Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

WYROK

STRASBURG

14 marca 2017 r.

OSTATECZNY

18/09/2017

Wyrok ten stał się ostateczny na podstawie art. 44 ust. 2 Konwencji. Wyrok może podlegać korekcie wydawniczej.

W sprawie Yevgeniy Zakharov przeciwko Rosji

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Trzecia Sekcja), zasiadając jako Izba w składzie:

Helena Jäderblom, Przewodnicząca,
Luis López Guerra,
Helen Keller,
Dmitry Dedov,
Pere Pastor Vilanova,
Alena Poláčková,
Georgios A. Serghides, sędziowie,
oraz Stephen Phillips, Kanclerz Sekcji,

obradując na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 lutego 2017 r.,

wydaje następujący wyrok, który został przyjęty w tym dniu:

POSTĘPOWANIE

1. Sprawa wywodzi się ze skargi (nr 66610/10) przeciwko Federacji Rosyjskiej, wniesionej do Trybunału na podstawie art. 34 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności („Konwencji”) przez obywatela rosyjskiego, p. Yevgeniya Nikolayevicha Zakharova („skarżącego”), 16 października 2010 r.

2. Skarżącemu zezwolono na przedstawienie swojej sprawy osobiście na podstawie Reguły 36 § 2 in fine Regulaminu Trybunału. Rząd rosyjski („Rząd”) reprezentował p. G. Matyushkin, Pełnomocnik Federacji Rosyjskiej przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

3. Skarżący podnosi w szczególności, że naruszono jego prawo do poszanowania jego mieszkania.

4. W dniu 5 listopada 2015 r. skarga dotycząca zarzutu naruszenia prawa skarżącego do poszanowania jego mieszkania została zakomunikowana Rządowi, a pozostałą część skargi uznano za niedopuszczalną na podstawie Reguły 54 § 3 Regulaminu Trybunału.

FAKTY

I. OKOLICZNOŚCI SPRAWY

5. Skarżący urodził się w 1944 r. i mieszka w Kaliningradzie.

6. Do 1999 r. skarżący pozostawał w związku małżeńskim z Z. i mieszkał z nią w państwowym mieszkaniu udostępnionym rodzicom Z. Skarżący był zameldowany jako osoba mieszkająca w tym mieszkaniu.

7. W 1999 r. skarżący i Z. się rozwiedli, a skarżący przeprowadził się do swojej nowej partnerki, B. W tamtym czasie nie złożył wniosku o wymeldowanie z mieszkania, które zajmował z byłą żoną. Następnie Z. wykupiła mieszkanie, a skarżący stracił prawo do zamieszkiwania w nim.

8. B. zajmowała pokój w trzypokojowym mieszkaniu komunalnym na podstawie umowy najmu socjalnego. Pozostałe dwa pokoje zajmowali jej sąsiedzi. Skarżący i B. mieszkali razem w tym pokoju przez kolejne dziesięć lat. Nigdy nie zawarli związku małżeńskiego, a skarżący nie był zameldowany jako mieszkający w pokoju.

9. W maju 2009 r. B. zmarła, a jej sąsiedzi uniemożliwili skarżącemu wejście do mieszkania. Lokalny zarząd mieszkaniowy poinformował skarżącego, że musi opuścić pokój, ponieważ nie miał on prawa do jego zajmowania.

10. W dniu 28 września 2009 r. skarżący wszczął postępowanie sądowe przeciwko administracji lokalnej, domagając się uznania jego prawa, jako członka rodziny B., do zajmowania pokoju. Stwierdził, że on i B. mieszkali w pokoju jak mąż i żona od 1988 r., ale po jej śmierci sąsiedzi pozbawili go dostępu do pokoju. Uważał, że pomimo faktu, iż nie był w związku małżeńskim z B. i nie był zameldowany jako osoba zamieszkująca w pokoju, należy go uważać za członka jej rodziny, który nabył prawo do zajmowania jej pokoju. W szczególności podniósł następujące argumenty:

- prowadził wspólne gospodarstwo domowe z B.;

- płacił za utrzymanie pokoju;

- pokrył koszt pochówku B.;

- nie miał innego mieszkania: nie mógł wrócić do mieszkania swojej byłej żony Z., ponieważ została ona właścicielką tego mieszkania i mieszkała tam ze swoją nową rodziną;

- w dniu 8 września 2009 r. zwrócił się do władz o wymeldowanie go z mieszkania swojej byłej żony Z.;

- od czasu eksmisji zmuszony był mieszkać w szkole, w której pracował jako stróż nocny.

11. Administracja lokalna podniosła, że skarżący nie był zameldowany jako osoba zamieszkująca w pokoju B., nie był członkiem rodziny B. i w związku z tym nie nabył prawa do zajmowania jej pokoju.

12. Sąsiedzi B. zostali zaproszeni do udziału w postępowaniu jako strony trzecie. Potwierdzili oni, że w latach 1999–2009 skarżący mieszkał w pokoju z B. i zapewniał jej wsparcie finansowe. Uważali jednak, że pokój B. powinno się przydzielić im, a nie skarżącemu, ponieważ w dwóch pokojach mieszkało sześć osób i musieli poprawić swoje warunki życia.

13. W dniu 6 maja 2010 r. sąd rejonowy dla dzielnicy Leninskiy („sąd rejonowy”) w Kaliningradzie uwzględnił roszczenie skarżącego w odniesieniu do art. 69 i 70 Kodeksu mieszkaniowego (zob. Właściwe prawo krajowe i praktyka poniżej). Sąd rejonowy ustalił w szczególności, że w latach 1999–2009 skarżący zamieszkiwał z B. w spornym pokoju, prowadził z nią wspólne gospodarstwo domowe i został wykreślony z rejestru meldunków w poprzednim miejscu zamieszkania. Sąd rejonowy uznał, że powyższe okoliczności należy uznać za wyjątkowe w rozumieniu art. 69 Kodeksu mieszkaniowego i że w związku z tym skarżącego należy uznać za członka rodziny B., który nabył prawo do zamieszkiwania w uprzednio zajmowanym przez nią pokoju.

14. Administracja lokalna nie wniosła odwołania od wyroku z 6 maja 2010 r.

15. Strony trzecie odwołały się od tego wyroku do sądu okręgowego w Kaliningradzie („sądu okręgowego”). Strony podniosły, że B. kilkakrotnie wyrzucała skarżącego z mieszkania. Nie zwróciła się ona do władz z wnioskiem o zameldowanie go jako zamieszkującego w jej pokoju i nie wnioskowała o dodanie jego nazwiska do umowy najmu socjalnego jako członka jej rodziny. Skarżący nie uiścił żadnych opłat za media z tytułu zajmowania pokoju i był zameldowany jako osoba mieszkająca gdzie indziej aż do śmierci B.

16. W dniu 22 września 2010 r. sąd okręgowy uchylił wyrok z 6 maja 2010 r. i oddalił roszczenia skarżącego. Odpowiednia część orzeczenia z 22 września 2010 r. brzmi następująco:

„Uwzględniając roszczenia p. Ye.N. Zakharova [skarżącego], sąd [sąd rejonowy] oparł się na założeniu, że istnieją wyjątkowe okoliczności pozwalające mu uznać skarżącego za członka rodziny p. Brazhnikovej [B.] zgodnie z art. 69 ust. 1 Kodeksu mieszkaniowego.

Izba cywilna [sądu okręgowego w Kaliningradzie] nie może przychylić się do tej decyzji.

Sąd [sąd rejonowy] ustalił na podstawie wniosków powoda i świadków, że powód mieszkał razem z p. L.P. Brazhnikovą [B.] od 1999 r. i prowadził z nią wspólne gospodarstwo domowe.

Powyższe okoliczności same w sobie nie są wyjątkowe, w szczególności biorąc pod uwagę, że nie przedstawiono sądowi niezbitych dowodów na to, że p. L.P. Brazhnikova pozwoliła p. Zakharovowi zamieszkiwać w mieszkaniu jako członkowi rodziny, a nie jako tymczasowemu lokatorowi. Przez cały okres wspólnego zamieszkiwania powoda z p. L.P. Brazhnikovą był on zameldowany w mieszkaniu nr 6 przy ul. Pionerskaya we wsi Aleksandrovka w okręgu Zelenogradskiy. Złożył on wniosek o wykreślenie go z rejestru meldunków 8 września 2009 r. po śmierci p. Brazhnikovej i tuż przed wniesieniem sprawy do sądu.

W związku z tym okoliczności sprawy nie pozwalają sądowi na uznanie p. Ye.N. Zakharova jako członka rodziny najemcy socjalnego p. L.P. Brazhnikovej, jak również na uznanie jego prawa do zajmowania spornego mieszkania. W związku z powyższym wyrok sądu powinien zostać uchylony i należy wydać nowe orzeczenie w przedmiocie oddalenia rzeczonych roszczeń”.

17. W dniu 3 marca 2011 r. sędzia Sądu Najwyższego Rosji („Sądu Najwyższego”) odmówił skierowania wniosku skarżącego o kontrolę nadzorczą orzeczenia z 22 września 2010 r. do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego w celu rozpatrzenia, nie znajdując podstaw do takiej kontroli i opierając się na zasadzie pewności prawa.

II. WŁAŚCIWE PRAWO KRAJOWE I PRAKTYKA

A. Konstytucja Federacji Rosyjskiej

18. Art. 40 Konstytucji stanowi, że każdy ma prawo do mieszkania. Nikt nie może zostać arbitralnie pozbawiony mieszkania.

B. Kodeks mieszkaniowy Federacji Rosyjskiej z29 grudnia 2004 r., obowiązujący od 1 marca 2005 r.

19. Art. 69 ust. 1 Kodeksu stanowi, że członkami rodziny najemcy są małżonek, dzieci i rodzice, jeżeli mieszkają razem z najemcą. Pozostali krewni i osoby niepełnosprawne pozostające na utrzymaniu najemcy mogą zostać uznani za jego rodzinę, jeżeli najemca ich za takich uznaje i jeżeli prowadzą oni wspólne gospodarstwo domowe z najemcą. W wyjątkowych przypadkach sąd może za członków rodziny najemcy uznać inne osoby.

20. Art. 70 stanowi, że najemca ma prawo dzielić swoje mieszkanie z małżonkiem, dziećmi i rodzicami lub innymi osobami mieszkającymi z nim jako członkowie jego rodziny.

C. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Federacji Rosyjskiej

21. W orzeczeniu nr 8 z 31 października 1995 r. w sprawie niektórych kwestii związanych ze stosowaniem przez sądy Konstytucji Federacji Rosyjskiej w wymiarze sprawiedliwości Sąd Najwyższy Rosji orzekł, co następuje (§ 13):

„Rozstrzygając spory mieszkaniowe, sądy biorą pod uwagę okoliczność, że Konstytucja Federacji Rosyjskiej zapewnia każdemu, kto legalnie przebywa na terytorium Federacji Rosyjskiej, prawo do swobodnego poruszania się i swobodnego wyboru miejsca pobytu i zamieszkania. Zapewnia również każdemu prawo do mieszkania (art. 27 ust. 1 i art. 40 ust. 1 [Konstytucji]).

Mając na względzie te postanowienia Konstytucji, należy pamiętać, że brak propiska lub zameldowania, które zastąpiło propiska, nie może sam w sobie służyć jako podstawa do ograniczenia praw i wolności ludzi, w tym prawa do mieszkania. Orzekając w przedmiocie roszczeń dotyczących uznania prawa do korzystania z lokalu mieszkalnego, należy wziąć pod uwagę, że informacja o istnieniu lub braku propiska (zameldowania) jest tylko jednym z dowodów, które należy zbadać w celu ustalenia, czy istniała umowa między najemcą (właścicielem) lokalu lub członkami jego rodziny, zezwalająca na zamieszkanie w ich lokalu i na jakich warunkach [...]”.

22. W orzeczeniu nr 14 z 2 lipca 2009 r. w sprawie niektórych kwestii wynikających z praktyki sądowej w odniesieniu do stosowania Kodeksu mieszkaniowego Federacji Rosyjskiej Sąd Najwyższy Rosji orzekł, co następuje (§ 25):

„[...]

Zgodnie z art. 69 ust. 1 Kodeksu mieszkaniowego w wyjątkowych przypadkach sąd może uznać za członków rodziny najemcy inne [oprócz małżonka, dzieci lub rodziców najemcy mieszkających z nim oraz innych bliskich krewnych i osób pozostających na jego utrzymaniu] osoby. Orzekając w przedmiocie możliwości uznania innych osób za członków rodziny najemcy (na przykład osoby, która mieszka razem z najemcą bez zawarcia związku małżeńskiego), sąd powinien stwierdzić, czy osoby te zostały przyjęte do mieszkania jako członkowie rodziny najemcy, czy też w innym charakterze, czy prowadziły z najemcą wspólne gospodarstwo domowe, jak długo mieszkały w danym lokalu mieszkalnym i czy miały prawo do innego lokalu mieszkalnego i nie utraciły tego prawa”.

PRAWO

I. ZARZUCANE NARUSZENIE ART. 8 KONWENCJI

23. Skarżący zarzucił naruszenie jego prawa do poszanowania jego mieszkania na podstawie art. 8 Konwencji. Art. 8 Konwencji stanowi:

„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.

2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób”.

A. Stanowiska stron

24. Rząd stwierdził, że w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia art. 8 Konwencji. Odmowa uznania przez sąd okręgowy prawa skarżącego do zajmowania pokoju zajmowanego wcześniej przez jego partnerkę była zgodna z prawem i służyła realizacji uprawnionego celu, jakim była ochrona interesu publicznego, mianowicie praw gminy. Było to konieczne w demokratycznym społeczeństwie, ponieważ wolny lokal należało przekazać osobom potrzebującym mieszkania.

25. Rząd stwierdził ponadto, że wydając orzeczenie, sąd okręgowy wziął pod uwagę fakt, że nie przedstawiono niezbitych dowodów na to, że B. zezwoliła skarżącemu na zamieszkiwanie w mieszkaniu w charakterze członka rodziny, a nie tymczasowego lokatora. Decydujące znaczenie miała okoliczność, że przez cały okres, w którym skarżący mieszkał razem z B., był on zameldowany w innym miejscu i nie wnioskował o wykreślenie go z rejestru meldunków aż do śmierci B., tuż przed wysunięciem swoich roszczeń przed sądem. Rząd stwierdził, że takie podejście opierało się na wytycznych przedstawionych przez Sąd Najwyższy Federacji Rosyjskiej w orzeczeniach z 31 października 1995 r. i z 2 lipca 2009 r. (zob. Właściwe prawo krajowe i praktyka powyżej).

26. Ponadto Rząd stwierdził, że istniały dalsze przesłanki wskazujące na to, że B. nie zezwoliła skarżącemu na zamieszkiwanie w swoim pokoju jako członkowi rodziny: umowa najmu socjalnego nie została zmieniona w celu włączenia skarżącego jako członka rodziny B. i przez cały okres, w którym mieszkali razem, nigdy nie zawarli oni związku małżeńskiego.

27. Skarżący podniósł, że po śmierci jego partnerki został pozbawiony jedynego mieszkania. Miejsce, w którym był zameldowany, nie było jego mieszkaniem— było to mieszkanie jego byłej żony i jej nowej rodziny. W każdym razie fakt, że dana osoba jest zameldowana w określonym miejscu, nie oznacza automatycznie, że tam mieszka.

B. Ocena Trybunału

1. Dopuszczalność

28. Trybunał zauważa, że niniejsza skarga nie jest w sposób oczywisty nieuzasadniona w rozumieniu art. 35 ust. 3 lit. a Konwencji. Ponadto odnotowuje, że nie jest ona też niedopuszczalna na żadnej innej podstawie. Należy ją zatem uznać za dopuszczalną.

2. Przedmiot skargi

29. Pierwszą kwestią, jaką musi się zająć Trybunał, jest to, czy skarżący może w sposób uzasadniony twierdzić, że przysługiwało mu prawo chronione na mocy art. 8, a konkretnie w niniejszej sprawie — czy pokój, o którym mowa, może być uznany za jego mieszkanie.

30. Pojęcie „mieszkania” w rozumieniu art. 8 nie ogranicza się do pomieszczeń, które są legalnie zajmowane lub które zostały legalnie ustanowione. Jest to pojęcie autonomiczne, które nie zależy od klasyfikacji na gruncie prawa krajowego. Ustalenie, czy dany lokal stanowi „mieszkanie” podlegające ochronie na podstawie art. 8, zależy od okoliczności faktycznych, a mianowicie od istnienia wystarczających i ciągłych powiązań z określonym miejscem (zob. Buckley przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, 25 września 1996 r., § 54, Zbiór Wyroków i Decyzji 1996-IV; Prokopovich przeciwko Rosji, nr 58255/00, §§ 36–39, ETPC 2004-XI (fragmenty) oraz McCann przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, nr 19009/04, § 46, ETPC 2008).

31. W niniejszej sprawie sąd pierwszej instancji stwierdził w wyroku z 6 maja 2010 r., że skarżący mieszkał w pokoju B. przez dziesięć lat. Uchylając ten wyrok, sąd okręgowy nie podważył tego wniosku, lecz stwierdził, że nie przedstawiono niezbitych dowodów na to, że B. zezwoliła skarżącemu na zamieszkiwanie w mieszkaniu jako członkowi rodziny, a nie jako tymczasowemu lokatorowi. Dla sądu okręgowego decydujące znaczenie miała okoliczność, że przez cały okres, w którym skarżący mieszkał razem z B., był on zameldowany w innym miejscu.

32. Trybunał uznaje, że sam fakt, iż skarżący pozostawał zameldowany w mieszkaniu swojej byłej żony, nie wystarcza do stwierdzenia, że stanowiło ono jego mieszkanie. Z drugiej strony Trybunał uznaje, że poprzez mieszkanie w pokoju B. przez dziesięć lat u skarżącego wytworzyły się wystarczające i ciągłe powiązania z tym pokojem, pozwalające na uznanie go za „mieszkanie” dla celów art. 8 Konwencji. Odmowa uznania skarżącego za członka rodziny B. i uznania jego prawa do zajmowania jej pokoju stanowiła ingerencję w jego prawo do poszanowania jego mieszkania, zagwarantowane w art. 8 Konwencji.

33. Trybunał przyjmuje, że ingerencja ta miała podstawę prawną w prawie krajowym (zob. paragraf 19 powyżej) i służyła realizacji uprawnionego celu, jakim była ochrona praw gminy jako właściciela mieszkania i praw osób potrzebujących mieszkania. Zasadniczą kwestią w tym przypadku jest zatem to, czy ingerencja była proporcjonalna do celu, jakiemu służyła, a tym samym „konieczna w demokratycznym społeczeństwie”.

34. Trybunał określił odpowiednie zasady oceniania konieczności ingerencji w prawo do „mieszkania” w sprawie Connors przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (nr 66746/01, §§ 81–84, 27 maja 2004 r.), która dotyczyła eksmisji rodziny romskiej z terenu pola kempingowego dla Romów należącego do władz lokalnych. Następnie w sprawie McCann przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (nr 19009/04, § 50 ETPC 2008) Trybunał orzekł, że rozumowanie w sprawie Connors nie ograniczało się jedynie do przypadków dotyczących eksmisji Romów lub takich, w których skarżący chciał zakwestionować same przepisy prawa, a nie ich zastosowanie w odniesieniu do konkretnej sprawy, i dalej orzekł, co następuje:

„Pozbawienie kogoś mieszkania jest najbardziej ekstremalną formą ingerencji w prawo do poszanowania mieszkania. Każda osoba narażona na tak drastyczną ingerencję powinna co do zasady mieć możliwość uzyskania oceny proporcjonalności zastosowanego środka dokonanej przez niezawisły sąd w świetle odpowiednich zasad przewidzianych w art. 8 Konwencji bez względu na to, czy z perspektywy prawa krajowego osoba ta utraciła prawo do zajmowania danej nieruchomości”.

35. W niniejszej sprawie skarżący podniósł kwestię prawa do mieszkania przed sądami krajowymi i przedstawił argumenty związane z proporcjonalnością odmowy uznania jego prawa do zamieszkiwania w spornym pokoju. Sąd pierwszej instancji przychylił się do jego żądań w związku z faktem, że mieszkał on z B. w tym pokoju od dziesięciu lat, prowadził z nią wspólne gospodarstwo domowe i został wykreślony z rejestru meldunków w poprzednim miejscu zamieszkania. Sąd okręgowy uchylił jednak ten wyrok i oddalił roszczenia skarżącego, stwierdzając, że nie przedstawiono niezbitych dowodów na to, że B. zezwoliła skarżącemu na zamieszkiwanie w pokoju jako członkowi rodziny, a nie jako tymczasowemu lokatorowi. Wniosek ten opierał się wyłącznie na fakcie, że skarżący przez cały okres, w którym mieszkał z B., był zameldowany w innym miejscu i nie wnioskował o wykreślenie go z rejestru meldunków aż do śmierci B., tuż przed wysunięciem swoich roszczeń przed sądem.

36. Rząd stwierdził, że ingerencja w prawo skarżącego do poszanowania jego mieszkania była „konieczna w demokratycznym społeczeństwie”, ponieważ sporny pokój należało przekazać innym osobom potrzebującym mieszkania. Odnosząc się do tej kwestii, Trybunał zauważa, że administracja lokalna, która była właścicielem pokoju, nie odwołała się od wyroku sądu pierwszej instancji i w związku z tym nie podjęła się ochrony interesów osób wpisanych na listę mieszkań komunalnych. W związku z tym w grę wchodziły jedynie interesy osób trzecich (sąsiadów B.). Sąd okręgowy nie dokonał jednak wyważenia tych interesów względem prawa skarżącego do poszanowania jego mieszkania. Stwierdziwszy, że przez cały okres, w którym skarżący mieszkał z B., był on zameldowany gdzie indziej, sąd okręgowy nadał temu aspektowi pierwszorzędne znaczenie, nie podejmując próby wyważenia go względem argumentów skarżącego dotyczących jego potrzeby posiadania pokoju. Sąd okręgowy nie zrównoważył zatem konkurencyjnych względem siebie praw i w konsekwencji nie określił proporcjonalności ingerencji w prawo skarżącego do poszanowania jego mieszkania.

37. Powyższe rozważania są wystarczające, aby Trybunał mógł stwierdzić, że zarzucana ingerencja nie była „konieczna w demokratycznym społeczeństwie”. W związku z powyższym doszło do naruszenia art. 8 Konwencji.

II. ZASTOSOWANIE ART. 41 KONWENCJI

38. Art. 41 Konwencji stanowi:

„Jeśli Trybunał stwierdzi, że nastąpiło naruszenie Konwencji lub jej Protokołów, oraz jeśli prawo wewnętrzne zainteresowanej Wysokiej Układającej się Strony pozwala tylko na częściowe usunięcie konsekwencji tego naruszenia, Trybunał orzeka, gdy zachodzi potrzeba, słuszne zadośćuczynienie pokrzywdzonej stronie”.

A. Szkoda

39. Skarżący dochodził kwoty 5000 euro (EUR) tytułem zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową.

40. Rząd zakwestionował to roszczenie.

41. Trybunał przyznaje skarżącemu 5000 EUR zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową.

B. Koszty i wydatki

42. Skarżący nie wysunął roszczeń z tytułu kosztów i wydatków. W związku z tym Trybunał nie przyznaje zadośćuczynienia z tego tytułu.

C. Odsetki za zwłokę

43. Trybunał za słuszne uznaje wyznaczenie wysokości odsetek za zwłokę na podstawie marginalnej stopy procentowej Europejskiego Banku Centralnego powiększonej o trzy punkty procentowe.

Z TYCH PRZYCZYN TRYBUNAŁ JEDNOGŁOŚNIE

1. uznaje skargę za dopuszczalną;

2. orzeka, że doszło do naruszenia art. 8 Konwencji;

3. uznaje,

a) że pozwane państwo winno, w terminie trzech miesięcy od daty, w której niniejszy wyrok stanie się ostateczny zgodnie z art. 44 ust. 2 Konwencji, uiścić na rzecz skarżącego kwotę 5000 EUR (pięciu tysięcy euro), przeliczoną na walutę pozwanego państwa według kursu obowiązującego w dniu płatności, powiększoną o wszelkie należne podatki, tytułem zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową;

b) że od upływu wyżej wskazanego terminu trzech miesięcy aż do momentu uregulowania należności, przysługiwać będą odsetki zwykłe od określonej powyżej kwoty, naliczone według stopy równej marginalnej stopie procentowej Europejskiego Banku Centralnego obowiązującej w tym okresie, powiększonej o trzy punkty procentowe.

Sporządzono w języku angielskim i obwieszczono pisemnie 14 marca 2017 r., zgodnie z Regułą 77 §§ 2 i 3 Regulaminu Trybunału.

Stephen Phillips Helena Jäderblom
Kanclerz Przewodnicząca