Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

WYROK

STRASBURG

14 czerwca 2018 r.

OSTATECZNY

08/10/2018

Wyrok ten stał się ostateczny zgodnie z warunkami określonymi w art. 44 ust. 2 Konwencji. Wyrok może podlegać korekcie wydawniczej.

W sprawie Euromak Metal Doo przeciwko Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii,

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Sekcja Pierwsza), zasiadając jako Izba w składzie:

Linos-Alexandre Sicilianos, Przewodniczący,
Kristina Pardalos,
Aleš Pejchal,
Krzysztof Wojtyczek,
Armen Harutyunyan,
Tim Eicke,
Jovan Ilievski, sędziowie,
oraz Abel Campos, Kanclerz Sekcji,

obradując na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 maja 2018 r.,

wydaje następujący wyrok, który w tym dniu został przyjęty:

POSTĘPOWANIE

[Paragrafy 1-4 wyroku pominięto]

FAKTY

[ Paragrafy 5 - 28 wyroku pominięte i zastąpione tłumaczeniem poniższego streszczenia przygotowanego przez Kancelarię Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Streszczenie stanu faktycznego1 :

Euro Mak Metal to rodzinne przedsiębiorstwo z siedzibą w Skopje, prowadzące działalność w zakresie handlu złomem. Spółka została wykreślona z rejestru spółek i zaprzestała działalności w 2017 r.

Sprawa dotyczyła skargi spółki na nałożenie na nią obowiązku zapłaty wraz z odsetkami podatku od wartości dodanej, który wcześniej odliczyła od swoich zobowiązań podatkowych.

W następstwie kontroli przeprowadzonej w 2009 r. przez urząd skarbowy poinformowano skarżącą spółkę, że popełniła ona błędy przy obliczaniu jej deklaracji VAT dotyczącej otrzymanych towarów, ponieważ jej dostawcy nie zadeklarowali lub nie zapłacili podatku na rzecz państwa.

W związku z tym spółka nie mogła skorzystać z odliczeń VAT, jak miało to miejsce w przeszłości. Uzasadnienie to zostało następnie utrzymane przez wszystkie właściwe organy krajowe i sądy administracyjne.

PRAWO

I. ZARZUCANE NARUSZENIE ART. 1 PROTOKOŁU NR 1 DO KONWENCJI

29. Skarżąca spółka zarzuciła na podstawie art. 1 Protokołu nr 1, że pomimo pełnego wywiązania się z własnych zobowiązań w zakresie VAT, władze krajowe pozbawiły ją prawa do odliczenia naliczonego VAT, który zapłaciła od otrzymanych towarów, ponieważ jej dostawcy nie wywiązali się z własnych zobowiązań w zakresie sprawozdawczości VAT. Ponadto w związku z odmową zezwolenia na wyżej wymienione odliczenie na skarżącą spółkę bezzasadnie nałożono obowiązek zapłaty naliczonego VAT, który wcześniej zgodnie z prawem odliczyła, tym razem wraz z odsetkami. Artykuł 1 Protokołu nr 1 stanowi:

„Każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego.

Powyższe postanowienia nie będą jednak w żaden sposób naruszać prawa Państwa do wydawania takich ustaw, jakie uzna za konieczne dla uregulowania sposobu korzystania z własności zgodnie z interesem powszechnym lub w celu zabezpieczenia uiszczania podatków bądź innych należności lub kar pieniężnych”.

A. Dopuszczalność

1. Niezgodność ratione personae

a) Stanowiska stron

30. Rząd zwrócił się do Trybunału o odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej ratione personae z uwagi na fakt, że skarżąca spółka przestała istnieć. Rząd podniósł, że w związku z wykreśleniem spółki skarżącej z rejestru spółek, nakaz zapłaty podatku przestał być wykonalny i nie istniała już groźba jego wykonania. Ponadto skarżąca spółka miała świadomość, że toczy się postępowanie w sprawie wykreślenia jej z rejestru spółek, ale nie powiadomiła o tym Trybunału. Ponadto Rząd sprzeciwił się temu, że zaprzestanie działalności gospodarczej przez skarżącą spółkę nie było związane z decyzją podatkową ani z wynikającymi z niej nakazami zapłaty podatku.

31. Skarżąca spółka podniosła, że rzeczywiście zaprzestała działalności gospodarczej od momentu zablokowania jej rachunku bankowego. Ze względu na wspomnianą blokadę nie była ona w stanie prowadzić dalszej działalności gospodarczej, a w konsekwencji rzeczywiście została wykreślona z rejestru spółek z dniem 2 lutego 2017 r. Jej zdaniem nie uniemożliwiło to jednak Trybunałowi dalszej analizy sprawy, ponieważ obaj wspólnicy, państwo Pavlovski, byli jedynymi wspólnikami skarżącej spółki i mieli uprawniony interes w prowadzeniu postępowania w sprawie.

b) Ocena Trybunału

32. Trybunał zauważa, że skarżąca spółka istniała w chwili wniesienia skargi, tj. w dniu 16 października 2014 r., i że przestała istnieć w dniu 2 lutego 2017 r. Ponadto Trybunał odnotowuje, że spółka ta była przedsiębiorstwem rodzinnym należącym do państwa Pavlovskich, którzy byli jej jedynymi założycielami i jedynymi wspólnikami w chwili wniesienia skargi i w dniu wykreślenia spółki z rejestru spółek. Trybunał zauważa również, że zarzucane naruszenie art. 1 Protokołu nr 1 w niniejszej sprawie dotyczy naliczenia podatku oraz że postępowanie podatkowe dotyczy przede wszystkim roszczenia pieniężnego mającego wpływ na interesy majątkowe państwa Pavlovskich jako jedynych wspólników rzeczonej spółki.

33. W związku z tym Trybunał zauważa, że nawet jeśli, w kategoriach krajowych, zobowiązania i roszczenia skarżącej spółki formalnie wygasły po jej wykreśleniu z rejestru spółek, spór przed Trybunałem na mocy Konwencji pozostaje nierozstrzygnięty, a państwo Pavlovski, którzy wyrazili chęć dalszego prowadzenia postępowania przed Trybunałem, mają uprawniony interes w uzyskaniu ostatecznego rozstrzygnięcia tej sprawy przez Trybunał (zob. na przykład Uniya OOO i Belcourt Trading Company przeciwko Rosji, skargi nr 4437/03 i 13290/03, § 263, 19 czerwca 2014 r., z dalszymi odniesieniami). Zastrzeżenie Rządu należy zatem oddalić.

2. Niewyczerpanie krajowych środków odwoławczych

a) Stanowiska stron

34. Rząd zaproponował, aby Trybunał odrzucił skargę ze względu na brak wyczerpania krajowych środków odwoławczych, ponieważ skarżąca spółka nie przystąpiła do postępowania karnego przeciwko swoim dostawcom, ani nie wystąpiła z roszczeniem cywilnym o odzyskanie od rzeczonych spółek kwot, które jej naliczono.

35. Skarżąca spółka odrzuciła te żądania, stwierdzając, że postępowanie karne wszczęto przeciwko osobom fizycznym, z których większość nie była nawet założycielami ani kierownikami spółek będących jej dostawcami. Ponadto, zgodnie z nakazami dotyczącymi VAT, skarżąca spółka nie zapłaciła ostatecznie żadnych kwot, w związku z czym nie można było żądać od tych stron żadnej rzeczywistej kwoty.

b) Ocena Trybunału

36. Trybunał w pierwszej kolejności przypomina, że w sytuacji, gdy istnieje kilka krajowych środków odwoławczych, z których może skorzystać dana osoba, ma ona możliwość wyboru środka, który odnosi się do zasadniczego roszczenia. Innymi słowy, w sytuacji skorzystania z jednego środka odwoławczego, nie jest konieczne korzystanie z innego środka odwoławczego o zasadniczo jednakowym celu (zob. na przykład Popovski przeciwko Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, skarga nr 12316/07, § 80, 31 października 2013 r.). Ponadto zasada wyczerpania krajowych środków odwoławczych zawarta w art. 35 ust. 1 Konwencji musi być stosowana w celu odzwierciedlenia praktycznych realiów sytuacji skarżącego, aby zapewnić skuteczną ochronę praw i wolności gwarantowanych przez Konwencję (zob. Hilal przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (dec.), skarga nr 45276/99, 8 lutego 2000 r.).

37. W niniejszej sprawie Trybunał zauważa, że skarżąca spółka odwołała się od naliczenia podatku oraz decyzji nakazujących zapłatę dodatkowego podatku, przedstawiła swoje argumenty przed krajowymi organami podatkowymi i sądami administracyjnymi oraz dała im możliwość zapobieżenia lub naprawienia zarzucanego naruszenia art. 1 Protokołu nr 1.

38. W opinii Trybunału nie było konieczne, aby skarżąca spółka, oprócz postępowania administracyjnego w sprawie podatku, podjęła inne środki odwoławcze dotyczące tej samej sprawy. W związku z powyższym Trybunał stwierdza, że skarżąca spółka wyczerpała dostępne krajowe środki odwoławcze w odniesieniu do skargi wniesionej do Trybunału.

3. Wnioski

39. Trybunał wskazuje, że skarga nie jest w sposób oczywisty nieuzasadniona w rozumieniu art. 35 ust. 3 lit. a Konwencji. Ponadto odnotowuje, że nie jest ona też niedopuszczalna na żadnej innej podstawie. Należy ją zatem uznać za dopuszczalną.

B. Przedmiot skargi

1. Argumenty stron

40. Skarżąca spółka twierdziła, że została obciążona dodatkowymi kwotami podatku. Były to odliczenia VAT, których zgodnie z prawem dokonywała ona w przeszłości. Skarżąca spółka wypełniła wszystkie ciążące na niej zobowiązania podatkowe i nie miała obowiązku ani możliwości dowiedzieć się, czy jej dostawcy wypełnili swoje zobowiązania z tytułu VAT, ani też w żaden sposób wpłynąć na ich działania w tym zakresie. Ingerencja w jej mienie nie była zgodna z prawem, a ukaranie skarżącej spółki poprzez nałożenie na nią dodatkowego VAT stanowiło dla niej nieproporcjonalne obciążenie. Wreszcie, skarżąca spółka stwierdziła, że okoliczności sprawy były podobne do tych w sprawie „Bulves” AD przeciwko Bułgarii (skarga nr 3991/03, 22 stycznia 2009 r.) i że w związku z tym Trybunał powinien stwierdzić naruszenie.

41. Rząd stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie nie można powiedzieć, że doszło do jakiejkolwiek ingerencji ze strony Państwa, ponieważ skarżąca spółka nigdy w rzeczywistości nie zapłaciła kwot, które zostały jej naliczone. Ponadto Rząd wskazał, że nawet jeżeli stwierdzona zostanie ingerencja, była ona proporcjonalna. Ze względu na szeroki margines oceny przysługujący Państwu skarżąca spółka była zobowiązana do współodpowiedzialności za działalność przestępczą swoich dostawców, którą wspierała wyrażeniem zgody na wykorzystanie wystawionych przez nich faktur i działanie w oparciu o nie. Wreszcie Rząd podniósł, że ze względu na szeroki margines oceny przysługujący Państwu okoliczność, że należny podatek nie został jeszcze pobrany przez Państwo, stanowi wystarczający powód do odróżnienia tej sprawy od sprawy „Bulves” AD ( op. cit.).

2. Ocena Trybunału

a) Zasady ogólne

42. Trybunał zauważa, że niniejsza sprawa podlega rozpatrzeniu na podstawie art. 1 akapit drugi Protokołu nr 1 do Konwencji, ponieważ sporna ingerencja miała wyraźnie na celu „zapewnienie uiszczania podatków”. W tym względzie Trybunał przypomina, że chociaż Państwu przysługuje szeroki margines oceny w obszarze opodatkowania, przypadek ingerencji musi zapewniać „sprawiedliwą równowagę” pomiędzy wymogami ogólnego interesu wspólnoty a wymogami ochrony podstawowych praw jednostki (zob. Gasus Dosier und Fördertechnik GmbH przeciwko Niderlandom, 23 lutego 1995 r., §§ 59-60, Seria A nr 306B oraz Khodorkovskiy i Lebedev przeciwko Rosji, skargi nr 11082/06 i 13772/05, § 870, 25 lipca 2013 r.).

b) Zastosowanie w niniejszej sprawie

43. Trybunał zauważa na wstępie, że nie ma wątpliwości co do tego, że prawo skarżącej spółki do żądania odliczenia stanowiło przynajmniej „uprawnione oczekiwanie” uzyskania skutecznego korzystania z prawa własności stanowiącego „mienie” w rozumieniu art. 1 zdanie pierwsze (zob. „ Bulves” AD, op. cit., § 57). Zauważa również, że naliczenie podatku w odniesieniu do skarżącej spółki (zob. paragraf 9 powyżej) stanowiło ingerencję w jej mienie ( Khodorkovskiy i Lebedev przeciwko Rosji, op. cit., § 873).

44. W rozpatrywanej sprawie Trybunał zauważa, że skarżąca spółka zadeklarowała VAT na wszystkich wystawionych przez siebie fakturach (zob. paragraf 6 powyżej). Wypełniła ona wszystkie swoje pozostałe zobowiązania z tytułu VAT, płacąc VAT na rzecz Państwa i otrzymując zwrot na podstawie faktur od swoich dostawców, na których VAT został zadeklarowany. Potwierdza to fakt, że skarżąca spółka od lat składała deklaracje podatkowe Państwu, które przetwarzało je bez żadnych uwag (zob. paragraf 7 powyżej). Wnioski wyciągnięte w odniesieniu do dostawców spółki skarżącej (mianowicie, że nie złożyli oni deklaracji podatkowej lub nie zapłacili podatku na rzecz Państwa) opierały się na wcześniejszych kontrolach podatkowych przeprowadzonych w odniesieniu do tych spółek, które nie zostały udostępnione skarżącej spółce (zob. paragraf 9 powyżej). Trybunał zauważa zatem, że skarżąca spółka nie miała i nie mogła mieć wiedzy o tym, czy jej dostawcy wypełnili swoje zobowiązania w zakresie VAT; nie zarzucano też, że brała udział w ewentualnych działaniach przestępczych popełnionych przez te spółki.

45. Trybunał odnotowuje, że w sprawie „Bulves” AD ( op. cit.) stwierdził naruszenie prawa skarżącej spółki do poszanowania swego mienia w podobnych okolicznościach. Trybunał wskazał, co następuje:

„71. Biorąc pod uwagę terminowe i pełne wywiązanie się przez skarżącą spółkę z zobowiązań w zakresie sprawozdawczości VAT, jej niezdolność do zapewnienia wywiązania się przez dostawcę z zobowiązań w zakresie sprawozdawczości VAT oraz fakt, że nie doszło do oszustwa w odniesieniu do systemu VAT, o którym skarżąca spółka wiedziała lub miała możliwość uzyskania takiej wiedzy, Trybunał stwierdza, że ta ostatnia nie powinna była zostać zobowiązana do ponoszenia pełnych konsekwencji niewywiązania się przez dostawcę z zobowiązań w zakresie sprawozdawczości VAT w terminie, poprzez odmowę prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT i w konsekwencji poprzez nakaz zapłaty podatku VAT po raz drugi wraz z odsetkami. Trybunał uznaje, że stanowiło to nadmierne indywidualne obciążenie dla skarżącej spółki, które naruszyło sprawiedliwą równowagę, jaką należy zachować między wymogami interesu ogólnego wspólnoty a wymogami ochrony prawa własności”.

46. W tych okolicznościach Trybunał stwierdza, że te same względy mają zastosowanie w niniejszej sprawie.

47. Trybunał zauważa, że jedyną istotną różnicą między niniejszą sprawą a sprawą “ Bulves” AD jest fakt, że w niniejszej sprawie skarżąca spółka nie uregulowała swoich zobowiązań wobec państwa wynikających z zaskarżonych decyzji (zob. paragraf 9 powyżej). W związku z tym Trybunał zauważa, że rachunek bankowy spółki skarżącej został zablokowany na podstawie zaskarżonych nakazów zapłaty naliczonego podatku, a spółka ostatecznie przestała istnieć, co obiektywnie uniemożliwiło jej wywiązanie się ze zobowiązań wynikających z tych nakazów. W tych okolicznościach, biorąc pod uwagę, że nie ma wątpliwości co do tego, że zaskarżona decyzja podatkowa miała wpływ na prawa własności skarżącej spółki, różnica ta nie ma decydującego wpływu na ocenę Trybunału na podstawie art. 1 Protokołu nr 1 (por. Business Support Centre przeciwko Bułgarii, skarga nr 6689/03, § 23, 18 marca 2010 r.).

48. Ponadto w zakresie, w jakim zaproponowana przez Rząd (zob. paragraf 34 powyżej) możliwość wniesienia przez skarżącą spółkę powództwa cywilnego przeciwko swoim dostawcom może mieć znaczenie dla oceny proporcjonalności dokonywanej przez Trybunał (zob. Sulejmani przeciwko Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, skarga nr 74681/11, § 41, 28 kwietnia 2016 r.), Trybunał odnotowuje, że w kontekście postępowania administracyjnego władze krajowe nigdy nie sugerowały, że jest to otwarta dla skarżącej spółki możliwość zmniejszenia nakładanego na nią obciążenia finansowego. W związku z tym należy również zauważyć, że Rząd nie wykazał, że powództwo cywilne byłoby skutecznym i dostępnym środkiem odwoławczym w czasie istotnym dla okoliczności faktycznych (zob. „ Bulves” AD, op. cit., § 50, oraz mutatis mutandis Andonoski przeciwko Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, skarga nr 16225/08, § 39, 17 września 2015 r.). Te same względy mają zastosowanie w odniesieniu do możliwości przystąpienia do postępowania karnego przez skarżącą spółkę, jak sugerował Rząd (zob. paragraf 34 powyżej).

49. Podsumowując, Rząd nie przedstawił żadnych faktów ani argumentów, które mogłyby przekonać Trybunał do wyciągnięcia w niniejszej sprawie innych wniosków niż w sprawie „Bulves” AD ( op. cit.).

50. Powyższe rozważania są wystarczające, aby Trybunał uznał, że doszło do naruszenia art. 1 Protokołu nr 1.

II. ZASTOSOWANIE ART. 41 KONWENCJI

51. Art. 41 Konwencji stanowi:

„Jeśli Trybunał stwierdzi, że nastąpiło naruszenie Konwencji lub jej Protokołów, oraz jeśli prawo wewnętrzne zainteresowanej Wysokiej Układającej się Strony pozwala tylko na częściowe usunięcie konsekwencji tego naruszenia, Trybunał orzeka, gdy zachodzi potrzeba, słuszne zadośćuczynienie pokrzywdzonej stronie”.

A. Szkoda

1. Argumenty stron

52. Skarżąca spółka dochodziła kwoty 111 816 euro (EUR) tytułem zadośćuczynienia za szkodę majątkową. Kwota ta stanowiła zysk, jaki spółka uzyskałaby za okres po zablokowaniu jej rachunku bankowego do czasu wykreślenia jej z rejestru spółek, wraz ze stratami poniesionymi w tym samym okresie. Ponadto kierownik spółki, p. Pavlovski, dochodził za ten sam okres kwoty 19 590 EUR, stanowiącej utracony zysk i korzyści. W odniesieniu do szkody niemajątkowej skarżąca spółka zażądała 500 000 EUR.

53. Rząd kwestionował wszystkie żądane kwoty jako nadmierne i nieuzasadnione.

2. Ocena Trybunału

54. Trybunał nie dostrzega żadnego związku przyczynowego między stwierdzonym naruszeniem a zarzucaną przez skarżącą spółkę i p. Pavlovskiego szkodą majątkową. Przypomina, że stwierdzone naruszenie nie dotyczy wykreślenia skarżącej spółki z rejestru spółek czy utraty dochodów przez kierownika spółki. W postępowaniu przed Trybunałem chodziło bowiem jedynie o nadmierne indywidualne obciążenie, które skarżąca spółka musiała ponieść z powodu niewłaściwego oszacowania jej zobowiązań w zakresie VAT. W związku z tym Trybunał oddala oba roszczenia podniesione w tym względzie.

55. Odnosząc się do kwot dochodzonych z tytułu szkody niemajątkowej i uwzględniając swoje orzecznictwo (zob. Centro Europa 7 S.r.l. i Di Stefano przeciwko Włochom [WI], skarga nr 38433/09, § 221, ETPC 2012, oraz Rock Ruby Hotels Ltd przeciwko Turcji (słuszne zadośćuczynienie), skarga nr 46159/99, § 36, 26 października 2010 r.), Trybunał uznaje, orzekając na zasadzie słuszności, że należy przyznać kwotę 4000 EUR. Taką kwotę należy zapłacić państwu Pavlovskim jako jedynym wspólnikom skarżącej spółki (zob. mutatis mutandis, Holy Synod of the Bulgarian Orthodox Church (Metropolitan Inokentiy) i Inni przeciwko Bułgarii, skargi nr 412/03 i 35677/04, § 39, 22 stycznia 2009 r.).

B. Koszty i wydatki

56. Skarżąca spółka dochodziła również kwoty 3184 EUR z tytułu kosztów i wydatków poniesionych przed Trybunałem. Państwo Pavlovski zażądali, jako jedyni wspólnicy skarżącej spółki w momencie jej wykreślenia z rejestru spółek, aby wszelkie kwoty z tego tytułu zostały im wypłacone i przekazane.

57. Rząd kwestionował to żądanie jako nadmierne.

58. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału skarżącemu przysługuje prawo do zwrotu poniesionych kosztów i wydatków jedynie wówczas, kiedy wykazał, że były one rzeczywiście i w sposób konieczny poniesione i były uzasadnione co do wysokości. W niniejszej sprawie, mając na uwadze posiadane dokumenty oraz powyższe kryteria, Trybunał uznaje za uzasadnione zasądzić kwotę 1500 EUR na pokrycie kosztów wszelkiego rodzaju. Z uwagi na fakt, że spółka skarżąca zaprzestała działalności, kwota ta powinna zostać wypłacona w całości i przekazana jej wspólnikom, państwu Pavlovskim.

C. Odsetki za zwłokę

59. Trybunał za słuszne uznaje wyznaczenie wysokości odsetek za zwłokę na podstawie marginalnej stopy procentowej Europejskiego Banku Centralnego powiększonej o trzy punkty procentowe.

Z TYCH PRZYCZYN TRYBUNAŁ JEDNOGŁOŚNIE

1. Postanawia, że wspólnicy skarżącej spółki, państwo Pavlovski, posiadają legitymację do udziału w postępowaniu.

2. Uznaje skargę za dopuszczalną;

3. Uznaje, że doszło do naruszenia art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji;

4. Uznaje,

a) że pozwane Państwo winno, w terminie trzech miesięcy od daty, w której niniejszy wyrok stanie się ostateczny zgodnie z art. 44 ust. 2 Konwencji, uiścić na rzecz skarżącej spółki następujące kwoty, przeliczone na denary macedońskie według kursu obowiązującego w dniu płatności:

(i) 4000 EUR (cztery tysiące euro), plus wszelkie należne podatki, tytułem zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową;

(ii) 1500 EUR (tysiąc pięćset euro), plus wszelkie należne od skarżącej podatki, tytułem poniesionych kosztów i wydatków;

b) że od upływu wyżej wskazanego terminu trzech miesięcy aż do momentu uregulowania należności, należne będą odsetki zwykłe od określonych powyżej kwot, naliczone według stopy równej marginalnej stopie procentowej Europejskiego Banku Centralnego obowiązującej w tym okresie, powiększonej o trzy punkty procentowe;

5. Oddala pozostałą część roszczenia skarżącej dotyczącego słusznego zadośćuczynienia.

Sporządzono w języku angielskim i obwieszczono pisemnie w dniu 14 czerwca 2018 r., zgodnie z Regułą 77 §§ 2 i 3 Regulaminu Trybunału.

Abel Campos Linos-Alexandre Sicilianos Kanclerz Przewodniczący

Źródło: Komunikat prasowy Kanclerza Trybunału ECHR 215(2018), 14.06.2018 ( Press Release issued by the Registrar of the Court, ECHR 215(2018) 14.06.2018)