mając na uwadze powyższą skargę złożoną w dniu 6 grudnia 2010 r.,

Mając na uwadze złożoną przez pozwany Rząd w dniu 30 stycznia 2018 r. deklarację, w której wezwał Trybunał do skreślenia skargi z listy spraw, oraz odpowiedź skarżących na tę deklarację,

Po naradzie postanawia, co następuje:

FAKTY I PRZEBIEG POSTĘPOWANIA

1. Lista skarżących znajduje się w załączniku.

2. Rząd turecki („Rząd”) był reprezentowany przez swojego pełnomocnika.

3. Mikdat Kutlu, mąż pierwszej skarżącej i ojciec pozostałych trzech skarżących, został zatrzymany i umieszczony w policyjnej izbie zatrzymań w dniu 18 kwietnia 1992 r. Następnego dnia został przewieziony na oddział ratunkowy Szpitala Państwowego w Diyarbakır. Mimo podejmowanych przez lekarzy prób udzielenia mu pomocy zmarł w szpitalu tego samego dnia. Zgodnie z protokołem z sekcji zwłok śmierć Mikdata Kutlu nastąpiła w wyniku krwawienia śródczaszkowego spowodowanego urazem głowy; jego czaszka była pęknięta, a na jego ciele widoczne były obrażenia i siniaki.

4. Kilku policjantów postawionych przed sądem w związku z zabójstwem zostało uniewinnionych w dniu 4 października 2011 r. przez sąd przysięgłych w Diyarbakır, ze względu na brak pewności co do tożsamości sprawców i okoliczności, w jakich doszło do urazu głowy. Apelacja wniesiona przez skarżących od wyroku uniewinniającego została odrzucona przez Sąd Kasacyjny w dniu 8 maja 2013 r.

5. Sąd pierwszej instancji nakazał również w wyroku z dnia 4 października 2011 r. zawiadomienie prokuratora o wyroku uniewinniającym, aby mógł on podjąć działania w celu wykrycia rzeczywistych sprawców. Strony nie poinformowały jednak Trybunału, czy takie postępowanie zostało wszczęte.

6. Skarga została zakomunikowana Rządowi.

PRAWO

7. Skarżący zarzucili na podstawie art. 2 Konwencji, oprócz innych artykułów, że ich bliski krewny Mikdat Kutlu został zabity w wyniku złego traktowania, któremu był poddany w policyjnej izbie zatrzymań. Zarzucili również, że śledztwo prowadzone w sprawie jego śmierci nie było skuteczne.

8. Po nieudanych próbach zawarcia ugody, Rząd poinformował Trybunał pismem z dnia 30 stycznia 2018 r., że proponuje złożenie deklaracji jednostronnej w celu rozwiązania kwestii podniesionej w skardze. Ponadto zwrócił się do Trybunału o skreślenie skargi zgodnie z art. 37 Konwencji.

9. Deklaracja brzmiała następująco:

„Rząd wyraża ubolewanie z powodu wystąpienia indywidualnych przypadków śmierci w policyjnych izbach zatrzymań, jak w okolicznościach niniejszej sprawy, pomimo istniejącego ustawodawstwa tureckiego i determinacji Rządu w zapobieganiu takim sytuacjom.

Rząd przyznaje, że traktowanie, któremu został poddany krewny skarżących i które doprowadziło do jego śmierci oraz śledztwo prowadzone w sprawie okoliczności związanych ze śmiercią, nie spełniało standardów wynikających z art. 2 Konwencji. Rząd zobowiązuje się do podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia w przyszłości poszanowania prawa do życia – w tym obowiązku prowadzenia skutecznych śledztw.

Rząd Turcji oświadcza, że oferuje wypłacenie łącznie skarżącym: Gülseren Kutlu, Berivan Çelik, Fıratowi Kutlu oraz Muhammedowi Kutlu, w celu zabezpieczenia deklaracji jednostronnej w wyżej wymienionej sprawie zawisłej przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, kwoty 65.000 euro (sześćdziesiąt pięć tysięcy euro) tytułem zadośćuczynienia za wszelkie szkody niemajątkowe oraz tytułem pokrycia kosztów i wydatków, plus wszelkie podatki, które mogą być naliczone.

Kwota ta zostanie przeliczona na liry tureckie po kursie obowiązującym w dniu płatności, a zapłata zostanie dokonana w terminie trzech miesięcy od daty powiadomienia o decyzji Trybunału o skreśleniu sprawy z listy spraw. W przypadku niedokonania zapłaty tej kwoty we wspomnianym trzymiesięcznym terminie, Rząd zobowiązuje się zapłacić od tej kwoty odsetki zwykłe, aż do momentu uregulowania należności, naliczone według stopy równej marginalnej stopie procentowej Europejskiego Banku Centralnego obowiązującej w okresie zwłoki w dokonaniu zapłaty, powiększonej o trzy punkty procentowe. Zapłata tej kwoty będzie stanowić ostateczne rozstrzygnięcie sprawy.”

10. Pismem z dnia 13 marca 2018 r. skarżący wskazali, że warunki przedstawione w deklaracji jednostronnej ich nie satysfakcjonują.

11. Trybunał przypomina, że art. 37 Konwencji stanowi, że może w każdej fazie postępowania zdecydować o skreśleniu skargi z listy spraw, jeżeli okoliczności prowadzą do jednego z wniosków określonych w ust. 1 lit. a), b) lub c) tego artykułu. Art. 37 ust. 1 lit. c) umożliwia Trybunałowi w szczególności skreślenie sprawy z listy, jeżeli:

„ (...) z jakiejkolwiek innej przyczyny ustalonej przez Trybunał nie jest uzasadnione dalsze rozpatrywanie skargi”.

12. Trybunał przypomina również, że w pewnych okolicznościach może skreślić skargę na podstawie art. 37 ust. 1 lit. c) na podstawie deklaracji jednostronnej pozwanego Rządu, nawet jeżeli skarżący stoi na stanowisku, że sprawa powinna być dalej rozpatrywana.

13. W tym celu Trybunał zbadał deklarację w świetle zasad wynikających z jego orzecznictwa, w szczególności z wyroku Tahsin Acar (zob. Tahsin Acar przeciwko Turcji (zagadnienie wstępne) [WI], skarga nr 26307/95, §§ 75-77, ETPCz 2003-VI; zob. także Jeronovičs przeciwko Łotwie [WI], skarga nr 44898/10, wyrok z dnia 5 lipca 2016 r.).

14. Trybunał zauważa, że przedmiot niniejszej skargi dotyczy, po pierwsze, zobowiązania Państw będących stronami Konwencji do ochrony prawa do życia, które obejmuje również, w zakresie, w jakim ma to znaczenie dla okoliczności niniejszej skargi, wymóg ochrony osób przebywających w policyjnej izbie zatrzymań ze względu na ich szczególnie trudną sytuację (zob. Salman przeciwko Turcji [WI], skarga nr 21986/93, § 99, ETPCz 2000-VII). Po drugie, sprawa dotyczy wynikającego z art. 2 Konwencji zobowiązania do przeprowadzenia skutecznego śledztwa w przypadku, gdy ofiary zostały zabite w wyniku użycia siły (zob. m.in . Mustafa Tunç i Fecire Tunç przeciwko Turcji [WI], skarga nr 24014/05, § 169, wyrok z dnia 14 kwietnia 2015 r., oraz przywołana tam sprawa). W tym zakresie Trybunał zbadał wiele spraw dotyczących zabójstw osób przebywających w policyjnych izbach zatrzymań i zakładach karnych w Turcji, które miały miejsce w podejrzanych okolicznościach oraz skuteczność śledztw prowadzonych w sprawie tych zabójstw (zob. w szczególności Salman, op. cit.; Abdurrahman Orak przeciwko Turcji, skarga nr 31889/96, wyrok z dnia 14 lutego 2002 r.; Süheyla Aydın przeciwko Turcji, skarga nr 25660/94, wyrok z dnia 24 maja 2005 r.; Çelikbilek przeciwko Turcji, skarga nr 27693/95, wyrok z dnia 31 maja 2005 r .; Kişmir przeciwko Turcji, skarga nr 27306/95, wyrok z dnia 31 maja 2005 r. oraz Yelden i Inni przeciwko Turcji, skarga nr 16850/09, wyrok z dnia 3 maja 2012 r.).

15. Mając na uwadze zawarte w deklaracji Rządu przyznanie określonych okoliczności oraz wysokość zaproponowanego odszkodowania – która jest zbliżona do kwot przyznawanych w podobnych sprawach – Trybunał uważa, że dalsze rozpatrywanie skargi nie jest już uzasadnione (art. 37 ust. 1 lit. c)). Trybunał podkreśla, że jego decyzja nie ogranicza możliwości skorzystania przez skarżących z wszelkich innych dostępnych środków w celu uzyskania zadośćuczynienia (zob. Jeronovičs przeciwko Łotwie (dec.), skarga nr 547/02, § 54, decyzja z dnia 10 lutego 2009 r., oraz, mutatis mutandis, Jeronovičs, op.cit., §§ 116-18).

16. W tym zakresie Trybunał zauważa, że art. 172 Kodeksu postępowania karnego został zmieniony w lipcu 2018 r. W następstwie nowelizacji skarżący w Turcji mają teraz możliwość zwrócenia się do właściwego prokuratora o wznowienie śledztwa w sprawie śmierci ich bliskich nie tylko w sprawach, w których Trybunał stwierdził naruszenie Konwencji z powodu braku przeprowadzenia skutecznego śledztwa, ale także jeżeli ich skargi zostały skreślone przez Trybunał na podstawie ugody lub na podstawie deklaracji jednostronnej złożonej przez Rząd.

17. Trybunał zauważa, że, jak wspomniano powyżej (zob. paragraf 5), sąd pierwszej instancji nakazał w swoim wyroku, aby prokurator został zawiadomiony o wyroku uniewinniającym funkcjonariuszy policji, aby mógł on podjąć działania w celu wykrycia rzeczywistych sprawców odpowiedzialnych za zabójstwo krewnego skarżących.

18. Chociaż strony nie poinformowały Trybunału, czy wszczęto nowe śledztwo w celu wykrycia sprawców, Trybunał uważa, że skarżący, jeśli sobie tego życzą, mogą zwrócić się do prokuratora o wszczęcie nowego śledztwa na podstawie wyżej wymienionych zmian w przepisach (zob. paragraf 16).

19. W świetle powyższych rozważań, a w szczególności biorąc pod uwagę jasne i obszerne orzecznictwo dotyczące zagadnienia, o którym mowa powyżej, Trybunał jest przekonany, że zapewnienie przestrzegania praw człowieka w rozumieniu Konwencji i jej Protokołów nie wymaga dalszego rozpatrywania skargi (art. 37 ust. 1 in fine).

20. Trybunał podkreśla również, że jeśli Rząd nie zastosuje się do warunków deklaracji jednostronnej, skarga może zostać ponownie wpisana na listę spraw zgodnie z art. 37 ust. 2 Konwencji (zob. Josipović przeciwko Serbii (dec.), skarga nr 18369/07, decyzja z dnia 4 marca 2008 r.).

21. W związku z powyższym należy skreślić sprawę z listy.

Z TYCH PRZYCZYN TRYBUNAŁ JEDNOGŁOŚNIE

Przyjmuje do wiadomości warunki deklaracji pozwanego Rządu dotyczące art. 2 Konwencji oraz sposoby zapewnienia zgodności z zobowiązaniami, o których w nim mowa;

Postanawia skreślić skargę z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c) Konwencji.

Sporządzono w języku angielskim i obwieszczono pisemnie w dniu 4 kwietnia 2019 r.

Stanley Naismith Robert Spano
Kanclerz Przewodniczący

Załącznik

Nr	Imię NAZWISKO	Rok urodzenia	Obywatelstwo	Miejsce zamieszkania	Pełnomocnik
1.	Gülseren KUTLU	1961	Tureckie	Diyarbakır	A. Çağer
2.	Berivan ÇELİK	1981	Tureckie	Diyarbakır	A. Çağer
3.	Fırat KUTLU	1983	Tureckie	Diyarbakır	A. Çağer
4.	Muhammed KUTLU	1986	Tureckie	Diyarbakır	A. Çağer