Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

CZWARTA SEKCJA

SPRAWA IŻYKOWSKA przeciwkoPOLSCE1

(SKARGA nr 7530/02)

WYROK – 28 września 2004 r.

W sprawie Iżykowska przeciwko Polsce,

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Czwarta Sekcja), zasiadając jako Izba złożona z następujących sędziów:

Sir Nicolas Bratza, Przewodniczący,

Pan M. Pellonpää,

Pani V. Strážnická,

Pan J. Casadevall,

Pan R. Maruste,

Pan S. Pavlovschi,

Pan L. Garlicki, sędziowie

oraz Pani F. Elens-Passos, Zastępca Kanclerza Sekcji,

obradując na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 września 2004 r., wydaje następujący wyrok, który został przyjęty w tym dniu:

POSTĘPOWANIE

1. Sprawa wywodzi się ze skargi (nr 7530/02) wniesionej 5 sierpnia 2001 r. przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej do Trybunału na podstawie ar­tykułu 34 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności („Konwencja”) przez obywatelkę polską, panią Marię Iżykowską („skarżąca”).

2. Rząd polski („Rząd”) był reprezentowany przez pełnomocnika, pana J. Wołąsiewicza.

3. 8 lipca 2004 r. Przewodniczący Czwartej Sekcji podjął decyzję o zakomunikowaniu skargi Rządowi. Na podstawie artykułu 29 § 3 Konwencji zdecydowano, że przedmiot skargi zostanie rozpatrzony równocześnie z kryterium dopuszczalności skarg.

FAKTY

4. Skarżąca urodziła się w 1950 r. i mieszka w Warszawie.

5. 15 września 1993 r. Sąd Rejonowy w Warszawie wydał postanowie­nie, w którym określił jako spadkobierców zmarłej matki skarżącej – skarżącą, jej ojca oraz jej siostrę. Majątek składał się z domu oraz działki usytuowanej w Warszawie.

6. 14 listopada 1994 r. siostra skarżącej („wnioskodawczyni”) wszczęła przed Sądem Rejonowym w Warszawie postępowanie nieprocesowe, w któ­rym domagała się zniesienia współwłasności domu oraz działki.

7. 22 marca 1995 r. sąd przeprowadził pierwszą rozprawę.

8. Rozprawy zostały następnie przeprowadzone 1 lutego, 7 marca i 15 października 1996 r.

9. 6 stycznia 1997 r. sąd na posiedzeniu niejawnym dopuścił dowód z opinii biegłego.

10. W okresie od 16 października 1996 r. do 28 października 1997 r. nie przeprowadzono żadnej rozprawy.

11. Rozprawy wyznaczone na 29 października i 16 grudnia 1997 r. zostały odroczone z powodu nieobecności wnioskodawczyni.

12. Następne rozprawy zostały przeprowadzone 4 lutego, 19 czerwca i 31 lipca 1998 r.

13. 22 października 1998 r. sąd zarządził sporządzenie drugiej opinii biegłego. Opinia została przedłożona do sądu 20 stycznia 1999 r.

14. W okresie pomiędzy 1 sierpnia 1998 r. i 15 kwietnia 1999 r. nie przeprowadzono żadnej rozprawy.

15. Rozprawy wyznaczone na 16 kwietnia, 2 czerwca i 9 września 1999 r. zostały odroczone z powodu nieobecności wnioskodawczyni i biegłego.

16. 22 listopada 1999 r. Sąd Rejonowy przeprowadził następną rozprawę, na której zarządził sporządzenie czwartej opinii biegłego.

17. W okresie pomiędzy 23 listopada 1999 r. i 8 listopada 2001 r. nie przeprowadzono żadnej rozprawy.

18. Sąd przeprowadził kolejne rozprawy 9 listopada i 5 grudnia 2001 r., a także 21 lutego 2002 r.

19. 24 stycznia i 7 kwietnia 2003 r. Sąd Rejonowy w Warszawie przeprowadził rozprawy.

20. Postępowanie toczy się nadal.

PRAWO

I. DOMNIEMANE NARUSZENIE ARTYKUŁU 6 § 1 KONWENCJI

21. Skarżąca zarzucała, że długość postępowania była niezgodna z wymogiem „rozsądnego terminu”, przewidzianym w artykule 6 § 1 Konwencji, który w omawianym za kresie brzmi następująco:

„Przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywil­nym..., każdy ma prawo do... rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez... sąd...”.

22. Rząd podważył ten argument.

23. Okres podlegający rozpatrzeniu rozpoczął się 14 listopada 1994 r. i jeszcze się nie zakończył. Wynika stąd, że postępowanie trwa do tej pory 9 lat 10 miesięcy.

A. Dopuszczalność

24. Trybunał zauważa, że skarga nie jest oczywiście nieuzasadniona w rozumieniu artykułu 35 § 3 Konwencji. Ponadto zauważa, że nie jest ona niedopuszczalna z jakichkolwiek innych powodów. Dlatego też Trybunał uznaje skargę za dopuszczalną.

B. Przedmiot skargi

25. Trybunał przypomina, że rozsądna długość trwania postępowa­nia musi być oceniona w świetle szczególnych okoliczności sprawy i z uwzględnieniem kryteriów ustalonych w orzecznictwie Trybunału, w szczególności stopnia skomplikowania sprawy, postępowania skarżą­cego i właściwych władz oraz wagi postępowania dla skarżącego (zob. m.in. wyrok Frydlender przeciwko Francji [WI], nr 30979/96, § 43, CEDH 2000-VII).

26. Trybunał często stwierdzał naruszenia artykułu 6 § 1 Konwencji w sprawach, które dotyczyły podobnych problemów jak niniejsza (zob. Frydlender, cytowany powyżej).

27. Po przeanalizowaniu całego przedłożonego materiału Trybunał uznaje, że Rząd nie przedstawił żadnych faktów czy argumentów zdolnych przekonać go, że w niniejszej sprawie należy dojść do innych wniosków. Opierając się na orzecznictwie dotyczącym tej problematyki, Trybunał uznaje, że w rozpa­trywanej sprawie długość postępowania była nadmierna i nie spełniała wymo­gu „rozsądnego terminu”.

Doszło więc do naruszenia artykułu 6 § 1.

II. ZASTOSOWANIE ARTYKUŁU 41 KONWENCJI

28. Artykuł 41 Konwencji przewiduje:

„Jeśli Trybunał stwierdzi, że nastąpiło naruszenie Konwencji lub jej Proto­kołów, oraz jeśli prawo wewnętrzne zainteresowanej Wysokiej Układającej się Strony pozwala tylko na częściowe usunięcie konsekwencji tego naruszenia, Try­bunał orzeka, gdy zachodzi potrzeba, słuszne zadośćuczynienie pokrzywdzonej stronie”.

A. Szkoda

29. Skarżąca domagała się 304 657 zł z tytułu szkód materialnych oraz 15 000 EUR z tytułu szkód niematerialnych.

30. Rząd zwrócił się do Trybunału o oddalenie roszczeń skarżącej dotyczących szkód materialnych. W odniesieniu do szkód niematerialnych Rząd twierdził, że roszczenia skarżącej były nadmierne.

31. Trybunał nie dostrzega związku przyczynowego pomiędzy stwier­dzonym naruszeniem a domniemaną szkodą materialną, dlatego też odrzuca to roszczenie. Uznaje jednak, że skarżąca doznała szkód natury niematerial­nej. Orzekając na zasadzie słuszności, przyznaje jej 8 500 EUR z tego tytułu.

B. Koszty i wydatki

32. Skarżąca domagała się także 1 368,75 zł z tytułu zwrotu kosztów i wydatków poniesionych przed Trybunałem.

33. Rząd pozostawił tę kwestię do decyzji Trybunału.

34. Zgodnie z kryteriami ustalonymi w orzecznictwie, skarżący jest upoważniony do zwrotu kosztów i wydatków jedynie, jeżeli wykaże, że zostały one rzeczywiście poniesione oraz były konieczne i rozsądne co do kwoty. W niniejszej sprawie, uwzględniając posiadane informacje oraz powyższe kryteria, Trybunał uznaje, że rozsądne jest przyznanie skarżącej, która nie była reprezentowana przez prawnika, kwoty 300 EUR dla pokrycia kosztów i wy­datków poniesionych w postępowaniu przed Trybunałem.

C. Odsetki za zwłokę

35. Trybunał uważa, że odsetki za zwłokę w wypłacie powinny być usta­lone zgodnie z marginalną stopą procentową Europejskiego Banku Centralne­go plus trzy punkty procentowe.

Z TYCH PRZYCZYN TRYBUNAŁ JEDNOGŁOŚNIE

1. Uznaje, że skarga jest dopuszczalna;

2. Uznaje, że doszło do naruszenia artykułu 6 § 1 Konwencji;

3. Uznaje, że

(a) pozwane państwo ma wypłacić skarżącej, z tytułu szkód niematerialnych, w ciągu trzech miesięcy od dnia, kiedy wyrok stanie się prawomocny zgodnie z artykułem 44 § 2 Konwencji, 8 500 EUR (osiem tysięcy pięćset euro) oraz 300 EUR (trzysta euro) zwrotu z tytułu kosztów i wydatków, które będą przeliczone na walutę pol­ską według kursu z dnia realizacji wyroku, plus jakikolwiek poda­tek, jaki może być pobrany;

(b) zwykłe odsetki według marginalnej stopy procentowej Europej­skiego Banku Centralnego plus trzy punkty procentowe będą płatne od tej sumy od wygaśnięcia powyższego trzymiesięcznego terminu do momentu zapłaty;

4. Oddala pozostałą część roszczenia skarżącej dotyczącą zadośćuczynienia.

Sporządzono w języku angielskim i obwieszczono pisemnie 28 września 2004 r., zgodnie z artykułem 77 § 2 i 3 Regulaminu Trybunału.

Françoise ELENS-PASSOS Nicolas BRATZA
Zastępca Kanclerza Sekcji Przewodniczący

1 Wyrok ten stanie się prawomocny zgodnie z warunkami określonymi przez artykuł 44 § 2 Konwencji.