Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

WYROK

STRASBURG

10 kwietnia 2018 r.

OSTATECZNY

10/07/2018

Niniejszy wyrok sta ł się ostateczny zgodnie z warunkami określonymi
w art. 44 ust. 2 Konwencji. Wyrok może podlegać korekcie wydawniczej.

W sprawie Bistieva i Inni przeciwko Polsce,

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Sekcja Czwarta), zasiadając jako Izba w składzie:

Vincent A. De Gaetano, Przewodniczący

András Sajó,

Paulo Pinto de Albuquerque,

Krzysztof Wojtyczek,

Iulia Motoc,

Gabriele Kucsko-Stadlmayer,

Marko Bošnjak, sędziowie,

i Marialena Tsirli, Kanclerz Sekcji,

Obradując na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 maja 2017 r. i 20 lutego 2018 r.,

Wydaje następujący wyrok, który został przyjęty ostatniego dnia:

POSTĘPOWANIE

1.  Sprawa wywodzi się ze skargi (nr 75157/14) wniesionej przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej do Trybunału na podstawie art. 34 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności („Konwencja”) przez obywatelkę Rosji, Zitę Bistievą i jej troje małoletnich dzieci („skarżący") w dniu 26 listopada 2014 r.

2.  Skarżący byli reprezentowani przez pana J. Białasa, adwokata praktykującego w Warszawie. Rząd polski („Rząd”) reprezentowała jego pełnomocniczka – pani J. Chrzanowska z Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

3.  Skarżący twierdzili, że ich zatrzymanie administracyjne przez prawie sześć miesięcy w oczekiwaniu na ich wydalenie do Rosji stanowiło naruszenie art. 5 ust. 1, art. 5 ust. 4 i art. 8 Konwencji.

4.  Dnia 28 października 2015 r. skarga została zakomunikowana Rządowi.

STAN FAKTYCZNY

I.  OKOLICZNOŚCI SPRAWY

1.  Skarżącymi są Pani Zita Bistieva, która urodziła się w 1976 r., oraz troje jej małoletnich dzieci urodzonych odpowiednio w 2006 r., 2008 r. i 2013 r. Skarżący mieszkają w Herne, w Niemczech.

2.  W 2012 r. mąż Pani Bistievy, M.A. i dwoje ich starszych dzieci przybyli do Polski. M.A. złożył wniosek o nadanie statusu uchodźcy dla siebie i swojej rodziny.

3.  W dniu 6 marca 2013 r. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców odmówił nadania M.A. i jego rodzinie statusu uchodźcy oraz zdecydował wydalić ich z Polski (decyzja nr PU-420-37001/SU/2012). Decyzja ta została utrzymana w mocy przez Radę do Spraw Uchodźców w dniu 10 maja 2013 r. (Nr RdU-133-1/S/13). Nie została złożona skarga do sądu administracyjnego.

4.  Wkrótce potem rodzina uciekła do Niemiec, gdzie Pani Bistieva urodziła trzecie dziecko w lipcu 2013 r.

5.  W dniu 28 maja 2013 r. władze polskie przejęły jurysdykcję nad sprawą rodziny na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 343/2003 („rozporządzenie Dublin II"). W dniu 9 stycznia 2014 r. Pani Bistieva wraz z trójką dzieci została odesłana do Polski.

6.  W dniu 9 stycznia 2014 r. Sąd Rejonowy w Słubicach wydał nakaz, w którym skarżący zostali przymusowo skierowani do rodzinnego oddziału Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w Kętrzynie do dnia 8 kwietnia 2014 r. Uznano, że skarżący powinni zostać pozbawieni wolności w oczekiwaniu na wydalenie, które zostało nakazane przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w dniu 6 marca 2013 r., zważywszy na ryzyko ponownej ucieczki z kraju.

7.  Informacje o strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców w Kętrzynie, o którym mowa w punktach 12-16 poniżej, pochodzą z raportów Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, które zostały przygotowane w wyniku jej wizyt monitorujących w 2012 r. oraz w styczniu i lutym 2014 r.

8.  Ośrodek w Kętrzynie został otwarty w 2008 r. W czasie, gdy miały miejsce okoliczności faktyczne sprawy, w ośrodku przebywały wyłącznie rodziny i dzieci bez opieki. W styczniu i lutym 2014 r. przebywało tam 70 migrantów. Liczba ta obejmowała 13 mężczyzn, 19 kobiet i 38 nieletnich. Większość migrantów w ośrodków stanowili obywatele Rosji. Ośrodek był otoczony wysokim murem lub płotem z pojedynczym drutem kolczastym na górze. Kętrzyn był jednym z dwóch strzeżonych ośrodków w Polsce, które zlikwidowały dodatkowy drut kolczasty na ogrodzeniu. W przeciwieństwie do wielu innych strzeżonych ośrodków, ten w Kętrzynie miał zewnętrzne, ale nie wewnętrzne kraty na oknach, a okna w świetlicach były bez krat. W przeciwieństwie do wszystkich innych strzeżonych ośrodków pręty pozwalały na wystarczająco szerokie otwarcie okien.

9.  Ogólne warunki życia w ośrodku oceniono jako dobre. Każda rodzina zajmowała jeden pokój, który był wyposażony w podstawowe meble. Zasadniczo, miała także nieograniczony dostęp do wspólnych pomieszczeń w budynku, w tym do jadalni, kilku aneksów kuchennych, pralni i pokoi dziennych (wyposażonych w telewizor, gry planszowe, gry wideo i zabawki, małą siłownię i bibliotekę (zawierająca dużą liczbę publikacji w języku rosyjskim i innych językach). Migranci w Kętrzynie mieli także dostęp do terenów rekreacyjnych na świeżym powietrzu dla dorosłych i dzieci. Czas na zewnątrz ograniczony był do jednej godziny dziennie, chyba, że migrant uczestniczył w zajęciach sportowych lub innych rodzajach aktywności.

10.  Ośrodek w Kętrzynie zapewniał odpowiednią opiekę medyczną, w tym opiekę stomatologiczną i psychologiczną.

11.  Personel tego ośrodka otrzymał szczególnie pozytywną ocenę od przebywających tam osób. Wielu członków personelu mówiło po rosyjsku, byli ściśle nadzorowani przez wojewodę, który regularnie odbywał rozmowy z migrantami. Środki bezpieczeństwa były o wiele łagodniejsze niż w innych ośrodkach dla cudzoziemców. Pomieszczenia były utrzymane w czystości i dostosowane dla dzieci.

12.  Edukacja dzieci i dorosłych migrantów była świadczona na terenie ośrodka przez lokalne władze i studentów pedagogiki z pobliskiego uniwersytetu. Lekcje języka polskiego, matematyki i geografii były prowadzone przez wykwalifikowanych nauczycieli, a uczniowie otrzymali świadectwa szkolne lub zaświadczenia o uczestnictwie. Zajęcia odbywały się codziennie, a na początku 2014r. trwały od jednej godziny do półtorej godziny. Zasadniczo dzieci w każdym wieku szkolnym i na różnych poziomach językowych były mieszane. Indywidualne programy były czasami oferowane dzieciom, które wcześniej uczyły się w polskiej szkole. Dostępna była szeroka gama zajęć zarówno na zewnątrz i jak w wewnątrz ośrodka, a także inne wydarzenia. Prowadzili je członkowie personelu ubrani w odzież cywilną lub goście z lokalnej szkoły muzycznej.

13.  Pani Bistieva odwołała się, argumentując, że zatrzymanie administracyjne jej i jej dzieci było nieuzasadnione i nie uwzględniało faktu, że jej mąż pozostał w Niemczech po hospitalizacji, gdy jego rodzina została odesłana do Polski.

14.  Dnia 27 stycznia 2014 r. wojewoda Warmińsko-Mazurski odmówił wydania zakazu wydalenia najmłodszego dziecka Pani Bistievy, o które ubiegał się Komendant Placówki Straży Granicznej w Świecku. Stwierdzono, że decyzja o wydaleniu z 2013 r. nie dotyczyła dziecka, które urodziło się później w Niemczech i którego obecność w Polsce była rezultatem decyzji władz niemieckich. Wynikało stąd, iż obecność dziecka w Polsce, w przeciwieństwie do reszty rodziny, nie była nielegalna.

15.  Dnia 28 stycznia 2014 r. Pani Bistieva złożyła wniosek o przyznanie statusu uchodźcy dla siebie i trójki swoich dzieci. Złożyła również wniosek o zawieszenie wykonania decyzji o wydaleniu z 2013 r.

16.  W dniu 4 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w Kętrzynie zadecydował o przedłużeniu pozbawienia wolności wszystkich skarżących w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców do dnia 27 kwietnia 2014 r. Sąd krajowy oparł swoją decyzję na fakcie, iż decyzja o wydaleniu z 2013 r. była wykonalna pomimo ponownego wniosku Pani Bistievy o przyznanie statusu uchodźcy oraz że władze polskie przeprowadzały proces ustalenia tożsamości członków rodziny. Skarżąca nie odwołała się od tej decyzji.

17.  Dnia 5 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. Utrzymał w mocy decyzję z dnia 9 lutego 2014. Stwierdzono, że decyzja o zatrzymaniu administracyjnym Pani Bistievy była uzasadniona, ponieważ była ona nielegalną cudzoziemką w Polsce i nielegalnie przekroczyła granicę niemiecką. Fakt, że miała małe dzieci, nie może być uważany za wystarczający powód do uchylenia kwestionowanej decyzji. Strzeżony ośrodek dla cudzoziemców w Kętrzynie zapewnił rodzinie odpowiednie warunki do życia i opiekę medyczną. Wszelkie niedogodności, jakich doznała rodzina Pani Bistievy, nie wynikały z przebywania w strzeżonym ośrodku, lecz z faktu nielegalnej imigracji Pani Bistievy do Polski.

18.  W dniu 19 lutego 2014 r. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców postanowił nie uwzględnić wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o wydaleniu z 2013 r. Stwierdzono, że decyzja dotyczyła wszystkich skarżących. Organ uznał, że nowy wniosek Pani Bistievy o nadanie statusu uchodźcy prawdopodobnie zakończy się niepowodzeniem, ponieważ opiera się na podobnych przesłankach, jak ten oddalony w 2013 r. Skarżąca nie odwołała się od tej decyzji. W dniu 11 marca 2014 r. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wydał sprostowanie do tej decyzji i usunął z jej zakresu najmłodsze dziecko Pani Bistievy.

19.  Wydaje się, że w dniu 20 lutego 2014 r. mąż Pani Bistievy został przeniesiony do Polski i umieszczony w tym samym strzeżonym ośrodku, co skarżący.

20.  W związku z decyzją z 2013 r., która była wykonalna, w dniu 18 kwietnia 2014 r. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców umorzył postępowanie w sprawie wniosku skarżących o nadanie statusu uchodźcy (decyzja nr DPU-420-214/SU/2014). Decyzja ta została doręczona Pani Bistievie w dniu 23 kwietnia 2014 r. Skarżąca nie odwołała się od tej decyzji.

21.  W dniu 25 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w Kętrzynie zadecydował o przedłużeniu pozbawienia wolności wszystkich skarżących w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców do dnia 29 czerwca 2014 r., biorąc pod uwagę umorzenie ostatniego postępowania w sprawie nadania statusu uchodźcy.

22.  Pani Bistieva odwołała się, argumentując, iż jej najmłodsze dziecko nie było nielegalnym imigrantem, nie mogło zatem podlegać zatrzymaniu administracyjnemu. Twierdziła również, że umieszczenie jej i jej rodziny w strzeżonym ośrodku było nieuzasadnione.

23.  W dniu 22 maja 2014 Pani Bistieva złożyła nowy wniosek o nadanie statusu uchodźcy, wnosząc również o wstrzymanie decyzji o wydaleniu z 2013 r. Twierdziła, że jej wniosek jest uzasadniony, ponieważ w dniu 27 stycznia 2014 r, Wojewoda Warmińsko-Mazurski odmówił wydania decyzji o wydaleniu jej najmłodszego dziecka, a także, ponieważ w odrębnym postępowaniu, w dniu 25 kwietnia 2014 r., Rada do Spraw Uchodźców nadała status uchodźcy jej ojcu, matce i rodzeństwu.

24.  W dniu 5 czerwca 2014 r. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców zadecydował o czasowym zawieszeniu decyzji o wydaleniu z 2013 r., do momentu wydania nowej decyzji na podstawie nowych okoliczności, które pojawiły się w tej sprawie.

25.  W dniu 6 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie utrzymał w mocy decyzję z dnia 25 kwietnia 2014 r. przedłużającą zatrzymanie administracyjne Pani Bistievy. Stwierdzono, że decyzja o przedłużeniu zatrzymania administracyjnego była uzasadniona potrzebą zapewnienia prawidłowego przebiegu postępowania w sprawie odmowy przyznania statusu uchodźcy i wydalenia. Zwrócono również uwagę na fakt, iż ostatnia właściwa decyzja została wydana przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w dniu 18 kwietnia 2014 r. i doręczona Pani Bistievie w ustawowym terminie. Wynikało z niej, że pozbawienie wolności Pani Bistievy było zgodne z prawem. Sąd krajowy orzekł, że art. 107 ustawy o cudzoziemcach z 2003 r. nie został naruszony przez fakt, że najmłodsze dziecko zostało pozbawione wolności wraz z Panią Bistievą i resztą rodziny, mimo że jego własne wydalenie nie zostało zatwierdzone przez wojewodę. Wystarczyło, że sama matka została objęta decyzją o wydaleniu z 2013 r. i że dziecko znajdowało się pod jej opieką. Oddzielenie Pani Bistievy od któregokolwiek z jej dzieci byłoby sprzeczne z ich dobrem. Wreszcie, sąd uznał, nie podając szczegółowych przyczyn, że ewentualne alternatywne rozwiązanie, czyli umieszczenie skarżących w ośrodku dla cudzoziemców w Podkowie Leśnej i zapewnienie im opieki społecznej, nie było wymagane w okolicznościach niniejszej sprawy.

26.  W dniu 12 czerwca 2014 r. Pani Bistieva złożyła wniosek o zwolnienie z zatrzymania administracyjnego.

27.  W dniu 29 czerwca 2014 r. skarżący zostali zwolnieni. Rodzina zaczęła mieszkać w Warszawie. Później, w nieokreślonym dniu w sierpniu 2014 r., skarżący wyjechali do Niemiec. Jak zostało to przedstawione przez ich prawnika, mieszkają obecnie w Herne.

28.  W dniu 28 października 2014 r. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców umorzył postępowanie skarżących o nadanie statusu uchodźcy, ponieważ nie stawili się na przesłuchanie (decyzja nr DPU-420-1114/SU/2014).

29.  Skarżący nie wnieśli skargi o odszkodowanie za niesłuszne umieszczenie w strzeżonym ośrodku na podstawie art. 407 ustawy o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r.

I.  WŁAŚCIWE DLA SPRAWY PRAWO KRAJOWE I PRAKTYKA

1.  Procedura przyznawania cudzoziemcom statusu uchodźcy i pobytu tolerowanego oraz ich wydalenia i pozbawienia wolności jest uregulowana na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej („ustawa z 2003 r.”). Istotne przepisy to artykuły 24 ust. 2, 33 ust. 4, 40 ust. 2 pkt 2, 62 ust. 2, 67 ust. 1, 87, 88a, 88b, 89 i 89b).

2.  Kwestie związane z zatrzymaniem administracyjnym cudzoziemców, ich umieszczaniem w strzeżonych ośrodkach i ich wypuszczaniem, warunkami życia w takich obiektach, w tym przyjmowaniem rodzin z małoletnimi dziećmi oraz zapewnieniem opieki zdrowotnej i edukacji, są uregulowane w ustawie z 2003 r., o ile nie zostały uchylone przez ustawę o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r., która weszła w życie w dniu 1 maja 2014 r. Mające zastosowanie przepisy ustawy z 2013 r. to artykuły 398 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 1, 401, 403, 406, 407, 414 ust. 3, 416 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, 417 i 426 ustawy z 2013 r.

3.  Zgodnie z wyżej wymienionym art. 401 ust. 4 ustawy z 2013 r. sąd musi również uwzględnić dobro dziecka przy rozpatrywaniu wniosku o umieszczenie migranta, który towarzyszy dziecku, w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców.

4.  W przedmiotowym czasie organizacja i warunki życia w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców zostały dodatkowo uregulowane w następujących rozporządzeniach wydanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych: rozporządzeniu z dnia 26 sierpnia 2004 r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać strzeżone ośrodki i areszty w celu wydalenia oraz regulaminu organizacyjno-porządkowego pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku i areszcie w celu wydalenia, oraz w rozporządzeniu z dnia 6 grudnia 2011 r. w sprawie Regulamin pobytu w ośrodku dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie status uchodźcy. Strzeżony ośrodek w Kętrzynie został utworzony na mocy Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 27 września 2007 r. w sprawie strzeżonego ośrodka dla cudzoziemców w Kętrzynie.

5.  Rozwiązanie uprawniające cudzoziemca do ubiegania się o odszkodowanie z tytułu jego oczywistego nieuzasadnionego umieszczenia w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców jest przewidziany w art. 407 ustawy z 2013 r., który w odpowiednim zakresie brzmi następująco:

„1. Cudzoziemcowi przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie oraz zadośćuczynienie w przypadku niesłusznego zatrzymania lub niesłusznego umieszczenia go w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu dla cudzoziemców.”.

Procedura ta jest dodatkowo uregulowana w art. 552 § 4 – 555 Kodeksu postępowania karnego, w zakresie, w jakim ma to zastosowanie. Roszczenie o odszkodowanie ulega przedawnieniu rok po zwolnieniu (art. 555).

6.  Zgodnie z orzecznictwem polskich sądów, tymczasowe aresztowanie jest uważane za oczywiście nieuzasadnione w przypadku, jeśli środek ten został zarządzony z naruszeniem prawa lub jeśli okaże się, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy – w szczególności wynik postępowania - że było zbędne (zobacz wyrok Sądu Najwyższego z 17 marca 2015 r., nr V KK 417/14 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 5 maja 2016 r., sygn. II Aka 49/16). Każde bezprawne pozbawienie wolności (które stanowi naruszenie postanowień rozdziału 28 Kodeksu postępowania karnego) jest z konieczności oczywiście nieuzasadnione (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2010 r., V KK 308/09). Roszczenie o odszkodowanie nie powstanie jednak w przypadku niewielkiego uchybienia proceduralnego w toku postępowania dotyczącego środka detencyjnego (patrz decyzja Sądu Najwyższego z 4 maja 2016 r., Nr V KK 375/15).

7.  Wydaje się, że pierwsza skarga wniesiona na podstawie tego przepisu przez irańską kobietę oczekującą na decyzję w sprawie pierwszego wniosku o status uchodźcy jest obecnie w toku (patrz decyzja w sprawie jej stosowania wydana w dniu 4 czerwca 2014 r. przez Sąd Apelacyjny w Lublinie, nr II AKz 277/14).

8.  Dodatkowo, art. 246 Kodeksu postępowania karnego zapewnia środek ochrony prawnej, który ma na celu rozpatrzenie zgodności z prawem i legalności zatrzymania. Nie jest to wyłącznie ograniczone do zatrzymań cudzoziemców. Art. 552 Kodeksu postępowania karnego (skarga o odszkodowanie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie) umożliwia osobie aresztowanej ponowne rozpatrzenie, czy w już zakończonym postępowaniu karnym decyzja o jego/ jej tymczasowym aresztowaniu była uzasadniona, a jeśli nie była, uzyskanie odszkodowania.

III. WŁAŚCIWE DLA SPRAWY PRAWO MIĘDZYNARODOWE

9.  Właściwe źródła prawa międzynarodowego są określone w wyroku Trybunału w sprawie A.B. i Inni przeciwko Francji, nr 11593/12, §§ 60-91, 12 lipca 2016 r.).

PRAWO

I.  ZARZUCANE NARUSZENIE ARTYKUŁU 5 UST. 1 i 4 KONWENCJI

1.  Skarżący zarzucili, że ich zatrzymanie administracyjne stanowiło naruszenie art. 5 ust. 1 Konwencji. Przepis ten, we właściwej części, brzmi następująco:

„1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Nikt nie może być pozbawiony wolności, z wyjątkiem następujących przypadków i w trybie ustalonym przez prawo:

(...)

(f) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania osoby w celu zapobieżenia jej nielegalnemu wkroczeniu na terytorium państwa lub osoby, przeciwko której toczy się postępowanie o wydalenie lub ekstradycję. ".

2.  Pani Bistieva złożyła skargę również na podstawie art. 5 ust. 4 Konwencji, że zgodnie z polskim prawem zawieszenie wykonania decyzji o wydaleniu nie skutkuje automatycznym zwolnieniem danego cudzoziemca z zatrzymania administracyjnego. Skarżyła się także, że jej najmłodsze dziecko zostało pozbawione sądowej kontroli pozbawienia wolności, ponieważ jego sytuacja była związana ze statusem imigracyjnym matki. Przepis ten brzmi:

„4. Każdy, kto został pozbawiony wolności przez zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności i zarządzenia zwolnienia, jeżeli pozbawienie wolności jest niezgodne z prawem.".

A. Opinie stron

1. Rząd

3.  Rząd twierdził, że skarżący nie wyczerpali dostępnych środków krajowych. W szczególności nie odwołali się od decyzji o wydaleniu z 2013 r., która później była przyczyną ich późniejszego zatrzymania administracyjnego, nie zakwestionowali środka pozbawienia wolności na podstawie art. 246 Kodeksu postępowania karnego; nie odwołali się od decyzji Sądu Rejonowego w Kętrzynie z dnia 4 lutego 2014 r.; nie odwołali się od odpowiednich decyzji szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z 19 lutego i 18 kwietnia 2014 r.; i nie wnieśli skargi o odszkodowanie za niesłuszne umieszczenie w strzeżonym ośrodku zgodnie z art. 407 ustawy o cudzoziemcach z 12 grudnia 2013 r.

2. Skarżący

4.  Skarżący twierdzili, że środki odwoławcze, na które powołuje się Rząd, były nieskuteczne, niedostępne dla nich lub pozbawione szans powodzenia w celu zakwestionowania ich zatrzymania administracyjnego.

5.  Po pierwsze, decyzje wydane przez Radę do Spraw Uchodźców (w dniu 10 maja 2013 r.) oraz przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców (19 lutego i 18 kwietnia 2014 r.) dotyczyły postępowania w sprawie statusu uchodźcy i nie miały bezpośredniego wpływu na środek detencyjny, który został zarządzony przez sądy krajowe.

6.  Po drugie, odwołując się do utrwalonego orzecznictwa Trybunału, np. Kacprzyk przeciwko Polsce (nr 50020/06, § 29, 21 lipca 2009 r.) skarżący twierdzili, że nie musieli odwoływać się od każdej decyzji przedłużającej ich zatrzymanie administracyjne w celu spełnienia wymogu wyczerpania krajowych środków odwoławczych. W konsekwencji, niedopełnienie przez Panią Bistievę zaskarżenia postanowienia Sądu Rejonowego w Kętrzynie z dnia 4 lutego 2014 r. nie miało wpływu na tę kwestię, ponieważ odwołała się od decyzji Sądu Rejonowego w Słubicach z dnia 9 stycznia 2014 r. o nakazaniu pozbawienia wolności skarżących, a także od decyzji Sądu Rejonowego w Kętrzynie z dnia 25 kwietnia 2014 r. w celu przedłużenia działania.

7.  Po trzecie, zadośćuczynienie przewidziane w ustawie o cudzoziemcach miało jedynie charakter wyrównawczy i nie pociągało za sobą uwolnienia cudzoziemca ani zmiany warunków jego przetrzymania. Skarżący porównali to zadośćuczynienie z tym przewidzianym w art. 552 Kodeksu postępowania karnego. Odwołując się do orzecznictwa Trybunału, np. Sławomir Musiał przeciwko Polsce (nr 28300/06, §§ 77 i 82, 20 stycznia 2009 r.) skarżący twierdzili, że zastosowanie tego środka nie było wymagane w przypadkach, w których chodziło o legalność lub warunki pozbawienia wolności.

8.  Skarżący twierdzili również, że z powodu braku przykładów krajowego orzecznictwa dotyczącego pozbawienia wolności dorosłych cudzoziemców lub ich dzieci, zwłaszcza tych, których pierwsze wnioski o status uchodźcy zostały odrzucone, przedmiotowy środek nie może zostać uznany za skuteczny.

9.  W każdym razie Pani Bistieva nie mogła uczestniczyć w postępowaniu o odszkodowanie, ponieważ była zobowiązana do opuszczenia terytorium Polski.

B. Stanowisko Trybunału

1. Ogólne zasady dotyczące wyczerpania krajowych środków odwoławczych

10.  Zasada wyczerpania krajowych środków odwoławczych, o której mowa w art. 35 ust. 1 Konwencji, zobowiązuje skarżących do korzystania najpierw z normalnie dostępnych i wystarczających środków prawnych w krajowym systemie prawnym, aby umożliwić im dochodzenie zadośćuczynienia za zarzucane naruszenia. Istnienie środków zaradczych musi być wystarczająco pewne, zarówno w praktyce, jak i w teorii, bez czego brak im będzie wymaganej dostępności i skuteczności (zobacz Demopoulos i Inni przeciwko Turcji (dec.) [WI], nr 46113/99 et al., EKPC 2010, i Włoch przeciwko Polsce, nr 27785/95, § 89 z późniejszymi zmianami, EKPC 2000-XI).

11.  Co więcej, obowiązkiem Rządu, który twierdzi, że środki nie zostały wyczerpane, jest zapewnienie Trybunału, że środek ochrony prawnej był dostępny, był w stanie zapewnić zadośćuczynienie w odniesieniu do zarzutów skarżącego i dawał uzasadnione perspektywy powodzenia (zob. Kennedy przeciwko Wielkiej Brytanii, nr 26839/05, § 109, 18 maja 2010 r.).

12.  Do obowiązku Rządu należy przedstawienie Trybunałowi wszelkich istotnych przykładów orzecznictwa krajowego w celu wykazania zakresu nowoutworzonego środka odwoławczego i jego zastosowania w praktyce (zob. Melnītis przeciwko Łotwie, nr 30779/05, § 50, 28 lutego 2012 r.).

13.  Gdy ciężar dowodu zostanie spełniony, do skarżącego należy wykazanie, czy środek zaradczy powoływany przez Rząd został faktycznie wyczerpany lub z jakichś powodów był nieadekwatny i nieskuteczny w szczególnych okolicznościach sprawy (zob. Betteridge przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, nr 1497/10, § 48, 29 stycznia 2013 r.).

14.  W przypadku, gdy zarzut skarżącego dotyczący naruszenia art. 5 ust. 1 Konwencji opiera się głównie na zarzucanej niezgodności z prawem jego pozbawienia wolności na mocy prawa krajowego, i gdy to pozbawienie wolności zostało zakończone, skutecznym środkiem, który wymaga wyczerpania, jest powództwo mogące prowadzić do stwierdzenia, że pozbawienie wolności było niezgodne z prawem, a w konsekwencji do przyznania odszkodowania, jeśli działanie tego środka w praktyce zostanie w sposób przekonujący ustalona. Gdyby uznać inaczej, oznaczałoby to powielenie postępowania krajowego przez postępowanie przed Trybunałem, co nie byłoby zgodne z jego subsydiarnym charakterem (zob. Gavril Yosifov przeciwko Bułgarii, nr 74012/01, § 42, 6 listopada 2008, z dalszym odniesieniem, i Ławniczak przeciwko Polsce, nr 22857/07, §§ 41-44, 23 października 2012 r.).

15.  Kwestię wyczerpania krajowych środków odwoławczych ustala się zwykle poprzez odniesienie do dnia, w którym skarga została wniesiona do Trybunału (zob. Baumann przeciwko Francji, nr 33592/96, § 47, EKPC 2001-V (fragmenty)).

2. Zastosowanie zasad ogólnych do niniejszej sprawy

16.  Obecna skarga została wniesiona do Trybunału w dniu 26 listopada 2014 r., a więc gdy skarżący byli już na wolności - prawie pięć miesięcy po zwolnieniu ze strzeżonego ośrodka (zob. punkt 31 powyżej).

17.  W związku z powyższym, w świetle opisanych powyżej zasad Konwencji, powództwo, które może prowadzić do stwierdzenia niezgodności z prawem zaskarżonego środka i do przyznania odszkodowania, należy uznać za skuteczny środek odwoławczy (zob. paragraf 56 powyżej).

18.  Art. 407 ustawy z 2013 r., który wszedł w życie w dniu 1 maja 2014 r., przewiduje środek ochrony prawnej, za pomocą którego cudzoziemiec ma prawo dochodzić odszkodowania za niewątpliwie nieuzasadnione umieszczenie go w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców. Taki środek jest dostępny przez rok od zwolnienia cudzoziemca (zob. paragraf 38 powyżej).

19.  Zgodnie z polskim prawem, środek ochrony prawnej, o którym mowa, nie jest zależny od uznania władzy wykonawczej. Skutkujący wyrok sądu krajowego jest bezwzględnie wiążący dla stron postępowania (zob., w przeciwieństwie do tego, Burden, §§ 40 i 43, cytowany powyżej, oraz B. i L. przeciwko Wielkiej Brytanii (dec.), nr 36536/02, 29 czerwca 2004).

20.  Skarżący twierdzili, że środek ochrony prawnej, o którym mowa, nie może zostać uznany za skuteczny z uwagi na brak przykładów praktyki sądów krajowych poza postanowieniem wydanym w dniu 4 czerwca 2014 r. przez Sąd Apelacyjny w Lublinie (zob. paragraf 40 powyżej).

Trybunał zauważa, że przyjęcie rozumowania skarżących oznaczałoby, że wszystkie środki, które nie istniały wystarczająco długo, by mogły zostać sprawdzone przed sądami krajowymi przez zainteresowane osoby, musiałyby zostać automatycznie uznane za nieskuteczne, a skarżący byliby zniechęceni do korzystania ze środków będących do ich dyspozycji w państwie w celu uzyskania dostępnego zadośćuczynienia. Takie podejście z kolei doprowadziłoby do zniweczenia przedmiotu i celu leżącego u podstaw Konwencji, zgodnie z którymi prawa i wolności powinny być chronione przez Układające się Państwo w ramach jego jurysdykcji, i podważyłoby to subsydiarny charakter roli Trybunału i jego zdolność do funkcjonowania (zob. B. i L. przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (dec.), nr 36536/02, 29 czerwca 2004 r. oraz Burden przeciwko Wielkiej Brytanii [WI], nr 13378/05, § 42, EKPC 2008).

21.  W odniesieniu do argumentu skarżących, zgodnie z którym środek nie był dla nich dostępny w praktyce, ponieważ ich pobyt w Polsce był nielegalny, Trybunał zauważa, że powództwo odszkodowawcze na podstawie ustawy z 2013 r. nie jest uzależnione od obecności cudzoziemca w jurysdykcji [państwa]. W każdym razie, gdy skarżący zostali zwolnieni, wykonanie decyzji z 2013 r. o ich deportacji zostało już zawieszone (zob. paragraf 28 powyżej), a ponowiony wniosek o status uchodźcy Pani Bistievy był w trakcie rozpatrywania w świetle nowych okoliczności, a mianowicie faktu, że jej krewni uzyskali status uchodźcy w Polsce (zobacz paragraf 27 powyżej). W związku z tym obiektywnie nic nie stało na przeszkodzie, by skarżący złożyli przedmiotowe powództwo i by w pełni byli włączeni w postępowanie.

22.  Zgodnie z zasadą subsydiarności, Trybunał zauważa zatem, że przed uzyskaniem rozpatrzenia przez Trybunał przedmiotowego zarzutu na podstawie Konwencji skarżący powinni byli dochodzić roszczeń na poziomie krajowym i wnieść powództwo o odszkodowanie na podstawie art. 407 ustawy z 2013 r.

23.  W świetle powyższego Trybunał nie musi rozpatrywać pozostałej części sprzeciwu Rządu.

24.  W związku z tym skargi na podstawie art. 5 ust. 1 i 4 Konwencji muszą zostać odrzucone na podstawie art. 35 ust. 1 i 4 Konwencji z uwagi na niewyczerpanie krajowych środków odwoławczych.

II. ZARZUCANE NARUSZENIE ARTYKUŁU 8 KONWENCJI

25.  Ponadto, skarżący zarzucili na podstawie art. 8 Konwencji, że umieszczenie ich w strzeżonym ośrodku nie było koniecznym środkiem w stosunku do zamierzonego celu i że stanowiło nieproporcjonalną ingerencję w ich prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Istotna część art. 8 brzmi:

„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego ... życia rodzinnego ...

2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.”.

A. Dopuszczalność

26.  Trybunał zauważa, że skarga nie jest w sposób oczywisty nieuzasadniona w rozumieniu art. 35 ust. 3 lit. a Konwencji. Zauważa ponadto, że nie jest ona niedopuszczalna w oparciu o żadne inne przesłanki. Musi zatem zostać uznana za dopuszczalną.

B. Przedmiot sprawy

27.  Skarżący twierdzili, że zatrzymanie administracyjne rodziny stanowiło nieuzasadnioną i nieproporcjonalną ingerencję w skuteczne funkcjonowanie ich życia rodzinnego. Twierdzili, że nie było ryzyka ucieczki, ponieważ Pani Bistieva nie opuściłaby Polski bez swojego najmłodszego dziecka, którego pobyt w Polsce nie był nielegalny.

28.  Rząd argumentował, że nie było ingerencji w prawa Pani Bistievy na mocy art. 8, ponieważ nie została oddzielona od swoich dzieci. Alternatywnie, Rząd twierdził, że zatrzymanie administracyjne skarżących było uzasadnione na podstawie ust. 2 tego przepisu.

29.  Trybunał stwierdza, że nie ma żadnych wątpliwości co do istnienia „życia rodzinnego" w rozumieniu jego orzecznictwa w niniejszej sprawie.

30.  Podstawowym celem art. 8 jest ochrona jednostki przed arbitralnymi działaniami władz publicznych. Stwarza to pozytywne obowiązki związane z efektywnym „poszanowaniem" życia rodzinnego. Państwa mają obowiązek „działać w taki sposób, aby umożliwić zainteresowanym prowadzenie normalnego życia rodzinnego" (zob . Popov przeciwko Francji, nr 39472/07 i 39474/07, § 133, 19 stycznia 2012 r., z późniejszymi zmianami).

31.  Podczas gdy wzajemne korzystanie przez matkę i dziecko ze wspólnego przebywania stanowi podstawowy element życia rodzinnego, nie można z tego wywnioskować, że sam fakt, że jednostka rodzinna jest utrzymywana, musi koniecznie gwarantować poszanowanie prawa do życia rodzinnego, w szczególności gdy rodzina jest pozbawiona wolności. Trybunał stwierdza, że chociaż Pani Bistieva nie była oddzielona od swoich dzieci, fakt umieszczenia skarżących w strzeżonym ośrodku przez prawie sześć miesięcy, a tym samym poddanie ich warunkom życia typowym dla instytucji penitencjarnej, można uznać za ingerencję w skuteczne korzystanie przez nich z życia rodzinnego (zob., mutatis mutandis, Popov, cytowany powyżej, § 134, AB i Inni przeciwko Francji, nr 11593/12, § 145, 12 lipca 2016 r .; R.K. i Inni przeciwko Francji, nr 68264/14, § 106, 12 lipca 2016 r.; A.M. i Inni przeciwko Francji, nr 24587/12, § 86, 12 lipca 2016 r .; R.C. i Inni przeciwko Francji, nr 76491/14, § 72, 12 lipca 2016 r.).

32.  Taka ingerencja pociąga za sobą naruszenie art. 8 Konwencji, chyba że może być uzasadniona na podstawie ustępu 2 tego artykułu, to znaczy, jeżeli jest „przewidziana przez ustawę", realizuje jeden lub więcej celów wymienionych w tym przepisie, i jest „konieczna w demokratycznym społeczeństwie" dla wypełnienia wspomnianego celu lub celów.

33.  Podstawami prawnymi pozbawienia wolności pierwszych trzech skarżących były stosowne przepisy ustawy z 2003 r. i ustawy z 2013 r. (zob. paragraf 34 i 35 powyżej); zob. również wyrok w sprawie Popov, cytowany powyżej, § 136; wyrok w sprawie A.B. i Inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 147; oraz wyrok w sprawie R.K. i Inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 108).

34.  Kiedy pierwsi trzej skarżący zostali z powrotem sprowadzeni do Polski w dniu 9 stycznia 2014 r. (zob. paragraf 9 powyżej), pierwotna decyzja polskich organów o wydaleniu z dnia 6 marca 2013 r. była w mocy (zob. paragraf 7 powyżej). Decyzja ta pozostawała wykonalna do momentu, gdy czasowo zawieszono ją w dniu 5 czerwca 2014 r. (zob. paragraf 28 powyżej). Tego skutku prawnego nie zmieniono pomimo faktu, że w toku było nowe postępowanie w sprawie statusu uchodźcy dotyczące skarżących od 28 stycznia do 18 kwietnia 2014 r. i od 22 maja do 29 czerwca 2014 r., kiedy skarżących ostatecznie wypuszczono ze strzeżonego ośrodka (zob. paragraf 19, 20, 22, 24, 27 i 31 powyżej). Biorąc pod uwagę opisaną powyżej chronologię, należy uznać, że środek detencyjny zastosowano w kontekście zapobiegania nielegalnej imigracji, w szczególności w celu wydalenia. W związku z tym cel ingerencji był uprawniony w rozumieniu art. 8 ust. 2 Konwencji (zob. wyrok w sprawie Popov, cytowany powyżej, §137; oraz wyrok w sprawie A.B. i Inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 148; oraz wyrok w sprawie R.K. i Inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 109).

35.  Trybunał musi następnie ustalić, czy pozbawienie wolności rodziny na okres trwający tyle, co w przypadku niniejszej sprawy, było konieczne w rozumieniu art. 8 ust. 2 Konwencji, czyli innymi słowy, czy było uzasadnione z uwagi na pilną potrzebę społeczną i w szczególności proporcjonalne w odniesieniu do uprawnionego celu, do którego dążono (zob. wyrok w sprawie Popov, cytowany powyżej, § 138).

36.  Organy mają obowiązek zachowywać sprawiedliwą równowagę między konkurującymi interesami jednostki i społeczeństwa jako całości. Taką równowagę należy zagwarantować, biorąc pod uwagę konwencje międzynarodowe, szczególnie Konwencję o prawach dziecka. W związku z tym trzeba pogodzić ze sobą ochronę praw podstawowych i ograniczenia nałożone w ramach polityki imigracyjnej danego państwa. Dlatego środek polegający na pozbawieniu wolności musi być proporcjonalny do celu realizowanego przez organy, którym w niniejszej sprawie jest wykonanie decyzji w sprawie wydalenia. Z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku, gdy sprawa dotyczy rodziny, przy ocenie proporcjonalności organy muszą brać pod uwagę dobro dziecka. W związku z tym Trybunał wskazuje, iż istnieje obecnie powszechny konsensus – w tym w prawie międzynarodowym – na rzecz przekonania, że w przypadku wszystkich decyzji dotyczących dzieci najważniejsze musi być ich dobro ( ibid., § 139 i 140, z dalszymi odniesieniami). Także z raportów międzynarodowych wynika, że ochrona dobra dziecka obejmuje zarówno utrzymywanie rodziny razem, na tyle, na ile to możliwe, jak i rozważanie alternatywnych środków, tak by pozbawienie wolności małoletnich było wyłącznie środkiem ostatecznym ( ibid., § 141).

37.  W niniejszej sprawie skarżących zatrzymano administracyjnie po ich przeniesieniu z Niemiec, dokąd uciekli niedługo po tym, jak organ drugiej instancji w Polsce oddalił ich pierwszy wniosek o status uchodźcy (zob. paragrafy 7–9 powyżej).

38.  Przez cały okres pozbawienia wolności skarżących – do początku czerwca 2014 r. – decyzja o wydaleniu z 2013 r. pozostawała wiążąca i wykonalna (zob. paragrafy 7, 20, 22, 24 i 28 powyżej) pomimo licznych wniosków ze strony pierwszej skarżącej w sprawie zawieszenia wykonania tej decyzji.

39.  Trybunał zauważa, że najmłodsze dziecko pierwszej skarżącej nie było objęte pierwszym wnioskiem rodziny o status uchodźcy (zob. paragraf 6 powyżej) i że nie przekroczyło granicy Polski nielegalnie (zob. paragraf 18 powyżej). Wojewoda Warmińsko-Mazurski odmówił wydania decyzji o wydaleniu najmłodszego dziecka Pani Bistievy w dniu 27 kwietnia 2014 r. (zob. paragraf 18 powyżej). Trzy tygodnie później szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców stwierdził, że decyzja o wydaleniu dotyczyła wszystkich czterech skarżących (zob. paragraf 22 powyżej). W dniu 11 marca 2014 r. ten sam organ wyłączył to dziecko z zakresu pierwotnej decyzji o wydaleniu (zob. paragraf 22 powyżej). Jednak w dniu 18 kwietnia 2014 r. nowe postępowanie w sprawie statusu uchodźcy, które dotyczyło również najmłodszego dziecka, umorzono, ponieważ decyzja o wydaleniu z 2013 r. była wykonalna (zob. paragraf 24 powyżej). Ostatecznie wydalenie skarżących zawieszono ze względu na fakt, że pojawiły się nowe okoliczności w tej sprawie (zob. paragraf 28).

40.  Ponadto w początkowej fazie pozbawienia wolności skarżących w Polsce mąż pierwszej skarżącej był hospitalizowany w Niemczech (zob. paragrafy 17 i 23 powyżej).

41.  W świetle wszystkich wymienionych wyżej elementów Trybunał stwierdza, że istniało wyraźne ryzyko ucieczki w przypadku skarżących, biorąc pod uwagę, że troje z nich uciekło wcześniej do Niemiec, a wszyscy czworo zostali odseparowani od męża i ojca, który początkowo pozostał w tamtym państwie. W związku z tym ich umieszczenie w strzeżonym ośrodku może wydawać się uzasadnione z uwagi na pilną potrzebę społeczną (zob. mutatis mutandis wyrok w sprawie A.M. i Inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 95, i dla porównania: wyrok w sprawie Popov, cytowany powyżej, paragraf 145; wyrok w sprawie A.B. i Inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 154; oraz wyrok w sprawie R.K. i inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 115).

42.  Ponadto Trybunał zauważa, że Helsińska Fundacja wydała stosunkowo pozytywną ocenę dotyczącą organizacji i warunków życia w Strzeżonym Ośrodku w Kętrzynie w porównaniu z podobnymi ośrodkami w kraju (zob. paragrafy 11–16 i 21 powyżej; zob. również dla porównania: wyrok w sprawie Popov, cytowany powyżej, § 91–103; wyrok w sprawie A.B. i inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 112–115; wyrok w sprawie R.K. i Inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 67–72; oraz wyrok w sprawie R.C. i V.C. przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 35–40, w którym Trybunał stwierdził naruszenie art. 3 z tytułu nieodpowiednich warunków pozbawienia wolności dzieci). Trybunał nie może jednak pominąć faktu, że ośrodek ten ma wiele cech zakładu karnego. W rzeczywistości ośrodek ten stał się takim zakładem.

43.  Trybunał uważa, że dobra dziecka nie można ograniczyć do trzymania rodziny razem i że organy muszą podjąć wszystkie konieczne kroki, aby na tyle, na ile to możliwe, ograniczyć pozbawienie wolności rodzin z dziećmi i skutecznie chronić prawo do życia rodzinnego (zob. mutatis mutandis wyrok w sprawie Popov, cytowany powyżej, § 147).

44.  W tym kontekście, biorąc pod uwagę uzasadnienie decyzji organów krajowych, Trybunał nie jest przekonany o tym, że polskie organy w rzeczywistości – tak jak powinny były to zrobić – uznawały zatrzymanie administracyjne tej rodziny za środek ostateczny. Organy te nie rozważyły również w należyty sposób możliwych środków alternatywnych, w szczególności w okresie, gdy skarżący byli ponownie połączeni z mężem i ojcem. Trybunał ma także poważne wątpliwości, czy organy te w wystarczającym stopniu rozważyły dobro trojga dzieci pierwszej skarżącej, zgodnie z zobowiązaniami wynikającymi z prawa międzynarodowego i art. 401 ust. 4 ustawy z 2013 r. (zob. paragrafy 36 i 42 powyżej).

45.  Trybunał zauważa wreszcie, że administracyjne zatrzymanie skarżących trwało pięć miesięcy i 20 dni, czyli wielokrotnie dłużej niż w sprawach referencyjnych przeciwko Francji (zob. piętnaście dni w sprawie Popov; osiemnaście dni w sprawie A.B. i Inni przeciwko Francji; dziesięć dni w sprawie R.C. i V.C. przeciwko Francji; oraz dziewięć dni w sprawie R.K. i inni przeciwko Francji, wszystkie cytowane powyżej). W tym okresie polskie organy przeanalizowały trzy odwołania i dwa wnioski o status uchodźcy złożone przez pierwszą skarżącą (zob. paragrafy 17, 19, 26, 27 i 30 powyżej), przeprowadziły weryfikację tożsamości skarżących (zob. paragraf 20 powyżej) i przeniosły męża pierwszej skarżącej z powrotem z Niemiec (zob. paragraf 23 powyżej). Jednak Trybunał musi zauważyć, że rozpatrywanie wniosku o status uchodźcy złożonego przez skarżących w dniu 28 stycznia 2014 r. zajęło ponad dwa miesiące, a jego skutkiem była decyzja z dnia 18 kwietnia 2014 r. o umorzeniu postępowania (zob. paragraf 24 powyżej). Organy najwyraźniej pozostały bierne od tego dnia do dnia 2 maja 2014 r., w którym skarżący złożyli nowy wniosek o status uchodźcy. W tym kontekście Trybunał uważa, że pozbawienie wolności małoletnich wymagało szybszego działania i większej staranności ze strony organów.

46.  W związku z tym Trybunał stwierdza, że nawet w świetle ryzyka, iż rodzina mogła uciec, organom nie udało się przedstawić wystarczających powodów uzasadniających pozbawienie wolności przez pięć miesięcy i dwadzieścia dni w ośrodku bezpieczeństwa i że w wyniku tego doszło do naruszenia art. 8 Konwencji (zob. wyrok w sprawie Popov, cytowany powyżej, § 148; wyrok w sprawie A.B. i Inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 156; oraz wyrok w sprawie R.K. i Inni przeciwko Francji, cytowany powyżej, § 117).

III. ZASTOSOWANIE ART. 41 KONWENCJI

47.  Art. 41 Konwencji stanowi, że:

„Jeżeli Trybunał stwierdzi, że nastąpiło naruszenie Konwencji lub jej Protokołów, oraz jeżeli prawo wewnętrzne zainteresowanej Wysokiej Układającej się Strony pozwala tylko na częściowe usunięcie konsekwencji tego naruszenia, Trybunał orzeka, gdy zachodzi taka potrzeba, o przyznaniu słusznego zadośćuczynienia pokrzywdzonej stronie”.

A. Szkoda

48.  Skarżący domagali się 12 000 euro (EUR) jako zadośćuczynienia za krzywdę, podkreślając, że zatrzymano ich administracyjnie na długi okres i że dwoje dzieci było w wieku, w którym rozumiało przedmiotową sytuację, która doprowadziła do naruszenia w niniejszej sprawie, i cierpiało z powodu stresu związanego z nałożeniem na rodzinę środka detencyjnego.

49.  Rząd twierdził, że roszczenie było nadmierne w porównaniu z tym, co Trybunał przyznał w sprawach Dagirat Dzhabrailova przeciwko Polsce (ugoda) nr 78244/11 z dnia 9 września 2014 r. oraz Muskhadzhiyeva i Inni przeciwko Belgii nr 41442/07 z dnia 19 stycznia 2010 r.

50.  Trybunał, biorąc pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy, w szczególności długość okresu pozbawienia wolności skarżących, w świetle swojej praktyki przyznaje łącznie wszystkim skarżącym 12 000 EUR tytułem zadośćuczynienia za krzywdę.

B. Koszty i wydatki

51.  Skarżący nie zgłosili żadnych roszczeń z tego tytułu. W związku z tym Trybunał nie przyznaje żadnego odszkodowania.

C. Odsetki za zwłokę

52.  Trybunał uznaje za stosowne, aby odsetki za zwłokę były naliczane według oprocentowania kredytu Europejskiego Banku Centralnego na koniec dnia, powiększonego o trzy punkty procentowe.

Z TYCH PRZYCZYN TRYBUNAŁ JEDNOGŁOŚNIE

1.  Uznaje skargę wniesioną na mocy art. 8 za dopuszczalną, a skargę w pozostałym zakresie za niedopuszczalną.

2.  Orzeka, że doszło do naruszenia art. 8 Konwencji.

3.  Orzeka

(a) że pozwane państwo musi wypłacić skarżącym, w terminie trzech miesięcy od dnia, w którym wyrok stanie się ostateczny zgodnie z art. 44 ust. 2 Konwencji, łącznie 12 000 EUR (dwanaście tysięcy euro) tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, powiększone o ewentualny podatek, jakim kwota ta może zostać obciążona, przeliczone na walutę pozwanego państwa według kursu obowiązującego w dniu rozliczenia;

(b) że od daty upłynięcia wspomnianego wyżej terminu trzech miesięcy do momentu uregulowania należności od powyższej kwoty naliczane będą odsetki zwykłe według stawki równej oprocentowaniu kredytu Europejskiego Banku Centralnego na koniec dnia powiększonej o trzy punkty procentowe.

Sporządzono w języku angielskim i notyfikowano na piśmie w dniu 10 kwietnia 2018 r., zgodnie z regułą 77 ust. 2 i 3 Regulaminu Trybunału.

Marialena Tsirli		Vincent A. De Gaetano
Kanclerz		Przewodniczący