Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

SEKCJA CZWARTA

DECYZJA

Skarga nr 9848/10
Stanisław GARBACZEWSKI
przeciwko Polsce

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Sekcja Czwarta), zasiadając w dniu 29 maja 2012 roku jako Izba w składzie:

Päivi Hirvelä, Przewodnicząca,
Ledi Bianku,
Zdravka Kalaydjieva, sędziowie,
oraz Fatoş Aracı, Zastępca Kanclerza Sekcji,

Po rozpatrzeniu przedmiotowej skargi złożonej w dniu 3 lutego 2010 roku,

Po rozpatrzeniu deklaracji złożonej przez pozwany Rząd w dniu 14 lutego 2012 roku wnoszącej o skreślenie skargi z listy spraw oraz odpowiedzi skarżącego na tą deklarację,

Po naradzie, Trybunał postanawia, co następuje:

FAKTY

Skarżący, Pan Stanisław Garbaczewski, jest obywatelem polskim urodzonym w 1963 roku i mieszka w Białej Podlaskiej. Rząd polski („Rząd”) był reprezentowany przez swojego pełnomocnika Pana J. Wołąsiewicza z Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

A. Okoliczności sprawy

Fakty sprawy złożone przez skarżącego można streścić w następujący sposób. Skarżący pracował jako strażnik ochrony kolei w Polskich Liniach Kolejowych.

1. Postępowanie karne przeciwko skarżącemu

(a) Główne postępowania (sygnatury akt sprawy nr VII K 1149/07, XI Ka 277/08, VII K 822/08, XI Ka 539/09, VII K 525/10, XI Ka 865/11)

W dniu 19 maja 2006 roku skarżącemu postawiono zarzut kradzieży drewna.

Na podstawie wyroku z dnia 14 stycznia 2008 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej warunkowo umorzył postępowanie. Prokurator wniósł apelację od tego wyroku.

W dniu 6 maja 2008 roku Sąd Okręgowy w Lublinie uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

W dniu 30 marca 2009 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej, po rozpoznaniu sprawy, uznał skarżącego winnym zarzucanych mu czynów i skazał go na karę jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz nadzorem kuratora. Skarżący wniósł apelację od tego wyroku.

W dniu 6 października 2009 roku Sąd Okręgowy w Lublinie uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

W dniu 27 lipca 2011 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej wydał wyrok. Skarżący i pokrzywdzony wnieśli apelację od wyroku.

W dniu 10 stycznia 2012 roku Sąd Okręgowy w Lublinie ponownie uchylił wyrok Sądu pierwszej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Wydaje się, że postępowanie toczy się do dnia dzisiejszego.

(b) Postępowanie toczące się na podstawie ustawy z 2004 roku (sygnatura akt sprawy XI S 1/10)

W dniu 6 stycznia 2010 roku skarżący wniósł skargę do Sądu Okręgowego w Lublinie na podstawie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym w rozsądnym terminie – “ustawa z 2004 roku”). Skarżący sformułował zarzut przewlekłości postępowania i wnioskował o zasądzenie na swoją rzecz kwoty 50.000 zł.

Postanowieniem z dnia 17 lutego 2010 roku, Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił skargę. Sąd szczegółowo prześledził przebieg postępowania i stwierdził, że zostało przeprowadzone prawidłowo i terminowo. Ponadto, Sąd zauważył, że skarżący wraz ze współoskarżonym nie stawili się na niektóre rozprawy sądowe z powodów zdrowotnych, dlatego też przyczynili się do całkowitego czasu trwania postępowania.

2. Postępowanie administracyjne dotyczące pozwolenia na posiadanie i użycie broni podczas wykonywania obowiązków strażnika ochrony kolei przez skarżącego.

W dniu 2 kwietnia 2007 roku, przełożony skarżącego - Komendant Regionu Straży Ochrony Kolei w Warszawie wnioskował u Komendanta Wojewódzkiego Policji w Lublinie o wydanie skarżącemu pozwolenia na posiadanie i użycie broni palnej podczas wykonywania obowiązków strażnika ochrony kolei. Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2008 roku Komendant Wojewódzki Policji w Lublinie na podstawie Artykułu 15 ust. 1 (6) ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji odmówił wydania pozwolenia uznając m.in., że mając na uwadze naturę wykroczenia „popełnionego” przez skarżącego, nie może on już być postrzegany jako osoba gwarantująca, że nie użyje broni do celów sprzecznych z zachowaniem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Skarżący złożył odwołanie od tej decyzji.

W dniu 15 października 2008 roku Komendant Główny Policji utrzymał w mocy decyzję wydaną w pierwszej instancji. Utrzymał, że postępowanie karne przeciwko skarżącemu w związku z zarzutem kradzieży było w toku i zgodnie z Artykułem 15 ust. 1 (6) ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji wyłącznie ten fakt stanowił dostateczną podstawę do odmówienia przyznania skarżącemu pozwolenia na posiadanie i użycie broni palnej. Komendant dodał, iż pewne okoliczności, na które powoływał się skarżący nie mogą zostać uznane za „usprawiedliwiające w zakresie stwierdzonych zachowań przestępczych.”Skarżący wniósł skargę na decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę skarżącego wyrokiem z dnia 11 marca 2009 roku. W pisemnym uzasadnieniu wyroku stwierdził, że postępowanie karne w związku z zarzutami postawionymi skarżącemu jest nadal w toku oraz podkreślił, że zgodnie z właściwymi przepisami prawa krajowego wyłącznie ten fakt uzasadnia odmowę przyznania skarżącemu pozwolenia na posiadanie i używanie broni palnej.

Wydaje się, że skarżący nie wniósł skargi kasacyjnej od tego wyroku.

3. Zwolnienie skarżącego ze stanowiska strażnika ochrony kolei oraz postępowanie cywilne o przywrócenie na to stanowisko

W dniu 11 listopada 2008 roku wręczono skarżącemu oświadczenie o zwolnieniu go ze stanowiska strażnika ochrony kolei w Polskich Liniach Kolejowych. Zwolnienie to było związane z odmową wydania mu pozwolenia na broń. Następnie, skarżący wystąpił z powództwem cywilnym przeciwko Polskim Liniom Kolejowym o przywrócenie go do pracy.

Na podstawie wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej oddalił powództwo. Skarżący złożył apelację od tego wyroku.

Późniejszy przebieg postępowania oraz jego wynik są nieznane.

B. Właściwe prawo krajowe i praktyka

W toku postępowania administracyjnego w sprawie skargi złożonej przez skarżącego dotyczącej pozwolenia na broń, Artykuł 15 ust. 1 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, w swojej mającej tu zastosowanie części, brzmi następująco:

„1. Pozwolenia na broń nie wydaje się osobom:

(...)

6) stanowiącym zagrożenie dla porządku lub bezpieczeństwa publicznego, a w szczególności skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu, lub własności lub wobec których toczy się postępowanie karne w związku z takimi zarzutami.”

ZARZUTY

1. Na podstawie art. 6 Konwencji, skarżący podniósł zarzut przewlekłości postępowania karnego prowadzonego przeciwko niemu.

2. Ponadto, skarżący wniósł zażalenie na odmowę przyznania mu pozwolenia na broń, a w konsekwencji zwolnienia go ze stanowiska pracy przed ogłoszeniem prawomocnego wyroku, co stanowi naruszenie art. 6 ust. 2 Konwencji.

3. Na koniec, bez powołania się na którekolwiek z postanowień Konwencji, skarżący podniósł, że był zmuszony jeździć do innego miasta w celu uzyskania zaświadczenia lekarskiego usprawiedliwiającego jego niestawiennictwo w sądzie na niektórych posiedzeniach sądu dotyczących jego sprawy, ponieważ w jego miejscu zamieszkania nie było lekarzy uprawnionych do wydania takiego zaświadczenia.

PRAWO

A. Przewlekłość postępowania

Skarżący podniósł zarzut przewlekłości postępowania. powołując się na Artykuł 6 ust. 1 Konwencji, która w swojej mającej tu zastosowanie części, brzmi następująco:

“W ustaleniu (...) wszelkich zarzutów karnych przeciwko oskarżonemu, każdy ma prawo do... rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez [a] ... trybunał...”

W piśmie z dnia 14 lutego 2012 roku Rząd poinformował Trybunał, że zaproponował jednostronną deklarację w celu rozwiązania kwestii podniesionej w tej części skargi. Następnie, zwrócił się do Trybunału o skreślenie skargi z listy spraw na podstawie art. 37 Konwencji.

Deklaracja miała następujące brzmienie:

“(...) Rząd pragnie wyrazić, w formie jednostronnej deklaracji, że potwierdza nieuzasadnioną zwłokę w postępowaniu karnym przeciwko skarżącemu (Art. 6 ust. 1 Konwencji).

Wskutek tego, Rząd jest gotowy przyznać skarżącemu kwotę 10.500 zł (dziesięć tysięcy pięćset polskich złotych), której wysokość uznaje za rozsądną w świetle orzecznictwa sądowego. Wyżej wymieniona kwota, przeznaczona na pokrycie wszelkich pieniężnych i niepieniężnych szkód, a także związanych z nimi kosztów i wydatków, będzie wolna od wszelkich podatków, które mogłyby mieć zastosowanie. Zostanie ona wypłacona w terminie trzech miesięcy od daty wydania postanowienia Trybunału zgodnie z Art. 37 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W przypadku niewypłacenia przedmiotowej kwoty w wyżej wymienionym terminie trzech miesięcy, Rząd zobowiązuje się zapłacić odsetki począwszy od dnia upłynięcia wyznaczonego terminu do dnia rozliczenia według stawki równej krańcowej stopie pożyczkowej Europejskiego Banku Centralnego obowiązującej w okresie zalegania z płatnością plus trzy punkty procentowe.”

W piśmie z dnia 6 marca 2012 roku skarżący wyraził opinię, że kwota wyznaczona w deklaracji Rządu była zbyt niska, aby mógł ją przyjąć i wystąpił do Trybunału o dalsze rozpatrywanie skargi.

Trybunał przypomina, że Artykuł 37 Konwencji przewiduje możliwość skreślenia skargi z listy spraw na każdym etapie postępowania w sytuacji, jeżeli istniejące okoliczności prowadzą do jednego z wniosków określonych w punktach (a), (b) lub (c) ustępu 1 tegoż Artykułu. Artykuł 37 ust. 1 (c) Konwencji w szczególności umożliwia Trybunałowi skreślenie skargi z listy spraw, jeżeli:

„z jakiejkolwiek innej przyczyny ustalonej przez Trybunał nie jest uzasadnione dalsze rozpatrywanie skargi.”

Trybunał przypomina również, że w pewnych okolicznościach może on skreślić skargę lub jej część z listy spraw zgodnie z Artykułem 37 ust. 1 (c) Konwencji na podstawie jednostronnej deklaracji pozwanego Rządu – nawet wówczas, gdy skarżący domaga się dalszego rozpatrywania sprawy.

W tym celu, Trybunał dokładnie rozpatrzy deklarację Rządu w świetle zasad wynikających ze swojego orzecznictwa, w szczególności z wyroku w sprawie Tahsin Acar (Tahsin Acar przeciwko Turcji, [GC], nr 26307/95, ustępy 75-77, ECHR 2003-VI); WAZA Spółka z o.o. przeciwko Polsce (postanowienie) nr 11602/02, 26 czerwca 2007 r.; oraz Sulwińska przeciwko Polsce (postanowienie) nr 28953/03).

W szeregu spraw, w tym w sprawach wniesionych przeciwko Polsce, Trybunał ustalił pewną praktykę w zakresie skarg dotyczących naruszenia prawa do przeprowadzenia postępowania w rozsądnym terminie (patrz na przykład Frydlender p. Francji [GC], nr 30979/96, ust. 43, ECHR 2000-VII; Cocchiarella p. Włochom [GC], nr 64886/01, ustępy 69-98, ECHR 2006‑....; Majewski p. Polsce, nr 52690/99, 11 października 2005 r.; oraz Wende i Kukówka p. Polsce, nr 56026/00, 10 maja 2007 r.).

Mając na uwadze charakter oświadczeń zawartych w deklaracji Rządu jak również proponowaną kwotę zadośćuczynienia, odpowiadającą kwotom przyznanym w podobnych sprawach, Trybunał stwierdza, że nie ma uzasadnienia dla dalszego rozpatrywania skargi (Artykuł 37 ust. 1 (c) Konwencji).

Ponadto, w świetle powyższych okoliczności, w szczególności uwzględniając jasne i obszerne orzecznictwo w tym zakresie, Trybunał wyraża satysfakcję z faktu, że poszanowanie dla praw człowieka wyrażone w Konwencji i jej Protokołach nie wymaga kontynuowania tej części skargi (Artykuł 37 ust. 1 in fine Konwencji).

Z uwagi na powyższe, właściwym jest skreślenie skargi z listy spraw.

Ponieważ przedmiotowe postępowania nadal toczą się przed sądami krajowymi, postanowienie Trybunału o skreśleniu skargi z listy spraw jest bez uszczerbku dla skorzystania przez skarżącego z innych form zadośćuczynienia w celu otrzymania rekompensaty za wszelkie opóźnienia w postępowaniu, które mogłyby zaistnieć po dniu wydania przedmiotowego postanowienia.

B. Pozostałe zarzuty

Ponadto, skarżący podniósł zarzut, że odmowa przyznania mu pozwolenia na broń, a w następstwie tego zwolnienie ze stanowiska pracy przed ogłoszeniem prawomocnego wyroku stanowi naruszenie Artykułu 6 ust. 2 Konwencji.

Jednakże wydaje się, że skarżący nie wniósł skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 marca 2009 roku w sprawie odmowy wydania pozwolenia na broń. Ponadto, wydaje się, że postępowanie dotyczące przedmiotowego zwolnienia z pracy nadal toczy się przed sądem. Wynika stąd, że przedmiotowa skarga musi zostać odrzucona na podstawie Artykułu 35 ustępy 1 i 4 Konwencji z powodu niewyczerpania wszelkich środków odwoławczych.

Zakładając nawet, że skarżący wyczerpał odpowiednie środki odwoławcze przewidziane prawem krajowym, Trybunał zauważa, że w świetle wyroku z dnia 11 marca 2009 roku wydanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, odmowa wydania pozwolenia, która doprowadziła do zwolnienia skarżącego ze stanowiska pracy nie była oparta na wyroku wydanym z góry bądź uprzedzeniu co do winy skarżącego, ale wyłącznie na fakcie, że wniesiono zarzuty przeciwko niemu. Sąd Administracyjny w Warszawie zauważył, że postępowanie karne przeciwko skarżącemu nadal toczyło się i podkreślił, że zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa krajowego, wyłącznie ten fakt uzasadniał odmowę przyznania skarżącemu pozwolenia na broń. Istotnie, odmowa była obowiązkowa i automatyczna zgodnie z Artykułem 15 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (patrz mutatis mutandis, Ţehanciuc p. Rumunii (postanowienie), nr 20286/08, 22 listopada 2011 r., ust. 19). Wynika stąd, że ta część skargi jest w każdym wypadku wyraźnie bezzasadna i musi zostać odrzucona na podstawie Artykułu 35 ustępy 3 (a) i 4 Konwencji.

O ile można zrozumieć skarżącego, że wnosi zażalenie na pewne stwierdzenia policji, które mogą być interpretowane jako sugerowanie, że skarżący popełnił zarzucane mu czyny, Trybunał zauważa, że skarżący nie wystąpił z powództwem cywilnym w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych przeciwko organom, które uczyniły uwagi poddające w wątpliwość fakty (patrz a contrario, Mirosław Garlicki p. Polsce, nr 36921/07, ustępy 128-139, 14 czerwca 2011 r.). Wynika stąd, że skarga ta musi zostać odrzucona na podstawie Artykułu 35 ustępy 1 i 4 Konwencji z powodu niewyczerpania środków dostępnych na podstawie prawa krajowego.

3. Na koniec, skarżący podniósł, że był zmuszony jeździć do innego miasta w celu otrzymania zaświadczenia lekarskiego usprawiedliwiającego jego niestawiennictwo na niektórych posiedzeniach sądu dotyczących jego sprawy, ponieważ w jego miejscu zamieszkania nie było lekarzy uprawnionych do wydania takiego zaświadczenia. Jednakże, w świetle wszystkich zgromadzonych materiałów oraz w zakresie leżącym w jego kompetencji, Trybunał stwierdza, że nie wykazują one zaistnienia naruszenia praw i wolności określonych w Konwencji i jej Protokołach. Wynika stąd, że ta część skargi musi zostać odrzucona na podstawie Artykułu 35 ustępy 1 i 4 Konwencji.

Z tych względów Trybunał jednogłośnie

Przyjmuje postanowienia deklaracji pozwanego Rządu dotyczącej skargi odnoszącej się do przewlekłości postępowania na podstawie Artykułu 6 ust. 1 Konwencji jak również tryb wykonania zawartych w deklaracji zobowiązań;

Postanawia skreślić skargę z listy spraw w zakresie dotyczącym przedmiotowej skargi na podstawie Artykułu 37 ust. 1 (c) Konwencji;

Uznaje pozostałą cześć skargi za niedopuszczalną.

Fatoş Aracı Päivi Hirvelä

Zastępca Kanclerza Przewodnicząca